Inleiding
Samengevat
De Sony X95J is voorzien van een fald backlight die een goede hdr-weergave mogelijk maakt. Wel is het aantal zones aan de lage kant, waardoor het lokale contrast niet zo goed is als bij een oled-tv. Sony zet de fald backlight in om een goede weergave van beweging mogelijk te maken zonder dat je het scherm ziet knipperen. Een goede keuze voor fanatieke sportliefhebbers dus.
Veel televisies kunnen tegenwoordig hdr, dus beelden met een hoog dynamisch bereik, weergeven. Het probleem van veel lcd-televisies is dat ze de beelden wel laten zien, maar dat het dynamisch bereik normaal gesproken beperkt blijft. Doordat lcd's van nature een beperkt contrast hebben, moeten ze worden geholpen. Dat kan door een local dimming backlight toe te passen die het scherm plaatselijk meer of minder kan verlichten. Een full array local dimming backlight is onderverdeeld in veel zones. De kleinere zones leveren minder duidelijke halo's in beeld op, zodat de fald backlight onopvallend z'n werk doet.
De Sony Bravia XR X95J, die we in deze review bekijken, heeft naast een fald backlight een diffusiefilter voor zo groot mogelijke kijkhoeken. Daarnaast is hij voorzien van een antireflectiefilter, zodat hij ook bij wat meer omgevinglicht in staat is om een mooi beeld weer te geven. Hij kan 4k-beelden met maximaal 120fps weergeven, waardoor deze tv ook voor gamers interessant is.
:strip_exif()/i/2004823402.jpeg?f=imagearticlefull)
Het ingebouwde audiosysteem is eveneens bijzonder. Het omvat twee tweeters die aan weerskanten hoog achter het scherm in de behuizing zijn geplaatst. Ze zorgen ervoor dat het lijkt of het geluid uit het scherm komt. Dit geeft een realistisch effect als er pratende mensen in beeld zichtbaar zijn. De luidsprekers voor de middentonen zijn onder het scherm geplaatst en stralen het geluid naar voren uit, dus richting je oren. Geluid dat je oren rechtstreeks bereikt en dus niet via reflecties, klinkt mooier.
De X95J draait op Android TV van Google. Hierdoor is een groot aanbod aan apps beschikbaar en heeft de tv ingebouwde Chromecast-functionaliteit. Er wordt een luxe afstandsbediening meegeleverd, die is voorzien van handige toetsverlichting voor in het donker. De tv is beschikbaar in de maten 65, 75 en 85 inch. Wij bekeken de kleinste daarvan voor deze review.
Uiterlijk en aansluitingen
Sony staat bekend als een merk met een strak design en de X95J is daar een goed voorbeeld van. Er zijn kwalitatief hoogwaardige materialen gebruikt en ook de afwerking daarvan is van hoge kwaliteit. De randen rondom het scherm en de voeten aan weerskanten zijn van geborsteld metaal gemaakt. De onderkant van het scherm raakt bijna het tv-meubel, maar kan desgewenst omhoog worden gebracht door de poten lager aan de behuizing vast te schroeven.
De lage stand ziet er wat strakker uit, maar maakt het onmogelijk om een soundbar op het tv-meubel te gebruiken. Door de tv hoger op z'n pootjes te zetten schep je ruimte voor een soundbar onder het scherm: een mooie oplossing die we graag bij meer modellen zouden zien. Ook het driehoekige ontwerp van de poten en de schuine verbindingen met de tv-behuizing kunnen we waarderen.
Sony heeft, voor wat het waard is, ook veel aandacht besteed aan de achterzijde van de tv. In het kunststof zijn patronen aangebracht waardoor ook de achterkant gezien mag worden en de tv dus niet per se tegen een wand hoeft te worden geplaatst. Het geheel ziet er netjes uit doordat alle aansluitingen en de montagepunten voor de voeten achter klepjes zijn weggewerkt.
Door de toepassing van een fald backlight kan de behuizing niet zo plat worden gemaakt als bij de meeste andere moderne televisies. In vergelijking met een oled-tv ziet de X95J er al helemaal dik uit. Toch is het ontwerp mooi in balans, doordat de pootjes relatief ver naar achteren steken. Dit heeft wel als nadeel dat deze tv niet al te dicht tegen een wand op een meubel gezet kan worden.
