Introductie
Al sinds jaar en dag is SoundBlaster dé standaard als het gaat om geluid op je PC. Er was geen spel die de kaart niet in de instellingen had staan, en hele hordes fabrikanten zorgden ervoor dat hun geluidskaarten SB-compatible waren. Met de jaren werden geluidskaarten steeds geavanceerder; een geluidskaart -zelfs in de basisuitvoering- is in feite een klein mengpaneel met een stuk of wat normale ingangen en een paar computeringangen (MIDI en Wave). Tegelijk zit er een 15-polige Sub-D connector bij om een joystick of racestuur aan te sluiten en/of een MIDI-gestuurd apparaat als een keyboard, een sequencer of ander leuk speelgoed aan te sturen of erdoor aangestuurd te worden. Maar al die tijd werd een geluidskaart voornamelijk gebruikt voor betere geluiden bij spelletjes dan de PC-speaker ooit zou kunnen weergeven.
Pas toen de 486 een beetje uit begon te lopen, de eerste Pentiums hun intrede deden en de harde schijven groter werden, begonnen fabrikanten in te zien dat geluidsbewerking op een computer ook voor de thuismarkt interessant werd. Er kwamen geluidskaarten met een wavetable in plaats van een eenvoudige synthesizer, het ruisgetal ging drastisch omlaag, de kaarten kregen geheugen voor extra geluiden en het aantal in- en uitgangen steeg langzaam. Er ontstond op een gegeven moment een tweedeling: de thuisgebruiker die geluid wilde voor spellen en applicaties, en de professional die zocht naar extra kwaliteit, krachtige DSP's en meerdere ingangen. De laatste groep werd vooral bediend door merken als Yamaha en Turtle Beach, terwijl de eerste groep bij Creative en Terratec bleef.
Toch was men niet tevreden. Fabrikanten kregen door dat een digitale S/P-DIF in- en/of uitgang, die tot dan toe eigenlijk alleen op hele dure studiokaarten beschikbaar was, ook steeds meer in zwang raakte vanwege nieuwe technieken als DAT, DCC en MD. Samen met een verbeterde lay-out, vergulde connectoren en cinch-aansluitingen als uitgang, leverde dat kaarten als de AWE64gold op, die in een van mijn systemen overigens nog altijd z'n werk doet. (Saillant detail: de S/P-DIF uitgang van die kaart leverde me steevast een foutmelding op van mijn MD-recorder. Ik heb er nooit een bruikbaar digitaal signaal uitgekregen; misschien had ik net een model met een defecte digitale uitgang, maar toen ik daar eenmaal achterkwam was m'n garantie al lang en breed verlopen. 
)
Andere merken als Terratec en Guillemot kwamen ook met digitale in/uitgangen, en ook extra (externe) hardware begon aan een opmars. De "Platinum"-trend bij Creative werd gestart met de Live!-kaarten; naast de kaart zelf krijg je er een soort patchpanel bij wat in een 5,25" drivebay past en via een stuk bandkabel op je geluidskaart wordt aangesloten. Erg makkelijk met omprikken als je vaak van aansluitingen wisselt. De SoundBlaster Audigy Platinum met AudigyDrive die ons toegestuurd is door Creative, is de jongste telg uit die familie met (net als bij de Live!5.1 Platinum) infrarood ontvanger voor de bijgeleverde afstandsbediening. En daar gaan we het nu over hebben. 
De systeemeisen
De Audigy is voor de normale geluidstoepassingen al tevreden met een Pentium-II 266 of een K6-300; op voorwaarde dat er minimaal 64MB geheugen inzit, maar 128MB is beter. Voor dingen als de FireWire-aansluiting, het afspelen van DVD's en het spelen van spellen neemt ie volgens de doos niet met minder genoegen dan een Pentium-II 350/K6-450 en wordt een UDMA-schijf sterk aangeraden als je video wilt gaan bewerken. Verder is een DVD-speler wel handig voor het bekijken van DVD's, maar dat lijkt me duidelijk 
. In beide gevallen is Windows 98 SE het minimum operating system, maar de set werkt ook onder Millennium, Windows 2000 en Windows XP, al moet je voor XP eerst drivers downloaden van de Creative website.
Wegens omstandigheden heb ik de kaart helaas niet onder Windows XP kunnen testen.
