Inleiding
Upgradevraag 1: Koel & stil?
AMD's Cool 'n' Quiet is een energiebesparende technologie voor mobiele processors die nu ook op de Athlon 64 beschikbaar is. Cool 'n' Quiet varieert de kloksnelheid en het voltage van de processor naar gelang de processorbelasting en kan actief zijn in drie modi: normal, intermediate en minimum. De processor draait in "normal" op een kloksnelheid van 2,2GHz met een spanning van 1,5V en een maximaal gespecificeerd energieverbruik van 89W. Wanneer overgeschakeld wordt naar "intermediate" zakt de kloksnelheid naar 2,0GHz en daalt het voltage naar 1,4V. Op het laagste niveau wordt de kloksnelheid tot 800MHz gereduceerd en zakt het voltage naar 1,3V. Het maximale energieverbruik bedraagt 70W en 35W voor respectievelijk intermediate en minimum.
Onze eerste metingen wijzen uit dat de totale vermogensopname van het systeem - het verbruik dat jouw elektriciteitsrekening bepaalt - met méér dan 35 Watt afneemt. Het verbruik daalde ongeveer 45 tot 50 Watt, van 135-140W naar 90W. De extra 10 Watt zijn vermoedelijk het resultaat van een hogere efficiency van de stroomregulators op het moederbord en uiteraard een lagere vermogensopname van de voeding zelf. Cool 'n' Quiet levert dus een behoorlijke energiebesparing op, die niet alleen voordelig zal uitpakken voor de elektriciteitsrekening, maar ook het moederbord de gelegenheid geeft om de snelheid van de fans te verlagen of de fans zelfs helemaal uit te zetten.
Cool 'n' Quiet is helaas niet beschikbaar voor gebruikers van de Athlon 64 FX en de Opteron. De meest waarschijnlijke reden is dat registered geheugen zijn klokfrequentie niet zo snel kan veranderen als unbuffered geheugen. Om er zeker van te zijn dat je het energieverbruik en geluidsniveau kunt verlagen met behulp van Cool 'n' Quiet heb je de volgende hardware en software nodig:
- Windows XP SP1 met AMD CPU-driver of
- SuSE Linux 9.0 met powernowk8-driver
- AMD Athlon 64 processor
- Moederbord met BIOS-ondersteuning voor Cool 'n' Quiet. Tot toe weten we van de volgende borden dat ze werken: MSI K8T Neo, Asus K8V en Epox 8HDA3+.
De volgende stappen moeten ondernemen worden om Cool 'n' Quiet te activeren:
- Flash het BIOS naar een versie met ondersteuning voor Cool 'n' Quiet (bij de MSI K8T Neo is dit bijvoorbeeld BIOS-versie 1.1)
- Activeer Cool 'n' Quiet in het BIOS
- Download en installeer AMD's Athlon 64 CPU-driver
- Stel het energiemanagement van Windows XP in op "minimaal".
Hieronder zie je een screenshot van de AMD processor driver voor de Athlon 64. Als Cool 'n' Quiet werkt zal Windows XP de processor naar een kloksnelheid van 800MHz terugschakelen zolang er geen CPU-intensieve taken worden gedraaid. Het opstarten van een programma zorgt ervoor dat de processor kortstondig naar een kloksnelheid van 2,0GHz opschakelt. Processorintensieve applicaties zoals games, 3d-rendering en media encoding zullen de Athlon 64 3400+ snel naar een kloksnelheid van 2,2GHz terugbrengen.

We hebben een aantal benchmarks gedraaid met Cool 'n' Quiet ingeschakeld en het is veilig om te zeggen dat Cool 'n' Quiet de prestaties niet verlaagt. Zowel Comanche, Halo, Cinebench als 3ds max laten geen enkel meetbaar prestatieverlies zien. De meeste benchmarkresultaten waren ongeveer 0,3 tot 0,7 procent lager, ruim binnen de foutmarge.

Een mooi voorbeeld waarmee het nut van Cool 'n' Quiet geillustreerd kan worden is het draaien van een DivX-film op een dergelijk systeem. Zoals je ziet is de explosieve actie in 'Black Hawk down' geen enkel probleem voor de 800MHz Athlon 64: Windows XP rapporteert een processorbelasting van slechts 43 procent. Nog interessanter is het feit dat het MSI K8T Neo-moederbord de ventilator bij deze kloksnelheid geheel kon uitzetten. We moeten zeggen dat AMD en MSI er met de combinatie Athlon 64 3400+, K8T Neo en MSI GeForce FX 5700 (die is voorzien van een ventilator met een geluidsniveau van minder dan 28dB) erin zijn geslaagd om een zeer stil en koel systeem neer te zetten. Nu moeten we enkel nog op zoek naar een stille dvd-speler. De door ons gebruikte Pioneer 500M maakt weliswaar niet veel geluid, maar was wel duidelijk hoorbaar toen de ventilatoren waren stilgezet.
Upgradevraag 2: Degelijkheid
Aangezien de Athlon 3400+ op dit moment ons enige exemplaar is, voelden we er weinig voor om er extreme thermische stresstesting op los te laten. We vroegen daarom aan AMD's PR-mamanger Damon Muzny hoeveel vertrouwen AMD heeft in de heatspreader en thermtrip-oplossing van de Athlon 64.
Tweakers.net: Hoe goed werken de heatspreader en thermtrip op de Athlon 64? Blijft de processor heel als vergeten wordt om een heatsink te installeren?
Damon Muzny: "The integrated thermal diode and circuitry was designed to prevent the CPU from being destroyed by thermal runaway, should the heatsink fail for some reason. AMD has already run each processor it sells through rigorous testing to make sure they meet specifications before they ship."