Aansluitingen
Het netsnoer is niet afneembaar en kan dus niet eenvoudig worden vervangen door een langer exemplaar. Dat is vooral onhandig bij muurmontage, aangezien de kabel slechts anderhalve meter lang is. Gelukkig zijn alle aansluitingen onder een hoek van 90 graden geplaatst, zodat er geen kabels met haakse stekkers nodig zijn als je hem ophangt. Aan de zijkant zit bovenaan een CI+-slot. Daaronder zit een 3,5mm-aansluiting waarmee, door middel van een niet-meegeleverd break-outkabeltje, analoge composietvideo en stereoaudio naar de tv kunnen worden gestuurd. Ook kan hiermee analoog geluid van een AV-receiver worden aangevoerd, waardoor de tv-luidsprekers als centerspeaker kunnen dienen.
Daaronder zit een 3,5mm-koptelefoonaansluiting die ook als analoge audio-uitgang kan worden gebruikt. Daar weer onder zitten twee van de drie USB-connectors. De HDMI-aansluiting aan de zijkant is goed voor 4k-beelden met maximaal 60fps. Dat zouden we voorheen dus een HDMI 2.0-aansluiting genoemd hebben, maar om onbegrijpelijke redenen is dit tegenwoordig een HDMI 2.1-connector. Onderaan zit een fysieke schakelaar waarmee de ingebouwde microfoon uitgeschakeld kan worden.
Eveneens onderaan zit een antenneaansluiting, die geschikt is voor kabel en Digitenne. Daarnaast zitten twee F-connectors voor satelliet. Er zijn een netwerkaansluiting en een Toslink-optische, digitale audio-uitgang. Rechts daarvan zitten twee 'echte' HDMI 2.1-aansluitingen, die dus geschikt zijn voor 4k-beelden met maximaal 120fps en een HDMI-poort die maximaal 60fps aankan. De middelste van de drie HDMI-ingangen is voorzien van een enhanced audio return channel, waarmee geluid de tv uitgestuurd kan worden. Helemaal rechts zit een USB-connector, die bedoeld is om programma's mee op te nemen.
Android TV en afstandsbediening
De high-end modellen van Sony draaien sinds jaar en dag op Android TV van Google, waardoor er zeer veel apps beschikbaar zijn. Google heeft het homescreen van televisies gelijkgetrokken met dat van de Chromecast met Google TV, waarmee het verschil tussen Android TV en Google TV aan het verdwijnen is. Deze verandering is wat ons betreft niet alleen positief, want waar je voorheen het homescreen volledig zelf kon inrichten, heb je nu weinig invloed op hoe het eruitziet.
:strip_exif()/i/2004847500.jpeg?f=imagenormal)
Na de laatste update van het homescreen staan er bovenaan prominente aanbevelingen van videodiensten als Amazon Prime, Disney+ en Netflix. Ze zijn niet afhankelijk van je eigen voorkeuren en of je daadwerkelijk abonnee bent van deze streamingdiensten; er is dus gewoon reclame verschenen op een prominente plek op het homescreen.
:strip_exif()/i/2004847502.jpeg?f=imagenormal)
Hoewel de interface is vernieuwd, geldt dat niet voor de hardware waarop het smart gedeelte draait. De X95J heeft namelijk de mt5895-soc van MediaTek, die we vorig jaar ook al zagen. Deze is voorzien van vier Arm Cortex-A73 cpu-cores die op maximaal 1,8GHz draaien. Er zijn 3GB ram en 16GB flashopslag, waarvan slechts 2,5GB beschikbaar is om je eigen apps te installeren.
:strip_exif()/i/2004847504.jpeg?f=imagenormal)
De Mali-G52-gpu is prima in staat om 4k-beelden te renderen, maar helaas draait de interface nog altijd op een resolutie van 1920x1080 pixels. Het blijft ons verbazen dat, hoewel we al vele jaren 4k-televisies hebben, de interface nog altijd niet in 4k wordt gerenderd. Dat heeft ongetwijfeld te maken met de relatief goedkope soc die wordt gebruikt. Hoewel de interface er prima op draait, vinden we dat er best een high-end soc in deze tv had mogen zitten. Desondanks vinden we het een prettig besturingssysteem, dat vlot werkt en mooi is vormgegeven. Bovendien mag je van Sony tijdelijk gratis gebruikmaken van de Bravia Core-dienst.
