Inleiding
Deze keer ga ik een paar stukken exotische hardware bekijken. Ik was vroeger gewoon via een analoog kpn-lijntje verbonden met het internet. Sinds een tijdje is dat echter, onder zware druk van mijn ouders ("Wij zijn 's avonds niet meer bereikbaar") omgezet naar een ISDN lijn. Op zich is er niets op tegen om dan nog een analoog modem te gebruiken, mits je een telefooncentrale hebt die dat aankan. Maar een ISDN modem is een stuk sneller, namelijk 64kbits/s over 1 lijn, en 128 kbits/s over 2 lijnen. Ook zijn de verbindingen direct digitaal en veel betrouwbaarder dan een gewone analoge verbinding. Daar heb je wel een ander modem voor nodig.
Modem is trouwens niet het goede woord. Modem staat voor MOdulator/DEModulator, wat niet meer inhoud dan A/D en D/A omzetter, om digitale signalen zo te bewerken dat ze over een analoge lijn verstuurd kunnen worden. Een ISDN lijn is al digitaal, dus er hoeft niets ge(de)moduleerd te worden. Vandaar dat de juiste naam eigenlijk "ISDN Terminal Adapter" (TA) is. Het enige wat een terminal adapter doet is protocollen vertalen, en daar is minder electronica voor nodig. Dus daarom zijn (vooral interne) TA's vaak goedkoper dan gewone modems.
Tegelijk met de aanschaf van de ISDN spullen heb ik een Smartvox Basic USB van de kpn aangeschaft. Waarom USB? Om een aantal redenen:
-Ik wil geen interne kaart, want daar zitten geen indicatielampjes op. Noem mij maar eigenwijs, maar ik wil op mijn modem kunnen zien of ik verbinding heb of niet.
-Ik wil geen seriele ISDN modem, want die zijn te traag. De maximale doorvoer van een seriele poort is 115.200 bits/s, en als je dan een text/html bestand overstuurt met 2x compressie is dat toch echt te weinig.
-Parallel schijnt ook te bestaan, maar die kon ik niet direct vinden, bovendien heb ik al een zipdrive en een printer, en geen extra irq vrij voor een tweede paralelle poort.
Tja, dan blijft USB als redelijk alternatief over. Extern, snel, en de controller neemt 1 irq in beslag, die bij mij al tijden geinstalleerd is.
Het kpn apparaat beviel me echter niet echt goed, lees verder als je wil weten waarom. Ik heb dat ding weer teruggebracht en een Fritz!Card USB van AVM aangeschaft. Die twee modellen ga ik hier vergelijken.
De deelnemers (1)
KPN Smartvox Basic USB
Zoals al eerder vermeld is dit apparaat bij de Primafoon te verkrijgen tegelijkertijd met een ISDN aansluiting. Dan krijg je bovendien een leuke setkorting, de normale prijs is f 349,- en met ISDN erbij betaal je 239,- inclusief de btw.
Doosinhoud
In de doos wordt het volgende meegeleverd:
- 1 Smartvox Basic USB
- 1 USB kabel (1,20 meter)
- 1 ISDN kabel (3 meter)
- Schroeven en pluggen voor muurbevestiging
- Driver diskette
- CD-Rom met RVS-Com Lite en IE4
- Handleiding
Installatie
Installatie van het apparaat is erg simpel. Het is niet meer dan de ISDN en de USB kabels aansluiten. Bij voorkeur moet je dat doen als je poeter aanstaat, dan krijg je direct de melding dat er nieuwe hardware is gevonden. Dat werkte zomaar goed, geen blauwe schermen 
, en na het kopieren van een paar bestanden van de diskette staat er keurig een nieuw apparaat onder de USB controller in Apparaatbeheer.
De Smartvox Basic USB krijgt zijn voeding via de USB port of via een aparte adapter. Die is niet meegeleverd, maar er is wel een aansluiting voor aanwezig.
Ik kan me trouwens nog steeds niet voorstellen dat iemand zijn modem aan de muur zou willen hangen. Maar het is mogelijk en dus is het wel netjes dat er dan meteen schroeven en pluggen meegeleverd worden.
De deelnemers (2)
AVM Fritz!Card USB
Voor deze Terminal Adapter moest ik iets verder zoeken. De enige die hem (voor zover ik weet) uit voorraad levert is Alternate Computerversand uit Ridderkerk. Dit Duitse bedrijf probeert het nu ook in Nederland, zei het dat alles wat ze leveren in het Duits is. De prijs is daar 239,- exclusief BTW, dus 280,83 inclusief.