Op basis van deze opmerking geven we het advies om niet langer te investeren in een Athlon XP-platform. Een slecht geïnstalleerde heatsink of een vergelijkbaar voorval zal bij de Athlon 64 niet langer resulteren in het verlies van de processor, aangezien AMD garandeert dat de Athlon 64 een defect aan de heatsink kan overleven.
Upgradevraag 3: Hoe toekomstbestendig is Socket 754?Met de grote hoeveelheid geruchten die op internet de ronde doen over de AMD-roadmap is het geen wonder dat er veel verwarring heerst over de 'upgradebaarheid' van een platform, in het bijzonder Socket 754. Het verleden bewijst dat de upgradebaarheid van een platform altijd zeer beperkt is, vooral wanneer je een top of the line processor koopt. Zelfs als het socket niet verandert, stellen nieuwe processors vaak hogere eisen aan de voltage regulators en de stroomsterkte of hebben ze nieuwe chipsets en sneller geheugen nodig.
Om een optimaal 'upgradepad' te creeëren, kun je het beste een zo modern mogelijk moederbord combineren met een iets oudere maar wel aantrekkelijk geprijsde en voldoende snelle processor. Wie een Pentium 4C 2,4GHz met 800MHz FSB heeft gecombineerd met een goed i865/875P-moederbord zal zeer waarschijnlijk (mits de voltage regulators niet van ondermaatste kwaliteit zijn) kunnen upgraden naar een 3,6GHz Prescott. Meestal is het upgraden van een moederbord met een snellere processor echter niet eenvoudig. Desalniettemin zullen veel mensen die nu tot aanschaf van een Athlon 64 3400+ overgaan, willen weten of zij later naar een snellere processor kunnen upgraden. We vroegen het aan Damon Muzny.
Tweakers.net: Hoeveel toekomst zit er in de huidige Athlon 64? Zullen de huidige door AMD aanbevolen moederborden ook toekomstige 90nm processors ondersteunen? Met andere woorden, zijn er mogelijkheden voor een upgrade voorbij de 3700+ (2,4GHz)?
Damon Muzny: "While we don't comment on unreleased products but you can be sure that the Athlon 64 line of processors having just launched has a good life ahead. I can't get into all the revisions to come or motherboards or such. AMD recognizes that customers liked Socket A because it kept a stable footprint on motherboards. We've learned from that. Also, this time around, we've speced for motherboards to have high tolerances, so that boards will be built with power handling that will enable future CPU support. We all know that the early socket A mobos couldn't handle power requirements of say an Athlon XP 3200+, and that's partly because power specs changed with each CPU. PCI-Express is coming and we'll tie socket 939 to that so folks have a good point to jump across if they want to update platforms."
"Remember, even though we will introduce 939, we'll still have Athlon 64 processors coming out on 754 in parallel to 939s! our customers will have a choice to upgrade boards or not. Again, I can't tell you the exact number of processors coming to upgrade socket 754 with, but notice that we recently introduced 3 new speeds for Duron because our customers still asked for it. As a baseline there will be Athlon 64s on 754-pin at least through 2004, but ultimately our decisions for Athlon 64 on 754 will be based on what our customers want."
Tweakers.net: Zal de nieuwe generatie 90nm Athlon 64-processors ondersteuning hebben voor clock throttling?
Damon Muzny: "All our Athlon 64 processors are "Cool'n'Quiet" enabled, a technology similar to PowerNow! that you're familiar with. Rather than choke off performance just when you need it (under a heavy CPU load)... Athlon 64 processors with Cool'n'Quiet (when paired with a C'n'Q-enabled motherboard) let the CPU run at lower frequency and voltage when not under heavy load. Then, when computation demands increase, C'n'Q raises voltage and frequency to get the job done. Don't fall for the FUD of "what if your CPU gets too hot." AMD processors when used with an approved heatsink are tested and rated to run full frequency all day long. And if the heatsink should fail, AMD64 processors still have their own internal thermal safety mechanism to shut down prevent thermal run away. As for any new specs or changes or features specific to the 90nm parts, we haven't released specifications on those chips yet, but it's fair to expect a straight-forward die shrink.
We hebben geprobeerd deze opmerkingen zo goed mogelijk te interpreteren. Feitelijk zou Socket 754 een tamelijk eenvoudige upgrade moeten zijn: AMD vereist van moederbordfabrikanten om processors te ondersteunen met een maximaal stroomverbruik van 89 Watt, wat veel meer is dan de huidige Athlon 64 nodig heeft. Hogere FSB-snelheden zijn niet langer meer een probleem omdat de geheugencontroller in de processor is geïntegreerd. De opmerking "A straight-forward die shrink" suggereert dat het geen probleem zal zijn om op de huidige moederborden een upgraden naar een snellere 90nm Athlon 64 uit te voeren. We hebben ook van andere betrouwbare bronnen binnen de industrie te horen gekregen dat het geen probleem moet zijn om het huidige Socket 754 naar een 90nm Athlon 64 te upgraden.
Uiteindelijk is het echter wel mogelijk dat de allersnelste 90nm processors een nog hogere stroomsterkte nodig zullen hebben dan de huidige Socket 754-borden kunnen leveren. Ook zal DDR2 in de tweede helft van dit jaar op de markt verschijnen. De geheugenindustrie beweegt zich echter traag, waardoor DDR400 de komende tijd het belangrijkste geheugen zal blijven. Met de informatie die we op dit moment hebben, denken we dat het veilig is om te zeggen dat Socket 754 een redelijk upgradepotentieel heeft. Veel beter dan Socket 940, Socket 423 en andere overgangssockets.