:strip_exif()/i/2004847506.jpeg?f=imagenormal)
Afstandsbediening
De meegeleverde afstandsbediening is, aan de bovenkant, afgewerkt met geborsteld metaal en is voorzien van handige toetsverlichting voor in het donker. Hij geeft een prettig knopgevoel en ligt fijn in de hand dankzij afgeronde hoeken aan de achterkant. Het lange en slanke ontwerp heeft een duidelijke lay-out. Hierdoor went het apparaatje snel en hoef je nooit lang te zoeken naar een toets. Afgezien van de d-pad zijn alle knoppen gemaakt van rubber. Het plastic aan de achterkant is voorzien van een structuur voor extra grip.
Uiteraard is ook deze remote voorzien van een microfoon voor Googles spraakassistent en ook is hij voorzien van vier gesponsorde knoppen. Hiermee kun je direct naar de apps van YouTube, Netflix, Disney+ en Prime Video gaan. Handig wellicht als je al deze diensten gebruikt, maar wij vinden de grote, gekleurde logo's afbreuk doen aan het ontwerp van de afstandsbediening. Wij hadden liever een paar zelf te programmeren toetsen gezien, maar die leveren Sony natuurlijk geen geld op.
Gaming en chroma-subsampling
Als je een gameconsole hebt, wil je een tv met een zo laag mogelijke inputlag. Dat is een televisie die de beelden van je console die via HDMI binnenkomen, zo snel mogelijk weergeeft. Bij zowel 1080p60- als 2160p60-beelden komt de inputlag van de X95J, gemeten met onze Leo Bodnar-lagtester, uit op ongeveer 17ms. Dat betekent dat de vertraging net iets meer dan een enkel beeldje bedraagt.
Bij 120fps-beelden bedraagt de inputlag 9ms, wat opnieuw neerkomt op een vertraging van een klein beetje meer dan een beeldje. Hiermee is de inputlag prima en valt er goed te spelen op deze tv, maar als je op dit gebied het beste van het beste wilt, presteren de duurdere modellen van LG en Samsung nog net even beter. Alleen HDMI-ingangen 3 en 4 zijn geschikt om 4k-beelden met 120fps weer te geven. De ingangen 1 en 2 kunnen maximaal 60fps aan in 4k.
Sony heeft beloofd dat de X95J ook variabele framerates gaat ondersteunen na een toekomstige firmware-update, maar wanneer deze beschikbaar komt, is op dit moment nog niet bekend. We vinden het een gemiste kans dat deze feature nog niet beschikbaar is. Als je variabele framerates een belangrijke feature vindt, kun je voorlopig beter geen X95J aanschaffen.
Chroma-subsampling
Het menselijk oog kan kleine helderheidsdetails veel beter waarnemen dan kleurdetail. Deze eigenschap wordt al sinds de begintijd van kleurentelevisie gebruikt om bandbreedte te besparen. Nog altijd maken alle videocodecs die worden gebruikt voor videodistributie, gebruik van chroma-subsampling, waarbij voor de kleurinformatie een lagere resolutie wordt gebruikt dan voor de helderheid. Ook uhd-tv's maken vrijwel allemaal gebruik van chroma-subsampling om bandbreedte te besparen bij de interne verwerking van 2160p-beelden.
:strip_exif()/i/2004712086.jpeg?f=imagenormal)
Bij het kijken naar video heb je daar geen last van, maar als je de tv inzet als monitor bij een pc of als je in het bezit bent van een gameconsole die 2160p-beelden genereert, krijg je kleurartefacten in beeld te zien. Bijvoorbeeld bij kleine, zwarte letters op een witte achtergrond zie je dan valse kleuren bij pixels die kleurloos horen te zijn. Bij de X95J kun je de volledige kleurresolutie behouden door in het menu te navigeren naar Instellingen > Algemeen > Zenders & Ingangen > Externe ingangen > Indeling HDMI-signaal. Je kunt daar voor elke afzonderlijke HDMI-ingang 'Verbeterde indeling' aanzetten, waarna 2160p-beelden in hun volle glorie worden getoond.