AVM is ook een Duits bedrijf, vandaar dat deze adapter misschien alleen daar verkrijgbaar is. Affijn, dit zit er in de doos:
- 1 Fritz!Card USB
- 1 USB kabel (1,20 meter)
- 1 ISDN kabel (6 meter)
- CD-Rom met drivers en Fritz!32 software, en diverse online software: CompuServe (ehhh...), AOL, T-Online en UUNet, Netscape4 en IE4.
- Installatie- en technische handleiding
- Handleiding Fritz!32
- Registratiekaarten van CompuServe, AOL en T-Online.
Installatie
De Fritz!Card USB kan alleen door de USB poort gevoed worden, niet via een externe adapter. Er zitten dan ook maar 2 aansluitingen op het apparaat: USB en ISDN. Eenvoudiger kan niet.
Installatie van de driver gebeurd op dezelfde manier als bij de Smartvox. Opvallend is dat de adapter niet onder de USB devices gezet wordt, maar een aparte categorie krijgt in Apparaatbeheer. Wanneer je de apparaten op verbinding bekijkt blijkt ie toch aan de USB Root Hub te hangen. Wel slordig is dat het installatieprogramma dat gedraaid wordt een directory 'avm_temp' aanmaakt die niet weggehaald wordt.
Ook de Fritz!Card heeft gaatjes in de onderkant zitten die bedoeld zijn om hem op te hangen (het begint nu toch verdacht te worden ) maar er worden geen schroeven meegeleverd.
Drivers
Hier moet ik wat meer uitleg bij gaan geven. Een gewoon analoog modem wordt via de COM-poort aangesproken met AT-commando's. Bij ISDN (en dan vooral bij interne kaarten) werkt dit op een andere manier. Om het een beetje universeel te houden is er een nieuwe API voor in het leven geroepen, de Common-ISDN API, ofwel CAPI. Elk programma dat van ISDN gebruik wil maken doet dat via de CAPI, dus elke interne modem moet op zijn minst een CAPI driver hebben. De 32-bits standaard is CAPI 2.0, en beide apparaten worden met deze versie CAPI-driver geleverd. Maar daarmee ben je er nog niet.
Je wil namelijk ook graag een Dial-up vebinding maken. Met andere woorden: Je moet aan je computer duidelijk maken dat dat CAPI-apparaat ook als modem gebruikt kan worden, zodat je ermee kan bellen. Daar zijn twee manieren voor.
1. CAPI-Poort driver
Deze driver houdt je computer voor de gek: Die zorgt er namelijk voor dat er plotseling in je apparaatbeheer 2 COM-poorten bij komen. Of in ieder geval, 2 poorten die zich als COM-poort gedragen, want het zijn gewoon software-emulaties. Samen met een modem-scriptje (.inf bestand) kan je nu via Modems in het Configuratiescherm een nieuwe modem toevoegen, namelijk je ISDN adapter. Eventueel kan je dezelfde modem nog een keer toevoegen, je hebt namelijk 2 ISDN lijnen, dus je kan 2 verbindingen tegelijk maken. De poort driver wordt met een gewoon setup-programmaatje geinstalleerd.
Vervolgens kan je met Externe Verbinding/Dial-up Networking een nieuwe verbinding maken, als modem kies je de net geinstalleerde ISDN modem, en bij de volgende stap blijkt waarom je die extra poorten nodig hebt: Je moet namelijk een poort toewijzen waar de modem aan hangt. Dat wordt dus een van de twee virtuele COM-poorten. Verder de overige instellingen van de verbinding instellen, en klaar is het.
2. NDIS-WAN driver
Dit is weer een gigantische afkorting, en wel van Network Device Interface Specification - Wide Area Network. Het is een standaard voor het laten communiceren van netwerk-hardware met netwerk-protocollen. De WAN-toevoeging is van Microsoft afkomstig. Als je dit gebruikt wordt dus de ISDN adapter als WAN-kaart aangesproken, nog steeds over de CAPI-interface.
Het installeren van de NDIS-WAN driver gebeurt dan ook op een andere manier dan het installeren van de poort driver. Hiervoor worden namelijk de eigenschappen van Netwerk in het Configuratiescherm geopend, daarna moet je een netwerk-adapter toevoegen. Dus klik je Toevoegen, Adapter, en blader je naar de directory waar je driver staat. Nu worden er twee netwerk-onderdelen geinstalleerd, de NDIS-WAN adapter, en een NDIS-WAN protocol, die (automatisch) met elkaar verbonden worden. Daarnaast wordt er van de Windows-cd ook nog de ISDN-Configuration Wizard geinstalleerd. Kortom, nu herkent Windows ook dat er een ISDN adapter aanwezig is in je poeter. Met de ISDN-Configuration Wizard kan je de telefoonnummers opgeven die de lijnen doorgeven aan toestellen met nummerweergave.