Testconfiguratie
Het testplatform is, met uitzondering van nieuwe BIOS-versies en drivers, gelijk aan het systeem dat werd gebruikt voor de Athlon 64-review van Ace's Hardware. De drivers van de videokaart (GeForce FX 5900 Ultra 256MB) en het Asus SK8N-moederbord werden geupdate naar respectievelijk versie 53.03 en versie 3.13. Voor de MSI K8T Neo werden de VIA Hyperion 4-in-1 4.51 drivers gebruikt. Alle moederborden werden geflashed met de nieuwste beschikbare BIOS-versie. Tenslotte werd voor alle systemen 400MHz DDR SDRAM (CAS 2, 2-3-3-7) gebruikt, met uitzondering van de Athlon 64 FX-51 waarvoor 400MHz CAS 2,5 registered geheugen vereist was.
We willen Johan Verhoeven van Stein België bedanken voor het beschikbaar stellen van het Stein Astra testplatform. De Stein Astra is één van de eerste Athlon 64-pc's in Europa. Het systeem onderscheidt zich van de gemiddelde zelfbouw-pc op het gebied van geluidsproductie (of eigenlijk het gebrek daaraan) en het ontbreken van schroeven. Voor het verwijderen van harde schijven, dvd-spelers of PCI- en AGP-kaarten is geen schroevendraaier meer nodig.

Athlon 64 3200+, 3400+
- MSI K8T Neo, VIA K8T800 (BIOS versie 1.1)
- 2x 512MB Corsair PC3200 XMS op 400 MHz CAS2 (2-3-3-7)
- VIA Hyperion 4.51
Athlon 64 FX-51
- Asus SK8N rev. 1.03, nVidia nForce3 150 chipset (BIOS versie 1.04)
- Legacy PC3200 registered (2x 512MB) CAS2.5
- nVidia nForce 3.13 driver
Athlon XP 2100+ en 3200+
- Asus A7N-8X nForce2
- 2x 512MB Corsair PC3200 XMS op 400 MHz CAS2 (2-3-3-7)
- nVidia nForce 3.13 driver
Pentium 4 3,2GHz, 800MHz FSB, HyperThreading ingeschakeld
- AOpen AX4C-MAX, BIOS 1.10, i875P-chipset
- 2x 512MB Corsair PC3200 XMS op 400MHz CAS2 (2-3-3-7)
- Intel chipset INF update 5.09.1012
Gedeelde componenten:
- Abit GeForce4 Ti4200 64MB
- Leadtek GeForce FX 5900 Ultra 256MB
- AC'97 geluid (geïntegreerd op alle moederborden)
- Maxtor 80GB DiamondMax 740X (7200rpm, ATA-133)
Software
- nVidia ForceWare 53.03 drivers (videokaart)
- Windows XP Service Pack 1A
- DirectX 9b
De volgende mensen willen we graag bedanken voor hun ondersteuning en belangrijke bijdragen aan deze review:
- Damon Muzny (AMD)
- Kristof Semhke, Matty Bakkeren en Markus Weingarter (Intel)
- Marga Zanders, Ilona van Poppel en Angelique Berden (MSI)
- Sandra Kuo (Aopen)
- Robert Pearce (Corsair)
En nu door naar onze volgende upgradevraag...
Upgradevraag 3: Hoeveel extra CPU-power?
Om een idee te geven van de extra CPU-power die je krijgt bij upgrade van een Athlon XP 2100+ naar een snelle Pentium 4 of Athlon 64, hebben we een aantal CPU-intensieve benchmarks bijeen gezet. De nadruk in dit artikel ligt echter bij de gameprestaties.
Plasma benchmark
De Plasma-benchmark simuleert de fysica van plasma en is onze meest recente benchmark. Meer informatie over de test kun je hier vinden. De prestaties in deze wetenschappelijke simulatie zijn vooral afhankelijk van de geheugenlatency en in mindere mate van de geheugenbandbreedte en de performance van de FPU. Dr. Simon Bland van de Plasma Physics Group van het Imperial College te Londen heeft ons wat nieuwe informatie omtrent de benchmark gegeven:
"The MHD code is speed limited by the matrix inversion. The matrix consists of 2.1 million rows by 2.1 million columns, all values to double precision. It is, however, very sparsely populated... there are 29 non-zero diagonals. The current matrix solving method is an iterative solving method (bi-conjugate gradient solutions method). It uses 100 iteractions to solve the matrix, each iteraction consisting of ~5 matrix multipliers. As mentioned we are actively looking for better solving methods both for single and parallel."
 |
 | CPU Plasma - Tijd in seconden (lager is beter) |  |
 |
 | Athlon 64 FX-51 |  | 2,2GHz |  |   406 |  |
 |
 | Athlon 64 FX-51* |  | 2,2GHz |  |   426 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | 2,2GHz |  |   486 |  |
 |
 | Athlon 64 3200+ |  | 2,0GHz |  |   508 |  |
 |
 | Pentium 4 Extreme Edition |  | 3,2GHz |  |   540 |  |
 |
 | Pentium 4 C |  | 3,2GHz |  |   588 |  |
 |
 | Athlon XP 3200+ |  | 2,2GHz |  |   616 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | 1,73GHz |  |   998 |  |
 |
 | Performance scaling |  |
 |
 | AXP 2100+ > A64 3400+ upgrade |  |   105,3% |  |
 |
* Voor de Pentium 4 geoptimaliseerde executable
De testresultaten van de grote matrix vermenigvuldigingen leggen duidelijk het generatieverschil tussen de Athlon 64 en de Athlon XP met 266MHz FSB bloot. Met een kloksnelheid die slechts 15 procent hoger ligt heeft de Athlon 64 3200+ in vergelijking met de XP 2100+ maar de helft van de tijd nodig. De extra geheugenbandbreedte van het tweede 64-bits kanaal levert de Athlon 64 FX-51 klok voor klok nog eens 20 procent extra performance op ten opzichte van de Athlon 64 3400+.