Het testsysteem
De Audigy is getest op een Abit KT7-plank met een TB800 en 512MB geheugen, draaiend onder Windows 98SE. Verder bevat de testPC een Matrox G400DHmax, een Adaptec AHA-2940U, een Dawicontrol DC-2976, een bergje harde schijven, een A-Open 9624 DVD-ROMdrive, en nog wat extra hardware. Volledige specs zijn hier te vinden. De geluidsapparatuur voor het luisteren bevatte onder meer een Rotel eindversterker, een Amplimo eindversterker, een set Philips Motional Feedback aktieve 3-weg speakers en zelfgebouwde surround- en centerspeakers. Voor de grote gebruiksgemakstest heb ik ook nog een Sony MDS-JE500 MD-recorder; een Sony CDP-XE530 CD-speler; een Pioneer MJ-D707 MD-recorder en een Shure SM-58 microfoon gebruikt. Maar over die test later meer. 
De hardware
In de doos van de Platinum zitten de volgende stukken hardware:
- de geluidskaart zelf
- de AudigyDrive
- de afstandsbediening (met batterijen)
- een bos kabels
Dat kabelpakket is zeer compleet: naast de broodnodige interne kabels voor het aansluiten van de AudigyDrive(AD) krijg je een interne S/P-DIF kabel, een extra bracket met 15-polige Sub-D aansluiting, een externe SB1394-kabel (het IEEE1394 of FireWire noemen mag ook , ik noem het vanaf nu FireWire) en twee verloopkabeltjes voor het aansluiten van MIDI-apparatuur.
Verloopkabeltjes? Ja, een normale MIDI-aansluiting uit twee of drie 5-polige 180° DIN-aansluitingen; op de geluidskaarten zelf wordt dat bijna altijd in de 15-polige Sub-D connector verwerkt. De meeste extra breakout-boxen en -drives beschikken wel over een normale aansluiting. Echter; wegens ruimtegebrek in de AD heeft Creative daar mini-DIN van moeten maken, dus krijg je er twee korte verloopjes bij. Het enige wat er misschien nog bij had gekund is een optische (TosLink) kabel voor aansluiting van een extern digitaal apparaat zoals mijn MD-recorder. Ik meen me te herinneren dat die wel bij de Live! Platinum geleverd werd. Is geen halszaak natuurlijk, maar dergelijke kabels heb je altijd te weinig, of ze zijn net te kort omdat je recorder te ver weg staat .
De software
De standaard software
Elke Creative-kaart komt met een berg drivers en software om de mogelijkheden van de kaart ten volle te kunnen benutten. Zo ook de Audigy:
- Creative Taskbar (voor snelle toegang tot EAX-presets en dergelijke)
- Creative Diagnostics (lijkt me duidelijk )
- Creative SurroundMixer (uitgebreide mengtafel, ook voor het instellen van je luidsprekeropstelling en de EAX-instellingen)
- Creative Audio HQ (soort controlpanel voor de hoofdinstellingen; hier zitten je MIDI-instellingen, een link naar de SurroundMixer, instellingen van de apparatuur en dergelijke)
- Creative PlayCenter (een multifunctionele speler die bijna elk formaat audio en video af kan spelen)
- Creative Recorder (een simpel programma wat de rec-output van de SurroundMixer naar een wavebestand wegschrijft. Het werkt heerlijk simpel en kan desgewenst de meter uit het rood houden door zelf de rec-output bij te regelen als dat nodig is)
- Creative Oozic Player (de opvolger van Lava!; een programma voor leuke grafische effecten bij je muziek. Hang je monitoruitgang aan een beamer en je hebt een soort VJ-effect)
- Creative MiniDisc Center (hiermee kan je een soort playlist met verschillende formaten maken voor opname naar een MD-recorder. Ook kan je pauzes instellen)
- Creative RemoteCenter (er zit een afstandsbediening bij de Audigy; om die te laten werken is dit stukje software nodig. Ook moet je andere software met de afstandsbediening kunnen bedienen, maar PowerDVD kreeg ik er helaas niet mee bediend)
- Creative WaveStudio (een simpel maar uitstekend programma om Wav-bestanden mee te bewerken. Mijn persoonlijke voorkeur als het gaat om een snelle bewerking)
- Soundfont Showcase (sinds de AWE-kaarten kan je ook met soundfonts werken, wat je in staat stelt hele nieuwe geluiden te gebruiken in composities. Dit programma leert je hoe je die zelf kan maken of kan downloaden van verschillende websites)
- Creative Restore Defaults (mocht je nou de hele zooi zodanig verklooid hebben dat je er niet meer uitkomt; dit zorgt ervoor dat je alles weer terugzet naar de standaard instellingen)
Naast de bovenstaande lijst krijg je er ook nog een Audigy- en een EAX-demo bij welke je in staat stellen om alle extra's en grappen die EAX mogelijk maakt, te ervaren.