Het aanmaken van een dial-up verbinding werkt nog steeds op dezelfde manier, behalve dat er niet om een poort gevraagd wordt. Onder apparaten kan je nu niet alleen alle geinstalleerde modems selecteren, maar ook 2 NDIS-WAN adapters, een voor elke lijn.
En als het nu helemaal vaag is geworden nog even dit schema om de verschillende lagen een beetje visueel te maken:
| Video con feren cing | Multi media | client or router | fast isdn file trans fer | G4 fax | Applicaties (RAS, browser, mail client, ftp, irc, enz) | | Win32 RAS API | WinSock, NetBios | | TAPI | | | Voice system | isdn e-mail | Unimodem | TCP/IP, IPX, NetBEUI | | VComm | | | CAPI Poort / NDIS-WAN driver | | Common ISDN API | | Layer 3: Network: DSS1 (euro isdn) | | Layer 2: Datalink: X75, V110, V32, enz. | | Layer 1: Physical |
|
NDIS-WAN of Poort driver?
Die vraag kan je vrij simpel beantwoorden: beide. Je kan ze naast elkaar installeren, en als je vervolgens een nieuwe verbinding maakt heb je de keus uit 4 modems: 2x NDIS-WAN en 2x Poort-modem. Wat is er dan allemaal mogelijk met die dingen?
De Poort driver kan voor vrijwel alles gebruikt worden. Vrijwel alle providers hebben een synchrone PPP inbel mogelijkheid, en dat is ook wat je in de praktijk het meest gebruikt. Verder biedt de Poort-driver nog een aantal extra mogelijkheden/protocollen, ook voor niet-internet gebruik, te weten: SoftCompression (X.75/V.42bis), X75 (Mailbox, ISDN), Fax (G3, G4), V110, V120 en Analoge modem emulatie. Aangezien ik die dingen allemaal niet gebruik zal ik me hier beperken tot het leggen van een internet-verbinding.
NDIS-WAN biedt alleen synchrone PPP verbindingen. Dat is voor standaard internet gebruik genoeg, maar het kan ook voor Remote Access naar andere computers (met een ISDN-TA) gebruikt worden.
Verder zit ik me nog steeds 1 ding af te vragen: bij de Poort driver staat als maximale snelheid opgegeven 115.200 bps. Dat is per B-kanaal, dus ruim voldoende voor de 64.000 bps die erover moeten, maar als je een goed comprimeerbaar bestand overstuurt (tekst of html ofzo) kan die 115.200 toch te weinig zijn. Het is echter wel zo dat het apparaat aan onze redelijk snelle usb-bus hangt, die zo'n 12 megabits/s over moet kunnen pompen. Die virtuele poort bestaat helemaal niet, dus of die beperking er ook werkelijk in zit, of dat die alleen maar aanwezig moet zijn volgens de Windows-specificaties (een poort heeft een snelheid) is me nog niet duidelijk. Bij de NDIS-WAN driver hoef je nergens zorgen over te maken: Een netwerk-adapter werkt gewoon op zijn maximale snelheid.
KPN Smartvox Basic USB (1)
Na de vlekkeloze installatie van het apparaat was het tijd om hem eens flink uit te proberen. Dus de handleiding erbij gepakt en aan de slag. De indicators zijn erg leuk geregeld, en geven complete informatie over de verbinding met de telefoonlijn en de computer met slechts 2 LED's: USB en Lijn. Rood was een storing op de betreffende lijn, groen alles ok. Een knipperende lijn LED betekent verbinding, als ie snel knippert zijn beide lijnen in gebruik. Als de USB LED knippert wordt er data van of naar de computer gestuurd. Simpel en duidelijk.
Ik wilde direct een Dial-up Networking-verbinding maken, dus ik zocht dat op in de handleiding. Dat was prima beschreven, maar toen ik het uit wilde voeren bleek dat ik geen poort beschikbaar had om de modem aan toe te wijzen... In de handleiding stond dat die er toch echt moest zijn, dus ik verder zoeken. Wat bleek? Die handleiding ging ervan uit dat je maar direct RVS-Com geinstalleerd en gestart had. Dat had ik dus niet, want ik wil helemaal geen fax/inbox- en telefooncentrale van mijn computer maken, dus ik wilde dat pakket helemaal niet installeren. Maar na verder lezen bleek het zo ongeveer de enige optie die ik had, dus daar ging weer 20 MB schijfruimte...