3ds max 5.1Voor het meten van de rendering-prestaties in 3ds max maken we gebruik van de Architecture-scene uit de SPECapc 3ds max R4.2-benchmark. Deze test heeft een bewegende camera die een virtuele tour maakt door het schaalmodel van een gecompliceerd gebouw. De zeer complexe scene telt niet minder dan 600.000 polygonen en zeven lichtbronnen. De test wordt gedraaid met raytracing en fog ingeschakeld. Frames 20 en 22 werden op een resolutie van 500x300 naar de virtuele frame buffer (in het geheugen) gerenderd.
 |
 | 3ds max 5.1 Architecture - Tijd in seconden (lager is beter) |  |
 |
 | Pentium 4 Extreme Edition |  | 3,2GHz |  |   273 |  |
 |
 | Athlon 64 FX-51 |  | 2,2GHz |  |   309 |  |
 |
 | Pentium 4 C |  | 3,2GHz |  |   310 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | 2,2GHz |  |   312 |  |
 |
 | Athlon 64 3200+ |  | 2,0GHz |  |   364 |  |
 |
 | Athlon XP 3200+ |  | 2,2GHz |  |   409 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | 1,73GHz |  |   591 |  |
 |
 | Performance scaling |  |
 |
 | AXP 2100+ > A64 3400+ upgrade |  |     89,4% |  |
 |
Er is vrijwel geen verschil tussen de prestaties van de Athlon 64 FX-51 en de Athlon 64 3400+. Interessanter is het feit dat een upgrade naar de Athlon 64 zeer de moeite waard is voor bezitters van een Athlon XP: de benodigde rendertijd wordt wederom bijna gehalveerd.
Cinema4D: Cinebench 2003 (MP)Cinebench is gebaseerd op de Cinema 4D modelling, rendering en animatie-applicatie van Maxon. Cinema 4D's renderer is multi-threaded en maakt zeer efficiënt gebruik van HyperThreading.
 |
 | Cinebench 2003 (hoger is beter) |  |
 |
 | Pentium 4 Extreme Edition |  | 3,2GHz |  |   386 |  |
 |
 | Pentium 4 C |  | 3,2GHz |  |   380 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | 2,2GHz |  |   309 |  |
 |
 | Athlon 64 FX-51 |  | 2,2GHz |  |   305 |  |
 |
 | Athlon 64 3200+ |  | 2,0GHz |  |   284 |  |
 |
 | Athlon XP 3200+ |  | 2,2GHz |  |   265 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | 1,73GHz |  |   207 |  |
 |
 | Performance scaling |  |
 |
 | AXP 2100+ > A64 3400+ upgrade |  |     49,3% |  |
 |
Zoals je waarschijnlijk al weet presteert deze benchmark het beste op een Pentium 4. De snelheidswinst van 50 procent bij het upgraden van de Athlon XP naar de Athlon 64 is niet zo spectaculair als bij de voorgaande twee benchmarks, maar nog altijd beter dan de PR-rating doet vermoeden.
Upgradevraag 4: Gaming benchmarks
Om te kijken hoeveel snelheidswinst een CPU-upgrade kan opleveren voor gamers hebben we processors onderworpen aan een aantal benchmarks in Civilization, Comanche, Battefield 1942, Grand Prix 4 en Blitzkrieg. Met uitzondering van Battlefield 1942 is van deze games bekend dat de processor de belangrijkste snelheidsbeperkende factor is. Battlefield is niet nauwkeurig genoeg om een groot aantal tests uit te voeren. We moesten de game een aantal keren opnieuw starten om er zeker van te zijn dat de benchmark vanuit hetzelfde punt in het spel werd gestart. Het benchen in Battlefield was daardoor erg tijdrovend. We hebben ons daarom beperkt tot benchmarks met een en dezelfde videokaart; de GeForce FX 5900 Ultra.
Civilization III v1.29F
Het legendarische Civilization is een klassieker onder de pc games. We merkten dat de AI in veel situaties een lange denktijd nodig heeft om de besturing van de computerspelers voor elke beurt te berekenen. Zoals je kunt zien in de onderstaande tabel, kan de denktijd oplopen tot 23 seconden op een snelle processor. Het is niet moeilijk om voor te stellen dat de lange wachttijden een serieuze aanslag op het spelplezier kunnen doen als je een spel met honderden beurten speelt.
Ace's Hardware-bezoeker 'Fuego' leverde ons een grote en ingewikkelde Civilization III map. Tijdens het benchen werd ervoor gezorgd dat er geen bewegende units op het scherm zichtbaar waren, zodat de processor zich alleen bezig hoefde te houden met het berekenen van de verplaatsingen en niet met het animeren van bewegende units. Om te bepalen hoe lang het spel aan het denken was, werd de tijd gemeten dat de zandloper in beeld zichtbaar was. Die tijd bleek erg constant te zijn zolang de game telkens opnieuw werd gestart wanneer we de snelheid wilden bepalen.