Energiegebruik en geluid
Per 1 maart van dit jaar zijn er nieuwe energielabels voor televisies en andere huishoudelijke apparaten, zoals koelkasten en stofzuigers. Om de fabrikanten aan te moedigen om almaar zuinigere apparaten te ontwerpen, zijn de regels flink aangescherpt. Dit heeft tot gevolg dat zo goed als alle televisies dit jaar energielabel G dragen. Daarmee is de letter op het energielabel op dit moment een minder handig hulpmiddel om een energiezuinige televisie uit te kiezen. Als het goed is, komt daar in de toekomst verandering in, als het verbruik van televisies verder is teruggedrongen. Meer over dit onderwerp lees je in dit artikel.
Ook de Sony X95J draagt dus energielabel G, maar ondanks de rode kleur op het label is het verbruik van dit model prima in orde. Ons 65"-testmodel verbruikt in de standaardmodus zo'n 164W gemiddeld, waarbij het scherm ongeveer 310cd/m² aan helderheid produceert. Als we het scherm afstellen op 250cd/m², daalt het verbruik naar 110W. Bij 120cd/m², een helderheid die 's avonds bij weinig omgevingslicht nog een goed beeld oplevert, daalt het gemiddelde opgenomen vermogen naar 78W. Daarmee is de X95J in vergelijking met oled-tv's erg zuinig. Als je de X95J in de filmmodus zet, de stand waarbij je de beste beeldkwaliteit te zien krijgt, loopt het verbruik op naar gemiddeld 167W, waarbij het scherm een helderheid van 369cd/m² heeft. De X95J is voorzien van een omgevingslichtsensor waarmee je de helderheid van het scherm automatisch aan het omgevingslicht kunt laten aanpassen. Zo krijg je altijd een prima beeld en gebruikt de tv niet onnodig veel energie.
Geluid
De X95J heeft een luidsprekersysteem dat bestaat uit twee breedbandluidsprekers die zich aan de onderzijde van de kast bevinden en geluid naar voren uitstralen, en twee tweeters die aan de zijkanten achter het scherm zijn geplaatst. De lage tonen komen uit een woofer aan de achterkant. Normaal gesproken klinken luidsprekers die het geluid naar voren uitstralen, ruimtelijker, maar juist wat stereobeeld betreft is de X95J niet bijster goed. Ook lopen de bassen, ondanks de aparte woofer, niet al te diep door, waardoor het geheel een wat iele indruk maakt.
Wat maximaal volume betreft weet de X95J dan weer wel te imponeren, want deze tv kan behoorlijk hard en kan zelfs grote ruimtes prima vullen met geluid. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat er in de hoogste volumeregionen veel compressie wordt toegepast, waardoor het geluid 'pompend' gaat klinken. Ook klinkt het geheel dan wat schel. Het klinkt zelfs op de hoogste stand niet overstuurd, maar maar voor een mooi geluid kun je het volume maar beter onder de 50 houden.
Veel televisies hebben een reeks geluidsinstellingen waar je in de praktijk niet veel aan hebt. Zo is de X95J voorzien van een zevenbandsequalizer, waarmee het geluid naar eigen smaak aan te passen moet zijn. Doordat er na de equalizer compressie wordt toegepast, verander je met elke aanpassing alle frequenties en niet alleen die in de band waar je aan draait. Hierdoor kun je het geluid eigenlijk alleen minder mooi maken en kun je de instellingen maar beter in het midden laten staan.
De optie spraakzoom, bedoeld om stemmen duidelijker verstaanbaar te maken zonder dat daarvoor het volume omhoog moet, werkt prima. Als je spraakzoom hoger zet, worden de middentonen versterkt weergegeven, waardoor de verstaanbaarheid van stemmen duidelijk toeneemt. Ideaal dus om 's avonds laat tv te kijken zonder huisgenoten te storen.