Toen moest het Comm-center nog gestart worden ook. Dat leverde weer een heleboel configuratie-vragen op, vrijwel alle functies heb ik uitgezet. En jawel, daar verschenen 2 Com-poorten in mijn Apparaatbeheer, en ook het zoveelste icoontje in mijn system tray. Nu kon ik dus eindelijk een verbinding maken met het internet. Dat leverde verder geen enkel probleem op, behalve het controleren van het telefoonnummer van Demon. Voor ISDN hebben ze namelijk een ander inbelnummer. De eerste poging ging direct goed, en ik was binnen een paar seconden verbonden met 64000 bits/s. Dat is dus heel wat sneller dan de hele gang van het piepen en kraken van een analoog modem. Affijn, daarvoor is het dus ISDN.
De snelheid
Zou isdn echt zoveel sneller zijn dan een analoge lijn? Dus maar wat leuks vinden om te downloaden. Uit eerdere ervaringen was al gebleken dat 7,2 kByte/s geen probleem moest zijn met 1 kanaal, zeker als het rustig was op internet. Het zou leuk zijn als de Smartvox dat ook zou halen, maar dat is me maar een enkele keer gelukt. Meestal bleef de snelheid hangen rond de 6,4 tot 7,0 kB/s. Een enkele keer lukte het om boven de 7 kB/s te komen, maar volgens mij komt dat meer door de compressie dan dat het apparaat dat ook werkelijk haalt. Dit is waarschijnlijk te verklaren door de loodzware schil die om de Smartvox heen is gebouwd in de vorm van RVS-Com. Die nam bij mij zo'n 7 MB RAM in beslag en pikt ook nog 5 tot 8% cpu-resources van de koe in. De adapter is een passief apparaat, dus je hebt toch wel een beetje kracht van je computer nodig. Nou heb ik altijd begrepen dat dit niets zou moeten uithalen met een Pentium 90 en sneller, dus mijn K6-225 zou dat met gemak aan moeten kunnen. Dus voorlopig ga ik er toch maar vanuit dat het apparaat of de drivers niet echt top zijn.
De zoektocht naar drivers
Ja, de drivers. Hallo, dat apparaat is van de KPN, denk je dat die daar drivers voor hebben?! Nee dus. Dan maar verder zoeken, bijvoorbeeld in de properties van de CAPI-dll's. Daar stond dus de naam die ik nodig had: EEH Datentechnik GmbH. Na wat zoekwerk op internet blijkt dat ze ook bekend zijn onder de naam ELink, en die hadden op de site inderdaad een aantal modems die verdacht veel leken op mijn Smartvox, met uitzondering van het KPN-logo . Met de meegeleverde drivers had ik trouwens nog een probleem: mijn systeem wilde niet meer in standby modus gaan. Windows gaf de melding dat een programma of driver dit verhinderde. Als ik de Smartvox afkoppelde werd ook de driver verwijderd en toen was het wel weer mogelijk, dus het lag wel degelijk aan de driver van de Smartvox.
KPN Smartvox Basic USB (2)
Ik had geluk, ik heb zowaar een nieuwe driver en een firmware update gevonden. Deze firmware zou in combinatie met de driver wel geschikt moeten zijn voor power management, dus direct maar uitproberen. Nee, niet dus. Windows gaf nog steeds dezelfde fout. Maar waar ik eigenlijk naar op zoek was waren een stel fatsoenlijke poort- of NDIS-WAN drivers. Die heb ik niet kunnen vinden.
Affijn, de nieuwe firmware doet niet wat ze beloven, de nieuwe drivers doen het wel, maar zijn niet compleet. Tijd om eens flink te gaan klagen.
Dus toen heb ik maar een emailtje gestuurd aan de support afdeling van ELink, met de vraag of ze een NDIS-WAN of Poort-driver hadden. Ik heb ze ook met nadruk verteld dat ik de oplossing met RVS-Com niet wilde gebruiken. Dit is de eerste regel van het antwoord dat ik terugkreeg:
Dear Mr van Bohemen,
We don't have a NDIS-WAN driver for our isdn modems.