 |
 | Civilization III - Denktijd per beurt (seconden) |  |
 |
 | Pentium 4 Extreme Edition |  | 3,2GHz |  |   15,8 |  |
 |
 | Athlon 64 FX-51 |  | 2,2GHz |  |   16,7 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | 2,2GHz |  |   17,0 |  |
 |
 | Athlon 64 3200+ |  | 2,0GHz |  |   18,7 |  |
 |
 | Pentium 4 C |  | 3,2GHz |  |   18,7 |  |
 |
 | Athlon XP 3200+ |  | 2,2GHz |  |   21,6 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | 1,73GHz |  |   28 |  |
 |
 | Performance scaling |  |
 |
 | AXP 2100+ > A64 3400+ upgrade |  |     64,7% |  |
 |
In Civilization bleek de videokaart geen rol van betekenis te spelen. Daarom hebben we de resultaten van de Pentium 4 Extreme Edition overgenomen uit een eerdere review. De Athlon 64 3400+ is 65 procent sneller dan het Athlon XP-systeem en schaart zich daarmee tussen de snelsten uit de test. Alleen het grote L3-cache van de Pentium 4 EE weet de Athlon 3400+ van een eerste plaats te houden. Overigens dient opgemerkt te worden dat deze getallen belangrijk zijn voor elk 'turn-based' strategiespel. Om je vrouw of vriendin ervan te overtuigen dat je de nieuwste processor nodig hebt, kun je vanaf nu dus als argument aanvoeren dat je 65 procent minder tijd achter het beeldscherm zult doorbrengen wanneer je Civilization III of andere turn-based games aan het spelen bent
.
Comanche
Er zijn weinig mensen die nog het spel Comanche spelen. Deze militaire helicoptersimulatie is echter nog wel een eenvoudige en erg betrouwbare benchmark. We houden Commanche daarom als benchmark ook om de vergelijking met oudere reviews mogelijk te maken.
 |
 | Commande 4 - Frame - 800x600x32 (fps) |  |
 |
 | Athlon 64 FX-51 |  | 2,2GHz |  |   71,5 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | 2,2GHz |  |   69,7 |  |
 |
 | Athlon 64 3200+ |  | 2,0GHz |  |   64,2 |  |
 |
 | Pentium 4 C |  | 3,2GHz |  |   63,5 |  |
 |
 | Athlon XP 3200+ |  | 2,2GHz |  |   53,5 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | 1,73GHz |  |   38,6 |  |
 |
 | Performance scaling |  |
 |
 | AXP 2100+ > A64 3400+ upgrade |  |     80,6% |  |
 |
De nieuwe nVidia Detonator 53.03-driver levert in vergelijking met de 4x.xx-driver een behoorlijke verbetering van de score op. De Athlon 64 3200+ (van 61,5 naar 64,2fps) verslaat de Pentium 4 3.2GHz (van 61,8 naar 63,5fps) wat doet vermoeden dat de Athlon 64 meer profiteert van de nieuwe drivers dan de Pentium 4. Met een verbetering van de framerates met 80 procent is de Athlon 64 3400+ is een behoorlijk goede investering.
Battlefield 1942 - Secret weapons
Onze Battlefield 1942 benchmark heeft een upgrade ondergaan van versie 1.03 naar 1.45. Deze upgrade wordt geleverd bij het uitbreidingspakket 'Secret Weapons'. Onze nieuwe test-scene is "Eagle's nest", waarin een aantal SturmTigers zijn te zien die uit de besneeuwde heuvels naar beneden komen. De kunstmatige intelligentie van het spel heeft een standaard instelling van 20 procent processorbelasting. We hebben dit bijgesteld naar een maximum van 25 procent. De overige instellingen die we hebben gebruikt zijn hier na te lezen.

De schaduwen in het spel worden gerenderd door de videokaart. Wanneer een DirectX 8.0-compliant videokaart wordt gebruikt, neemt deze ook de berekeningen van 'hardware skinning' en 'animated meshes' voor zijn rekening, waardoor soldaten er realistischer uit zien. De benchmark werd meerdere keren herhaald om zeker te zijn van goede resultaten. Helaas bleek het noodzakelijk te zijn om de testruns vele malen uit te voeren om consistente resultaten te krijgen. Wees daarom enigszins voorzichtig met deze benchmark, omdat de uiteindelijke resultaten nog steeds niet erg betrouwbaar zijn. De foutmarge tussen de verschillende runs was tamelijk hoog (vijf procent). De enige reden dat we de resultaten hier toch vermelden is om een globaal beeld te krijgen van de prestatieverhoudingen van de processors.
 |
 | Battlefield 1942: Secret Weapons - Framerate - 1024x768x32 (fps) |  |
 |
 | Athlon 64 FX-51 |  | 2,2GHz |  |   92,5 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | 2,2GHz |  |   89,0 |  |
 |
 | Athlon 64 3200+ |  | 2,0GHz |  |   87,5 |  |
 |
 | Pentium 4 C |  | 3,2GHz |  |   87,1 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | 1,73GHz |  |   43,5 |  |
 |
 | Performance scaling |  |
 |
 | AXP 2100+ > A64 3400+ upgrade |  |   104,6% |  |
 |
Het upgraden van onze Athlon XP 2100+ naar de Athlon 64 leverde een spectaculaire prestatieverbetering op van meer dan 100 procent.