Het idee achter de hooggeplaatste tweeters achter het scherm is dat het hierdoor lijkt alsof stemmen daadwerkelijk uit het scherm komen. Dit werkt prima en dialoogscènes in films en series komen duidelijk overtuigender over. Wel verdwijnt dit effect snel als je niet recht voor de tv zit. Het geluid klinkt dan nog steeds goed, maar lijkt niet langer uit het scherm te komen. Er is ondersteuning voor Dolby Atmos-geluid en ook de DTS-codec wordt ondersteund. Samsung, LG en Panasonic ondersteunen die laatste niet langer, om zo licentiekosten te besparen.
Beeldeigenschappen
Sony maakt voor de X95J gebruik van een VA-paneel. Dit type lcd wordt gekenmerkt door een relatief goede zwartweergave en, daarmee samenhangend, een goed contrast. Het biedt echter over het algemeen een minder mooi beeld als je het scherm onder een hoek bekijkt. Sony heeft hierom een filter voor het scherm geplaatst dat de kijkhoeken moet verbeteren. Om de werking hiervan te laten zien, hebben we twee foto's gemaakt die identiek zijn belicht. De linker is recht van voren genomen en de rechter onder een hoek van 45 graden.
Het filter werkt goed en levert onder een hoek een duidelijk beter beeld op dan we van televisies met VA-paneel gewend zijn. Toch zien we dat de kleuren onder een hoek nog altijd wat minder verzadigd worden weergegeven. Ook zien we dat de kleuren wat warmer worden weergegeven dan de bedoeling is. We zien slechts een kleine afname aan helderheid als we niet recht voor de tv plaatsnemen.
Het is voor fabrikanten van lcd-tv's een grote uitdaging om, tegen een aanvaardbare prijs, een backlight te maken die het beeldpaneel mooi uniform verlicht. We hebben twee foto's gemaakt van een volledig wit scherm, waarbij we voor middengrijs hebben belicht om de helderheidsverschillen duidelijk zichtbaar te maken.
De uiterste hoeken blijven wat donker en ook zijn de bovenste en onderste zones een tikje donkerder dan de rest van het beeld. Onder een hoek zien we opnieuw de helderheid een klein beetje teruglopen en de wat warme kleurbalans is weer te zien.
De zwartweergave is bij lcd-tv's een traditioneel zwak punt doordat het licht van de backlight nooit volledig kan worden tegengehouden.
Het weergeven van een volledig zwart scherm gaat de X95J goed af. Dankzij het VA-paneel is er niet veel licht te zien bij ons zwarte testpatroon. Onder een hoek wordt het licht van de backlight wat minder goed tegengehouden, maar nog altijd is de zwartweergave beter dan bij lcd's met een ips-paneel.
Beeldverwerking
Zo'n beetje alle televisiefabrikanten wijzen in hun marketinguitingen op het gebruik van kunstmatige intelligentie om de weergave te verbeteren. Sony heeft de X95J naar eigen zeggen voorzien van een revolutionaire Cognitive Processor XR, waarmee dit model 's werelds eerste tv met cognitieve intelligentie zou zijn. Dat klinkt te mooi om waar te zijn en dus nemen we dit soort uitspraken met een flinke korrel zout, want heel intelligent is de beeldverwerking over het algemeen niet.
Zo zien opgeschaalde hd-beelden er prima uit op de X95J, maar vinden we ze er niet mooier uitzien dan op een goede hd-televisie. Met Realiteits Creation kun je het beeld er scherper uit laten zien. Het effect is wat subtieler dan bij de normale scherpteregeling, waardoor de functie bij wat onscherpe beelden best aardig werkt. Bij beeldmateriaal van goede kwaliteit krijg je echter een wat hard beeld en kun je deze functie beter niet gebruiken.
:strip_exif()/i/2004846582.jpeg?f=imagenormal)
Er zijn twee ruisonderdrukkers aanwezig. 'Willekeurige ruis verminderen' en 'Digitaal ruis verminderen'. De eerste werkt goed bij kleurruis in donkere gedeelten van het beeld en ook filmkorrel wordt er effectief mee bestreden. De tweede is bedoeld om compressieartefacten tegen te gaan, zoals blokkerig beeld en mosquito noise. De ruisonderdrukkers werken prima, maar gaan zoals altijd ten koste van wat scherpte in beeld en dus kun je ze maar beter niet gebruiken bij beeldmateriaal van goede kwaliteit.