En vervolgens werd me dus aangeraden om toch vooral de poortdriver van RVS-Com te gebruiken. Ja, lezen kunnen ze dus ook niet. Er werd niets gezegd over het probleem met powermanagement. Ik vraag me dan ook af of er wel een technicus naar gekeken heeft. Dit antwoord kan door elke telefoonsupport miep bedacht worden.
Toen ben ik dus direct teruggerent naar de Primafoon, met een hard kopietje van die email en de Smartvox onder mijn arm. Gelukkig trof ik daar een verkoper die zowaar wist wat een NDIS-WAN driver was, en ik heb mijn geld terug gehad. Einde van de KPN Smartvox Basic USB.
Fritz!Card USB (1)
Diezelfde dag heb ik de Fritz!Card USB van AVM gekocht. In de tijd dat de problemen speelden had ik al gezien waar die te koop was en ook even de drivers opgezocht. Dit is bij AVM gelukkig een stuk beter geregeld, alle benodigde drivers zijn via hun website beschikbaar. Toen ik het apparaat had bleek de handleiding ook erg goed te zijn en veel technische informatie te geven. Het grootste deel van het hoofdstuk drivers komt uit de handleiding van AVM. Als je dat met de handleiding van de Smartvox vergelijkt zit AVM op het niveau van C'T, terwijl de Smartvox meer weg heeft van de Computer!Totaal.
Op de Fritz!Card zitten 5 LED's: Power, USB, D, B1 en B2. Je kan dus direct zien welke van beide B-kanalen gebruikt wordt. Het enige dat niet zichtbaar is is de werkelijke dataoverdracht, maar daar is het dial-up icoontje in de system tray ook goed genoeg voor. De CAPI drivers werden geinstalleerd tijdens de eerste keer dat het apparaat aangesloten wordt, de andere drivers moeten apart geinstalleerd worden. Dat was ook niet moelijk, gewoon een Next, Next, Finish verhaal en rebooten. NDIS-WAN erbij via de Network-properties en het apparaat is klaar voor gebruik. Eventueel kan je ook nog de Fritz!32 software installeren, dat is een pakket wat ongeveer hetzelfde kan als RVS-Com, maar ik het niet uitgeprobeerd dus ik kan daar niets zinnigs over zeggen. Ik was verder erg blij toen ik zag dat de Fritz!Card wel fatsoenlijk aan powermanagement doet.
De snelheid
Verbinding maken ging even goed als met de Smartvox. Het is trouwens leuk dat het apparaat een piepje geeft als je verbinding maakt en weer verbreekt, hetzelfde als wat Dial-up Networking van Windows NT doet als je inbelt. Ook wisselt het apparaat de B-kanalen af, de ene keer licht B1 op, de andere keer B2.
Op rustige momenten was het sneller downloaden met de Fritz!Card dan met de Smartvox, de snelheid kwam regelmatig boven de 7,0 kB/s uit, met uitschieters (met behulp van enige compressie) tot 7,5 kB/s. Let wel, dit is bij het downloaden van een zip-file, die dus al gecomprimeerd is. Zo kan het dus ook. De poortdriver zelf is niet groter dan 51 kB, en de NDIS-WAN driver is ook maar 37 kB. Da's dus heel wat beter dan 20 meg aan RVS-Com. Het levert ook geen extra processorbelasting op, zo hoort het ook. Ik was erg blij 
.
Toch problemen
Ik was lekker aan het browsen, gebeurt er ineens het volgende: de hele lijn valt dood.... Er werd echt geen enkele byte meer overheen gestuurd. De browser bleef staan op: "Connecting to site blabla..." maar een antwoord werd niet ontvangen. Ook de downloads die ik had lopen gingen niet meer verder. Pingen dan. Zelfs dat lukte niet.
Nou kan het wel eens gebeuren dat de verbinding met internet dood valt, maar niet dat dat midden op de dag gebeurt en voor meer dan 5 minuten duurt. Dan de verbinding maar verbreken en opnieuw inbellen. Hij bleef hangen op het controleren van mijn password. Het leek wel of er nog steeds geen byte over die lijn gestuurd wordt. De enige oplossing om toch weer te kunnen inbellen was de computer opnieuw starten.... ja, errug fijn. Vervolgens bleef hij bij het afsluiten hangen, en (tijdens een andere keer dat dit gebeurde) ook bleek powermanagement de computer niet fatsoenlijk meer wakker te kunnen maken.