Simulator: Grand Prix 4
We vervolgens onze tests met één van de meest populaire Formule 1-simulators van dit moment: Grand Prix 4. Dit spel maakt gebruik van een typische DirectX 7.0-engine die voordeel heeft van hardwarematige transformation & lighting, environment mapping (auto, reflecties en natte oppervlakken) en bump mapping (trillende warme lucht van de motor). We gebruikten de ingebouwde benchmark van Grand Prix 4, die echter niet erg gedetailleerde resultaten geeft omdat het enkel hele getallen rapporeert.
 |
 | Geoff Grammond's Grand Prix 4 - Framerate - 1024x768x32 (fps) |  |
 |
 | Athlon 64 FX-51 |  | 2,2GHz |  |   49 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | 2,2GHz |  |   49 |  |
 |
 | Athlon 64 3200+ |  | 2,0GHz |  |   45 |  |
 |
 | Pentium 4 C |  | 3,2GHz |  |   39 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | 1,73GHz |  |   27 |  |
 |
 | Performance scaling |  |
 |
 | AXP 2100+ > A64 3400+ upgrade |  |     81,5% |  |
 |
Blitzkrieg
Blitzkrieg is één van de vele klonen van Command & Conquer en Age of Empire. Er is geen micromanagement en het is niet mogelijk en het neerzetten van gebouwen behoort ook niet tot de taken van de speler, waardoor een verfrissend spel is ontstaan in het Real Time Strategy-genre. Een superieure tactische strategie is in dit spel niet langer kansloos tegen spelers die zeer gedreven zijn in het klikken met de muis en simpelweg een zeer groot aantal units bouwen waarmee vervolgens elke tegenstander genadeloos van het slagveld wordt geveegd. Om een lang verhaal kort te maken: een leuk spel. We hebben een korte benchmark-sessie met dit spel uitgevoerd waarin een intensieve strijd werd gestreden met de inzet van artillerie, vliegtuigen, tanks en grondtroepen. De grafische details werden ingesteld op het hoogste niveau.

 |
 | Blitzkrieg - Framerate (fps) |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | 2,2GHz |  |   91,5 |  |
 |
 | Pentium 4 C |  | 3,2GHz |  |   63,6 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | 1,73GHz |  |   43,5 |  |
 |
 | Performance scaling |  |
 |
 | AXP 2100+ > A64 3400+ upgrade |  |   110,3% |  |
 |
We hebben deze test een aantal malen herhaald op beide machines, maar de getallen bleven constant. De Athlon 64 gedraagt zich in Blitzkrieg als een Tiger tegen eenvoudige geallieerde tanks: de competitie werd totaal vermorzeld. Ook hier verdubbelen de prestaties van het systeem zodra de oude processor wordt vervangen door een Athlon 64.
Upgradevraag 5: CAS3- vs. CAS2-geheugen
Het beste CAS2 DDR400-geheugen is nog steeds een flink stuk duurder dan CAS3 en CAS2,5 DDR400-geheugen. Om een idee te geven hoeveel prestatievoordeel een investering in duurder geheugen oplevert, hebben we een aantal tests met CAS2- en CAS3-geheugen uitgevoerd. Het is belangrijk om in het achterhoofd te houden dat de CAS-latency optreedt bij elke 'eerste' toegangsactie tot het geheugen. De RAS- en pre-charge latencies treden veel minder vaak op en hebben dus minder invloed op de prestaties. Ruwweg gesproken is CAS-latency twee keer zo belangrijk als de andere twee latencies bij elkaar.
 |
 | Game benchmark | CAS3 | CAS2 | Verbetering |  |
 |
 | Enemy Territory |  | 132,6 |  | 135,2 |  | 2% sneller |  |
 |
 | Enemy Territory |  | 80,3 |  | 81,7 |  | 1,7% sneller |  |
 |
 | Commanche |  | 69,0 |  | 69,7 |  | 1% sneller |  |
 |
 | Halo |  | 48,9 |  | 50,93 |  | 4,2% sneller |  |
 |
 | X² - The Threat |  | 76,0 |  | 75,2 |  | 1,1% langzamer |  |
 |
De prestatieverschillen tussen CAS3 en CAS2 zijn over het algemeen relatief klein. Een uitzondering hierop vormt het spel Halo. Men kan stellen dat het verschil tussen relatief duur CAS2-geheugen en populaire CAS2,5 DIMMs verwaarloosbaar is. Snel geklokt geheugen is interessant voor overklokkers die er zeker van willen zijn dat het geheugen niet de beperkende factor is in hun overklokactiviteiten. Wanneer je niet bent geïnteresseerd in overklokken kan goed CAS2,5-geheugen je behoorlijk wat geld besparen.
Upgradevraag 6: Videokaart of CPU?
Met behulp van de volgende drie gamebenchmarks gaan we onderzoeken of het opwaarderen van de videokaart wellicht interessanter is dan het upgraden van de processor. We hebben getracht om de benchmarks zo zorgvuldig mogelijk te selecteren en kwamen uiteindelijk uit bij X², Enemy Territory en Halo. Halo maakt gebruik van 2.0 shaders die ervoor zorgen dat de videokaart veel meer werk te doen krijgt dan voorheen. Enemy Territory is gebaseerd op de 'gouwe ouwe' Quake III engine. Omdat het een snelle online shooter is die ook nog een gratis gedownload kan worden, is Enemy Territory een zeer populair spel. X² is een state of the art DirextX 8.0-spel. Alle drie de games bevatten accurate benchmarkmogelijkheden.
X² - The Threat
X² is een prachtig vormgegeven ruimtesimulatie met een ingebouwde benchmark tool. Een demo van het spul kun je hier downloaden. Om je resultaten met de onze te vergelijken dien je de 'shadows' en de 'run as benchmark'-opties aan te zetten voordat je de demo opstart. De engine heeft de volgende eigenschappen:
"X² features a completely rewritten 3D engine based on DirectX8 encompasses many visual effects such as volumetric Nebulae (gas clouds) that have a real impact in the game (you can hide in them), many new engine, shield, weapon and explosion effects. Objects cast real dynamic 3D shadows! Dynamic DP3 bump mapping allows a previously unseen level of detail."