Om beweging er vloeiender en scherper uit te laten zien, is er beeldinterpolatie in de vorm van Sony's motionflow. Door tussenliggende beelden te berekenen wordt de framerate verhoogd en daardoor zien bewegende beelden er vloeiender en scherper uit. Helaas is geen enkel algoritme foutloos en zeker als de beelden in real time moeten worden berekend op betaalbare hardware, levert dat artefacten in beeld op. Ook de X95J laat duidelijk fouten in beeld zien.
:strip_exif()/i/2004846584.jpeg?f=imagenormal)
Sony heeft een wat ons betreft zeer nuttige vorm van backlightscanning toegepast, ook bekend als black frame insertion. Deze heeft de marketingnaam XR-Motion Clarity meegekregen en is te gebruiken door onder Motionflow voor Gebruiker te kiezen, waarna je de werking met Helderheid kunt regelen. Er wordt hierbij gebruikgemaakt van de backlightzones om het beeld scherper weer te geven. Eerst gaan de bovenste zones aan en vervolgens gaat de rij zones daaronder aan. Daarna gaat de rij daar weer onder aan en zo ontstaat een horizontale balk van licht die van boven naar beneden beweegt. Doordat het beeld nooit helemaal aan of uit is, zoals normaal bij black frame insertion het geval is, zie je het beeld niet knipperen.
Wel wordt beweging veel scherper weergegeven doordat de beelden korter zichtbaar zijn. Hierdoor kan er geen bewegingsonscherpte op je netvlies ontstaan. Dit effect is vergelijkbaar met flitslicht in de fotografie, waarmee beweging perfect te bevriezen is. Deze functie kost wel wat helderheid, maar daar staat een erg mooie en scherpe weergave van beweging tegenover. Vooral bij het kijken naar sport biedt dit echt meerwaarde.
Metingen en hdr
Het contrast is zo'n beetje de belangrijkste eigenschap als het op beeldkwaliteit aankomt. Hoe meer contrast er in het beeld zit, hoe beter de kijkervaring. De X95J is voorzien van een full array local dimming backlight waarmee in theorie het contrast kan worden vergroot door gedeelten van het scherm die donker moeten blijven, niet te verlichten. Het aantal zones waarin de backlight is onderverdeeld, is echter aan de lage kant om veel effect te hebben. Horizontaal is het scherm verdeeld in slechts 6 zones en verticaal in 14, voor een totaal van 84.
Dat de local dimming het contrast in beeld niet helpt, zien we terug bij de ANSI-contrastmeting. Hierbij wordt de helderheid van acht witte en acht zwarte vlakken op een schaakbordpatroon gemeten. Het contrast komt uit op 2263:1, prima voor een lcd-tv dus, maar niet zo goed als het contrast van duurdere lcd's met een fald backlight. Uiteraard doen oledtelevisies het op dit vlak nog veel beter.
We hebben de kleurweergave gemeten aan de hand van een serie grijstinten en met onze SpectraCal C6-colorimeter en Portrait Displays Calman color calibration software. Deze meting zegt meer over de kleurweergave dan metingen aan zeer verzadigde kleuren. Zolang de grijstinten de juiste helderheid hebben en geen kleurzweem vertonen, zal het grootste deel van de kleuren immers correct worden weergegeven. De beste preset wat weergave betreft, is Bioscoop. Voor het meten hebben we de gamma ingesteld op 2, want standaard is het scherm afgesteld op 2,4. Dat is een waarde die bedoeld is voor kamers die veel, zo'n tien lux, donkerder zijn dan de gemiddelde huiskamer.
/i/2004846624.png?f=imagenormal)
Na het aanpassen van de gamma-instelling loopt de helderheid nagenoeg exact langs de gamma 2,2-curve op, waardoor er geen details in beeld verloren gaan. Er zit iets te veel groen in het beeld, maar dit is zo weinig dat het met het blote oog niet zichtbaar is. Met een gemiddelde ΔΕ2000 van 2,4 is de afwijking keurig, want pas boven een waarde van 3 ga je het verschil zien.
De wat verzadigdere kleuren meten we aan de hand van de ColorChecker-kaart, die sinds jaar en dag in de fotografie wordt gebruikt om de kleurweergave te controleren.
