Ruim een half jaar geleden werd door ATi de X800-serie videokaarten geïntroduceerd met als topmodel de Radeon X800 XT PE. Veel meer dan een hand vol exemplaren van deze kaart zijn echter niet gemaakt, tot op de dag van vandaag is de kaart nauwelijks verkrijgbaar. Om hier verandering in te brengen heeft ATi gewerkt aan een opvolger van de kaart, de Radeon X850 XT PE. Deze verbeterde versie van de Radeon X800 XT PE loopt niet alleen op een hogere kloksnelheid, maar moet ook in aanzienlijk grotere getale geproduceerd kunnen worden. In dit artikel werpen we een blik op de kaart.
De ATi Radeon X850 XT PE
Veel verschillen tussen de X800 XT PE en de X850 XT PE zijn niet aanwezig. Het innerlijk van de chip is niet drastisch gewijzigd, het enige dat ATi heeft gedaan is het ontwerp van de chip zodanig te optimaliseren dat hogere kloksnelheden gemakkelijker te halen zijn. De verhoging van de kloksnelheden is echter niet echt schokkend. De kloksnelheid van de core is van 520MHz gestegen naar 540MHz en het geheugen doet nu zijn werk op 590MHz in plaats van 560Mhz. Hiermee is de kloksnelheid van de core een krappe 4 procent gestegen en die van het geheugen ruim 5 procent.
Er zijn geen features toegevoegd die mogelijkerwijs de prestaties per kloktik kunnen beïnvloeden. Wel nieuw is een feature genaamd 'clock gating' wat ervoor zorgt dat delen van de chip die niet gebruikt worden uitgeschakeld kunnen worden. Invloed op het maximale energieverbruik van de chip zal deze feature niet hebben, maar wanneer de videokaart het rustiger heeft is het fijn als deze ook minder energie slurpt.
Qua uiterlijk is de kaart wel drastisch gewijzigd ten opzichte van zijn voorganger. Het PCB van de kaart is identiek gebleven, maar de koelinstallatie ziet er compleet anders uit. ATi is afgestapt van de single-slot koeler en heeft de kaart uitgerust met een dual-slot koeler. Ten tijde van de GeForce FX 5800 werd nVidia nog compleet met de grond gelijk gemaakt vanwege de dual-slot koeler, maar blijkbaar heeft ATi ingezien dat een dergelijke oplossing zo gek nog niet is. Het grote voordeel van een dual-slot koeler is dat de warme lucht direct de kast uit geblazen kan worden wat bij een energieslurper zoals deze kaart erg welkom is. Het nadeel is dat de lucht door een soort van buis gezogen moet worden waardoor een krachtige ventilator al snel noodzaak wordt. Hoe dit uitpakt voor de ATi Radeon X850 XT PE zullen we op de pagina vier van deze review onderzoeken.
De koeler bestaat uit een koperen koelprofiel die gepositioneerd is boven de core van de videokaart. Een flinke luchtkoeler moet zorgen dat hier een fris windje doorheen waait en alle warmte gedumpt wordt buiten de pc-behuizing. De koeler maakt niet alleen contact met de core van de videokaart, ook de geheugenchips worden gekoeld. Ook aan koeling van de achterkant van de kaart is gedacht, de daar aanwezige geheugenchips worden passief gekoeld door middel van een plaat staal.
De Radeon X850 XT PE zal voorlopig alleen verkrijgbaar zijn als PCI Express-kaart, evenals de andere kaarten in de X850-familie. AGP-versies van de kaarten komen binnenkort nog in de winkels, dit zal pas veranderen wanneer ATi's PCI Express-naar-AGP bridgechip op de markt zal verschijnen. Wanneer dit gebeurt kunnen de fabrikanten zelf de keuze maken tussen AGP en PCI Express. De Radeon X850 XT PE is uitgerust met een externe 6-pins PCI Express-stroomaansluiting, maar kan ook gewoon via een meegeleverd verloopstukje ook van prik voorzien worden door middel van een normale molex-aansluiting.