 |
 | X² - The Threat - Framerate - 1024x768 shadows aan (fps) |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | GeForce 4 Ti4200 |  |   35,3 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | GeForce FX 5700 |  |   47,7 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   51,0 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | GeForce 4 Ti4200 |  |   42,2 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | GeForce FX 5700 |  |   57,6 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   76,0 |  |
 |
 | Pentium 4 C 3,2GHz |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   71,1 |  |
 |
Je vraagt je misschien af waarom we nog steeds op een resolutie van 1024x768 testen terwijl onze systemen zijn uitgerust met een monsterachtig snelle videokaarten zoals de GeForce FX 5900 Ultra. De reden hiervoor is dat de framerate op 1600x1200 soms daalde tot 20 fps, terwijl het gemiddelde afnam van 76 naar 47 fps.
Hieronder een korte samenvatting van de upgraderesultaten. De eerste twee rijen in de tabel laten de snelheidsverbetering zien wanneer we ons Athlon XP-systeem upgraden met een snellere GeForce FX 5700 of GeForce FX 5900 Ultra-videokaart. De derde rij laat zien wat er gebeurt als alleen de processor door een sneller exemplaar wordt vervangen. De laatste rij toont het effect van een complete upgrade waarbij het moederbord, de processor en de videokaart worden vervangen.
 |
 | Upgrade | Verbetering |  |
 |
 | GeForce 4 Ti4200 |  | > |  | GeForce FX 5700 |  |   35% |  |
 |
 | GeForce 4 Ti4200 |  | > |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   44% |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | > |  | Athlon 64 3400+ (Ti4200) |  |   20% |  |
 |
 | Volledige upgrade |  |   115% |  |
 |
De prestaties in X² worden voor het grootste deel bepaald door de videokaart. Zelfs een relatief simpele video-upgrade van GeForce4 Ti4200 naar GeForce FX 5700 maakt X² vrij goed speelbaar op ons oudere Athlon XP-systeem.
Wolfenstein Enemy TerritoryAce's Hardware-veteraan en hardcore online gamer Hawski, alias Uffe Merrild, benaderde ons met twee erg interessante Enemy Territory benchmarks. Wolfenstein ET is een ongelofelijk popupaire online multiplayer first person shooter, waarbij je als speler de rol hebt van een assault trooper, genie-soldaat of hospik in de tweede wereldoorlog.
 |
 | Wolfenstein Enemy Territory - Demo Ace - Framerate - 1024x768x32 (fps) |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | GeForce 4 Ti4200 |  |   78,9 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | GeForce FX 5700 |  |   78,9 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   79,2 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | GeForce 4 Ti4200 |  |   110,1 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | GeForce FX 5700 |  |   127,5 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   135,2 |  |
 |
 | Pentium 4 C 3,2GHz |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   127,0 |  |
 |
De videokaart speelt een kleine rol wanneer de Athlon 64 3400+ de framerate tot boven de 130 fps opjaagt. Het is duidelijk dat dit spel erg afhankelijk is van de processor. Een upgrade is eigenlijk niet nodig omdat de Athlon XP 2100+ met bijna 80 fps meer dan genoeg power kan leveren.
 |
 | Upgrade | Verbetering |  |
 |
 | GeForce 4 Ti4200 |  | > |  | GeForce FX 5700 |  |   0% |  |
 |
 | GeForce 4 Ti4200 |  | > |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   0% |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | > |  | Athlon 64 3400+ (Ti4200) |  |   40% |  |
 |
 | Volledige upgrade |  |   71% |  |
 |
De eerste demo bevat geen acties die het systeem zwaar belasten zoals grote troepenverplaatsingen en explosies. Als we processors aan het testen zijn, willen we natuurlijk een worst case-scenario

. Daarvoor gebruiken we de demo 'Ace Hawski 'waarin de Duitse troepen een gevecht voeren met de geallieerden in het koude Scandinavië. De Ace Haswki-demo roept herinnering op aan de crusher-demo uit vervlogen Quake II-tijden:

 |
 | Wolfenstein Enemy Territory - Demo Ace Hawski - Framerate - 1024x768x32 (fps) |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | GeForce4 Ti4200 |  |   48,4 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | GeForce FX 5700 |  |   48,4 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   48,3 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | GeForce4 Ti4200 |  |   80,1 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | GeForce FX 5700 |  |   80,7 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   81,7 |  |
 |
 | Pentium 4 C 3,2GHz |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   78,6 |  |
 |
Hoewel een GeForce4 Ti4200 op zich voldoende is, begint de Athlon XP 2100+ zich wat minder comfortabel te voelen met deze videokaart. De resultaten laten zien dat grootschalige online multiplayer games waarschijnlijk altijd krachtige processors nodig zullen hebben. Of er zich nu twee of tweehonderd spelers rennend en schietend door het speelveld bewegen, de videokaart moet nog steeds ongeveer hetzelfde aantal pixels inkleuren. De processor moet de acties van alle tegenstanders en medespelers bij zien te houden.
 |
 | Upgrade | Verbetering |  |
 |
 | GeForce4 Ti4200 |  | > |  | GeForce FX 5700 |  |   0% |  |
 |
 | GeForce4 Ti4200 |  | > |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   0% |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | > |  | Athlon 64 3400+ (Ti4200) |  |   65% |  |
 |
 | Volledige upgrade |  |   69% |  |
 |
Halo 1.03Halo werd geport vanaf de Microsoft Xbox-console en toont de speler verbazingwekkend mooie effecten en omgevingen. Het spel laat zich daardoor wel met moeite vooruit slepen als je geen snelle pc hebt. Halo ondersteunt de nieuwste 2.0 shaders uit DirectX 9.0 en behoort daarmee tot het zeer exclusief groepje games dat de mogelijkheden van DirectX 9.0 optimaal benut.

