Thermalright XP-90 (Socket 478/754/939/940)

Zoektocht naar stilte

Ondanks dat de boxed AMD X2 koeler erg stil kan zijn met ingeschakelde Cool 'n Quiet en Asus Q-fan, is de 70mm fan van de boxed koeler zeker hoorbaar wanneer de load op de cpu wordt verhoogd. Dus ik zocht een koeler welke te allen tijde stil zou blijven, dus ook onder hoge cpu load.

Een eis was minimaal een 90mm fan en een heatsink met heatpipes (erg goede ervaringen met heatpipes namelijk). Dit is de Thermalright XP-90 geworden.

De XP-90 Heatsink

De XP-90 is een ferme koeler met vier heatpipes en een groot oppervlakte bestaande uit aluminium lamellen. De lamellen staan in verbinding met zowel de heatpipes als de vernikkelde koperen basis van de heatsink, dit zorgt er voor dat de warmte snel afgevoerd kan worden.

Het oppervlakte is dusdanig groot dat een groot deel buiten de cpu socket valt. Een voordeel hiervan is dat de fan die hier bovenop zit ook nog eens nabijgelegen onderdelen kan koelen. In het geval van m'n Asus A8N-SLI valt de koeler ook helemaal over de VRM's heen waardoor deze ook meegekoeld worden. Nadeel kan zijn dat dit grote oppervlakte op sommige, anders ingedeelde, moederborden misschien lastig kan zijn bij het bevestigen v.d. koeler. Let hier dus wel even op.

Het gewicht is 360 gram zonder fan. Dit valt ruimschoots binnen de 450 gram die AMD als maximum aanbeveelt. Persoonlijk heb ik 't niet zo op hele zware heatsinks (500+ gram) omdat ik daar het unheimisch gevoel bij krijg dat ze bij de minste of geringste beweging van de behuizing van de cpu socket donderen dan wel breken, met alle gevolgen van dien.

Bevestiging

De heatsink is voorzien van vier dun metalen klemmen die bevestigd moeten worden aan het bijgeleverde kunststof retentieframe. Het eerste wat je dan ook moet doen is het standaard retentieframe verwijderen en deze vervangen door die van de XP-90 koeler. An sich simpel werk (paar schroefjes los en vast draaien) alleen zul je het moederbord wel uit de kast moeten halen wil je dit perfect voor elkaar krijgen, dit maakt het wat omslachtiger.

Nadat je de cpu van zogenaamde thermal interface materiaal hebt voorzien kun je de heatsink plaatsen en daarna vastklemmen. Dit vastklemmen vergt een beetje oplettendheid, het beste kun je de heatsink stevig tegen de cpu drukken om en met je andere hand de klemmen vastzetten. Druk je de heatsink niet stevig genoeg aan, dan gaat deze tijdens de operatie scheef staan wanneer je de eerste klem vast aan het zetten bent.

Fan

Bij de uitvoering die ik heb besteld zat geen fan, dat komt goed uit omdat ik namelijk zélf wil bepalen welke fan er op komt. De koeler wordt geleverd met twee setjes klemmen om zowel 80 als 90/92mm fan's te kunnen plaatsen. Aanrader is een 90/92mm fan te nemen omdat deze minder geluid maken bij dezelfde luchtverplaatsing. Plus dat de koeler natuurlijk ontworpen is voor een 90mm fan (vandaar de naam XP-90).

De fan die ik gekozen heb is een Papst 90mm 3412N/2GL met driepins aansluiting om ook het toerental uit te kunnen lezen. Dit is één v.d. stilste 90mm fan's met een uitstekende geluid/luchtverplaatsing verhouding. Achteraf gezien zou een fan met iets mindere specs het waarschijnlijk ook net zo goed kunnen doen omdat de fan nooit boven de 6~700 toeren uitkomt, maar daarover later meer.

Prestaties

Vreselijk goed. De fan draait meestentijds niet(!), zo goed kan de heatsink de warmte aan. Pas bij een cpu temperatuur van tegen de 40 C gaat de fan draaien om dan nooit boven de 6~700 toeren uit te komen. Bij normaal gebruik is mijn Athlon X2 3800+ zo'n 32 C en onder langdurige maximale load (DVD's encoden) loopt dit op tot maximaal 42 C . Dit allemaal in een LianLi behuizing zónder casefans.

Moet hierbij wel vertellen dat ik Cool 'n Quiet ingeschakeld heb alsmede Asus Q-fan (bios functie welke ervoor zorgt dat de fan niet meer spanning krijgt dan noodzakelijk, afhankelijk van de cpu temperatuur). Hierdoor blijft de cpu zo koel mogelijk en draait de cpu fan zo min mogelijk.

Compatibiliteit

Ondanks z'n afmetingen past deze koeler zonder enig probleem op mijn Asus A8N-SLI moederbord. Over andere moederborden durf ik geen uitspraak te doen omdat ik daar geen ervaring mee heb in combinatie met deze koeler. Al met al beoordeel ik deze koeler als zeer goed; hij doet precies wat ik er van verwacht: goed koelen én onhoorbaar .