/i/2004846626.png?f=imagenormal)
Ook bij deze meting zien we dat de X95J keurig is afgesteld. De gemiddelde ΔΕ2000 komt uit op slechts 1,8. Er zijn geen uitschieters die al te ver boven de 3 uitkomen, waardoor er met een kalibratie eigenlijk geen zichtbare winst valt te behalen.
Hdr
De Sony XH95 kan hdr weergeven in de formaten HDR10, HLG en Dolby Vision. Van alle hdr-formaten die ertoe doen, wordt dus alleen HDR10+ niet ondersteund. Dat is geen groot probleem, omdat de tv dan terugvalt op HDR10 en de beelden dus zonder dynamische metadata, maar wel in hdr, worden weergegeven.
De fald backlight biedt duidelijk meerwaarde op deze televisie bij het weergeven van hdr, maar doordat het lokale contrast niet hoog is, zien de beelden er wat minder scherp uit dan bij een oledtelevisie. De maximale helderheid is voor een televisie met een fald backlight goed, maar niet bijzonder hoog.
/i/2004846628.png?f=imagenormal)
Bij onze tests waarbij witte vlakken van verschillende grootten op een zwarte achtergrond worden gemeten, kwamen we tot een piek van 1150cd/m². Hierbij was tien procent van het scherm wit. Een volledig wit scherm wordt met 601cd/m² weergegeven en daarmee doet de X95J het dus veel beter dan een oledtelevisie, die gemiddeld slechts rond de 150cd/m² aan helderheid haalt bij een wit scherm. Voor het beste resultaat bij hdr-beelden kijk je het liefst met gematigd omgevingslicht. Wel is het overdag prettig dat het beeld goed is ontspiegeld.
Bij het meten van hdr drukken we de afwijkingen niet meer uit in ΔΕ2000, maar gebruiken we ΔΕITP. Hier is voor gekozen omdat ΔΕ2000 nooit is ontworpen om afwijkingen van licht uitstralende beeldschermen uit te drukken en er bij hogere helderheden grote afwijkingen optreden. Meer over dit onderwerp lees je hier en hier. De hdr-modus Bioscoop levert het beste resultaat op.
/i/2004846630.png?f=imagenormal)
Bij het weergeven moeten hdr-beeldschermen helderheidspieken die boven het maximaal mogelijke liggen, afkappen en weergeven met de piekhelderheid van het scherm zelf. Daarbij gaan er dus details in de hooglichten verloren. Om wat meer detail in de helderste delen van het scherm te behouden, passen televisiefabrikanten een bepaalde mate van roll-off toe bij het knikpunt in de electro-optical transfer function. Dat is de functie die, vergelijkbaar met gamma bij sdr-beelden, bepaalt hoe fel een bepaalde signaalwaarde daadwerkelijk moet worden weergegeven.
Door deze roll-off van de helderheid ontstaan er wat grotere afwijkingen rond het kantelpunt. Dit zie je terug in de middelste grafiek. In de bovenste grafiek zie je de afwijkingen waarbij de helderheidsfout buiten beschouwing is gelaten. De afwijkingen lijken, door de schaal van de grafiek, groot, maar de gemeten kleurafwijkingen hebben gemiddeld een ΔΕITP van 2,2. In de middelste grafiek zijn helderheidsfouten wel meegenomen. De gemiddelde afwijking komt uit op 2, een afwijking die met het blote oog dus niet zichtbaar is. Net als bij de sdr-metingen zijn de resultaten erg goed. Door het nette oplopen van de helderheid gaan er bovendien geen details in beeld verloren.
Conclusie
De Sony X95J is een televisie met een enigszins onopvallend uiterlijk. Televisies lijken nu eenmaal veel op elkaar, maar het ontwerp van de poten van dit model maakt hem toch uniek. Ook is het handig dat de poten op twee verschillende hoogten kunnen worden bevestigd, zodat er eventueel een soundbar onder de tv te plaatsen is. We kunnen ons best voorstellen dat je dit model met een extern audiosysteem wilt gebruiken, want wat geluidsweergave betreft presteert het een beetje gewoontjes. De laagweergave is, ondanks de woofer aan de achterkant, aan de magere kant. De opstelling van de tweeters, die ervoor zorgt dat het geluid uit het scherm lijkt te komen, kunnen we waarderen. Helaas stopt dit effect als je niet recht voor de tv zit.