 |
 | Halo 1.03 - Framerate (fps) |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | GeForce4 Ti4200 |  |   28,4 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | GeForce FX 5700 |  |   32,0 |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   41,3 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | GeForce4 Ti4200 |  |   29,6 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | GeForce FX 5700 |  |   33,8 |  |
 |
 | Athlon 64 3400+ |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   50,9 |  |
 |
 | Pentium 4 C 3,2GHz |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   47,2 |  |
 |
Zelfs op onze meest krachtige machines hebben we te maken met framerates die soms onder de 20 fps duiken. Dat is des te verbazingwekkender omdat Halo de zogeheten 'partial-precision hints'-techniek gebruikt, die GeForce FX-videokaarten de mogelijkheid geeft om snellere 16-bits floating point berekeningen te gebruiken in plaats van de standaard 24/32-bits berekeningen in Direct X 9.0. Van de soap rond de Half-Life 2-benchmarks herinner je je wellicht nog dat de GeForce FX geen 24-bits ondersteunt, en in 32-bits floating point berekeningen nogal gaar presteert.
 |
 | Upgrade | Verbetering |  |
 |
 | GeForce 4 Ti4200 |  | > |  | GeForce FX 5700 |  |   13% |  |
 |
 | GeForce 4 Ti4200 |  | > |  | GeForce FX 5900 Ultra |  |   45% |  |
 |
 | Athlon XP 2100+ |  | > |  | Athlon 64 3400+ (Ti4200) |  |   4% |  |
 |
 | Volledige upgrade |  |   79% |  |
 |
Goed nieuws voor de eigenaren van een oudere Athlon XP: een simpele upgrade van de videokaart zou voldoende moeten zijn om Halo te kunnen spelen. Geweldig zal het niet zijn, maar zeker wel aanvaardbaar.
Conclusie
Om je ervan te verzekeren dat onze conclusie is gebaseerd op degelijke en betrouwbare cijfers hebben we hieronder een samenvatting geplaatst van de uitgevoerde benchmarks. Hou er rekening mee dat de onderstaande 'Athlon 64 3400+ versus XP2100+'-resultaten verschillen van de 'CPU upgrade'-resultaten. Op de voorgaande pagina's was ons doel om te bepalen hoe groot de prestatiewinst is bij een upgrade van het moederbord en de processor. In onderstaande tabel vergelijken we de pure rekenkracht die de Athlon 64 en de Athlon XP leveren zonder dat ze in hun mogelijkheden worden beperkt door een trage videokaart.
 |
 | Game benchmark | A64 3400+ vs. AXP 2100+ GeForce FX 5900 Ultra | A64 3400+ vs. P4 3,2GHz GeForce FX 5900 Ultra |  |
 |
 | Blitzkrieg |  | 110% sneller |  | 44% sneller |  |
 |
 | Battlefield 1942 |  | 105% sneller |  | 7% sneller |  |
 |
 | Commanche |  | 80% sneller |  | 10% sneller |  |
 |
 | Civilization III |  | 65% sneller |  | 10% sneller |  |
 |
 | Enemy Territory |  | 70% sneller |  | 4% sneller |  |
 |
 | Halo |  | 23% sneller |  | 8% sneller |  |
 |
 | Grand Prix 4 |  | 81% sneller |  | 26% sneller |  |
 |
 | X² |  | 40% sneller |  | 7% sneller |  |
 |
 |
 | Applicatie benchmark | A64 3400+ vs. AXP 2100+ GeForce FX 5900 Ultra | A64 3400+ vs. P4 3,2GHz GeForce FX 5900 Ultra |  |
 |
 | 3DStudio Max |  | 91% sneller |  | Gelijk |  |
 |
 | Cinebench |  | 49% sneller |  | 19% trager |  |
 |
 | Plasma |  | 105% sneller |  | 18% sneller |  |
 |
Met uitzondering van Halo en X² laat een behoorlijk deel van de geteste software grote prestatiewinsten tussen de 80 en 110 procent zien. De 2,2GHz Athlon 64 3400+ is een flink stuk sneller dan de Athlon XP 1,73GHz. Veel meer dan wat het verschil dat in zowel de PR-rating als de kloksnelheid doen verwachten. Het Athlon 64-platform biedt echter veel meer dan alleen uitstekende prestaties:
- Cool 'n' Quiet biedt de mogelijkheid om de fan op een extreem laag toerental te laten draaien, en dat niet alleen wanneer je bezig bent met typen in Word of over internet aan het surfen bent. Het bekijken van dvd- of MPEG4-films en het luisteren naar muziek kan allemaal koel én stil.
- Je hoeft niet bang te zijn dat een kapotte of slecht bevestigde heatsink je processor roostert.
- Volgens de informatie die ons op dit moment ter beschikking staat, zouden bezitters van een Socket 754-moederbord in de toekomst de mogelijkheid moeten hebben om te upgraden naar een 90nm Athlon 64-processor.
We kunnen derhalve concluderen dat het niet is aan te raden om geld te investeren in het goedkopere maar duidelijk verouderde Athlon XP-platform. Natuurlijk is de Pentium 4 nog steeds een goed alternatief, met name wanneer de gebruiker veel gebruikmaakt van 3d-rendering programma's en multimedia encoding. Dat alternatief zal uitgebreid toegelicht worden in een review die begin februari zal verschijnen.
Het antwoord op de vraag of je beter de processor of de videokaart kunt upgraden, hangt voornamelijk af van je 'game-profiel'. Als jouw voorkeur uitgaat naar first person shooters met de nieuwste grafische hoogstandjes van DirectX 9.0, dan heeft een upgrade van de videokaart zonder twijfel de hoogste prioriteit. Is dat niet het geval, dan biedt de Athlon 64 aanzienlijk meer rekenkracht dan de Athlon XP, zoals bewezen in dit artikel.