Fritz!Card USB (2)
Goed, maar weer een emailtje gestuurd. Eens kijken hoe AVM dit afhandelt. Ik kreeg van hun een aantal tips terug om de verbinding te testen, onder andere het 'snel afsluiten' van Windows uitschakelen en testen door in te bellen naar een van hun eigen servers in Duitsland. Dat laatste heb ik maar niet gedaan vanwege de kosten... Goed, alles geprobeerd, het had geen effect.
Na wat verder aanklooien en experimenteren kwam ik achter het volgende: Powermanagement en Afsluiten gingen alleen verkeerd als er een verbinding dood was gevallen. En wanneer viel er een verbinding dood? Als... ik durf het bijna niet te zeggen... ik op een link klik in Internet Explorer 5.... Ik kan gewoon uren ftp-en, chatten, en zelfs browsen met Opera (nee, geen Netschaap op mijn systeem), zonder een fout. Maar met IE5 ging het vaak fout. Het was onvoorspelbaar wanneer, soms al na een paar minuten, soms duurde het meer dan een uur.
Die analyse heb ik dus ook maar aan AVM gemaild, ik denk dat dit een driverprobleem is. Drivers voor USB apparaten zijn kennelijk nog niet helemaal volwassen. Alhoewel, ik denk dat het aan de CAPI-driver ligt, die heeft in principe weinig met USB te maken.
En wat denk je dat er gebeurd? Na tien dagen vind ik een nieuwe driver op hun site! Het is er een die waarschijnlijk vrij snel ontwikkeld is, hij stond er namelijk alleen nog maar voor Windows 98 en in het Duits. Dat maakt me voor drivers niet uit, als ie maar werkt.
Ik heb hem dus ook maar direct geinstalleerd, en inderdaad: het probleem was verholpen! Das ist ja supertoll! Dus nu doet mijn modem het eindelijk zoals het hoort. Grote klasse van de duitsers.
Conclusies
USB lijkt eindelijk wat meer ondersteuning te krijgen. Hoewel veel mensen het nog uitgeschakeld hebben om een irq extra vrij te hebben is het nu toch enigszins aantrekkelijk aan het worden. Het grootste nadeel is de ondersteuning in besturingssystemen: Tot nu toe werkt alleen Windows 98 ermee. Ik laat de imac er even buiten, hoewel ik wel geloof dat die dingen ook een groot deel van de populariteit van USB op hun geweten hebben. USB wordt echt aantrekkelijk als dat er meer worden, dan kan je bij je nieuwe poeter een hele hoop vervangen door USB, zoals toetsenbord, muis, printer, modem, scanner, joystick enz.
Overklokken?
Ok, dit hoort er ook bij. Aangezien het een passief apparaat is zonder een eigen processor is het gewoon onmogelijk om hem te overklokken. Er zijn ook geen andere grappen mogelijk zoals wat diamond nu uithaalt met 2 56k modems. De snelheid is bij 1 B-kanaal 64kb/s en bij 2 B-kanalen 128kb/s. Dit zijn dus kilobits dus delen door 8 voor het aantal kilobytes.
Er zijn voor zover ik weet inmiddels 4 fabrikanten die een USB ISDN Terminal Adapter leveren: Naast AVM en KPN/ELink zijn er nog de Teles USB.Box en de Draytek ISDN Vigor voor pc en imac.
Dan nu het eindoordeel: Koop nooit een KPN Smartvox Basic USB! Dat ding is gewoon niet 'af', er zijn geen drivers voor en de ondersteuning is beroerd. De prestaties vallen ook tegen. Voor de AVM Fritz!Card USB geldt het omgekeerde: Normale prestaties, een erg goede handleiding, een support afdeling die luistert, en een complete set drivers. De prijs voor een losse Smartvox Basic USB is ook veel te hoog, zeker als je het vergelijkt met de Fritz!Card USB. Ik ga er maar een paar cijfers aan geven:
| KPN Smartvox Basic USB | AVM Fritz!Card USB |
| Hardware | 60% | 80% |
| Snelheid | 65% | 80% |
| Drivers | 20% | 70% |
| Handleiding | 50% | 85% |
Dat leidt tot de volgende einduitslag:
KPN Smartvox Basic USB: 49%
AVM Fritz!Card USB: 79%
De AVM is niet helemaal genoeg voor een Tweakers.net Award, maar wel goed genoeg om zonder problemen te bladeren over internet als je ISDN hebt. De KPN is alleen maar goed om de ISDN lijn te leveren, waar ze vervolgens nog kosten voor het gebruik voor rekenen ook. Maar ja, je moet wat als je geen kabel hebt. Voorlopig ben ik helemaal tevreden met mijn Fritz!kaartje