Doordat Sony de backlight op een slimme manier inzet, is een mooie weergave van beweging mogelijk. Het is een geavanceerde vorm van black frame insertion, maar doordat er geen volledig zwarte beelden worden toegevoegd, maar slechts donkere schermgedeelten, zie je het beeld niet knipperen. Wel kost deze feature wat helderheid in beeld. Dankzij de lage inputlag en de twee HDMI 2.1-ingangen die 4k-beelden met 120fps mogelijk maken, is de X95J een prima keuze voor gamers. Een minpunt is dat variabele framerates pas bij een toekomstige firmware-update zullen worden ondersteund.
De kleurweergave is zeer nauwkeurig afgesteld in de fabriek en het scherm is ontspiegeld. Het toestel levert een goede helderheid, waardoor het overdag bij wat meer omgevingslicht een prima beeld biedt. De piekhelderheid maakt een goede hdr-weergave mogelijk. Wel is het aantal backlightzones laag, waardoor de hdr-weergave niet zo scherp is als die van een oledtelevisie.
De prijzen van de X95J liggen hoger dan die van vergelijkbare oledtelevisies. Als je een liefhebber bent van films en series in hdr, waarbij je vooral 's avonds kijkt of overdag de kijkruimte goed kunt verduisteren, is dat laatste wellicht de betere keuze. Fanatieke sportliefhebbers die niet in het donker willen zitten, hebben aan de X95J echter een prachtige tv.
:fill(white):strip_exif()/i/2004327368.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2004843334.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004843336.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004843338.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004843346.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004843344.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004843348.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004843350.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004843352.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004843354.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004843356.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004843358.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004843340.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004843342.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004845434.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004845436.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004845438.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004845440.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004712086.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004845456.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004845458.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004838396.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004838398.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004838400.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004838402.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004838404.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004838406.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004846582.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004846584.jpeg?f=imagegallery)
/i/2004846624.png?f=imagegallery)
/i/2004846626.png?f=imagegallery)
/i/2004846628.png?f=imagegallery)
/i/2004846630.png?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2004327368.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/u/18326/crop63a15fadc10ad_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1536190/crop61b07e75b1a15_cropped.jpg?f=community){kind=small}
Dit werkt wel een stuk beter hoor.
:strip_icc():strip_exif()/u/345748/26934.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/442865/crop57a3d4c98c7db.jpeg?f=community){kind=small}
Niet met de kast, ontwerp, geluid en ook niet met de beeldkwaliteit. Je moet het zien als een set speakers die LG levert. Of je het nou op een versterker van 100,- aansluit of van 3000,-. Geloof mij, dat verschil hoor je.
/u/10248/phoenix.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/155904/crop5ab030145f248_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/64465/crop5db09addab56c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/206489/crop60aa920895686_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/23263/crop619cf05922b03_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/369013/crop5bec38017b024.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/279268/crop5f3bc791de812_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/417072/crop668096a0f3573_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/753803/crop62a36e2076b68_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/1028839/crop68de97e630388_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/111477/crop5f831139d6248_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
Ik weet dat niet iedereen (in)gebrand is op OLED, maar als je de prijs van deze Sony - met bovengenoemde minpunten - afzet tegen de prijs van een LG C1 OLED-televisie, dan is de keuze toch snel gemaakt? 
:strip_icc():strip_exif()/u/249917/jaapschaap.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/150512/Wankel.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/267506/crop6737556602b99.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/862483/crop61c2f4b9a62c1_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/664291/crop55c885bd3122a_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/363081/crop60857d7d076e5_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/1628686/crop6829be8d68f0f.png?f=community){kind=small}
/u/336279/crop6299cacd5e6b7_cropped.png?f=community){kind=small}
Ik had graag de LG C1/G1 gekocht alleen past m'n soundbar daar niet onder zonder dat daardoor een deel van het scherm bedekt wordt. Ophangen is ook niet mogelijk met onze muur van... marsepein? /u/1221280/crop68a87e85ca8f1_cropped.png?f=community){kind=small}