De extra software
Ik ben gewend van Creative dat ze de kaarten waar je wat meer voor betaalt, wat aanvullen met een stapeltje extra software. Mijn AWE64gold kwam onder andere met een lite-versie van Cubasis met upgradeoffer, mijn Live!1024 Retail had Alien vs Predator als extra, en de Audigy Platinum komt met het volgende indrukwekkende lijstje, waarvan ik alleen lang niet alles uit heb kunnen proberen:
- Ulead Videostudio Basic SE (voor het bewerken van films die je bijvoorbeeld uit je DV-camera via de FireWire-aansluiting op je PC zet)
- Cubasis VST CE (al jaren hét programma voor geluids- en MIDI-opname, ook multitrack tot 16 audio en 64 MIDI-kanalen)
- WaveLab lite (een simpel geluidsbewerkingsprogramma; voor de meeste basisbewerkingen is dit programma heel geschikt)
- ReCycle lite (hiermee kan je drumloops analyseren, aanpassen en exporteren als SoundFont
- MixMeister (een programma om de mix-DJ uit te hangen met je MP3-verzameling, compleet met allerlei automagische mix-foefjes)
Daarnaast nog een pakketje soundfonts voor gebruik met de SF-Showcase.
De installatie
De kaart zelf was in een vloek en een zucht gebeurd; kast open, kaartje erin en klaar... Maar er is meer: de Platinum wordt zoals gezegd geleverd met een AudigyDrive; een extra apparaat dat in een 5,25" drivebay past en waar je een verzamelingetje extra in- en uitgangen op hebt zitten. Er worden twee kabels bijgeleverd om de kaart met de drive te verbinden; een 40-polige flatcable voor de normale aansluitingen, en een ronde meerpolige kabel voor de link met de FireWire-aansluiting op de drive. Kijk hierbij uit met bigtowers; als je, zoals ik, de goede gewoonte hebt om je geluidskaart zo ver mogelijk van je videokaart te installeren en je hebt, zoals ik, toevallig alleen nog maar de bovenste drivebay vrij, dan heb je een probleem; de kabels zijn te kort! Gelukkig kon ik met een kleine verplaatsing van de twee bovenste drives (en een andere ATA-66 kabel) de boel toch nog inbouwen.
Ik ben ook gewend van Creative dat de drivers en de standaard applicaties een behoorlijk gewicht hebben. Zo ook met de Audigy: ik was ongeveer 130MB kwijt aan een volledige installatie van de basis-apps. Dit is echter niet zo'n bezwaar als je ziet wat je ervoor terugkrijgt: onder andere een uitgebreid mengpaneel voor het regelen van alle in- en uitgangen, het PlayCenter dat zo'n beetje alles behalve DVD's en DivXen af kan spelen, de RemoteManager voor de bijgeleverde afstandsbediening en uitgebreide diagnostische programma's. Wel even opletten: WaveStudio wordt niet geïnstalleerd als je Custom Setup kiest.
Een fors minpunt moest ik hier wel noteren: het installatieprogramma installeert DirectX 8 als onderdeel van de feestvreugde, zonder te vragen of je dat wel wil. Ook staat het in de custom setup nergens aangegeven, laat staan dat je het uit kan zetten. Nu heb ik een Matrox G400DHmax, en de bijgeleverde DVD-software van CineMaster vind ik zeer prettig. 
Er is alleen 1 probleem: zodra ik DX8 op mijn systeem heb, krijg ik een vage melding (Another device is preventing DVD playback) en kan ik geen DVD's afspelen; ik denk dat DX8 de API van de CM-software vernaggelt, al ben ik daar nog niet zeker van. Dat is irritant; ik vind die speler erg prettig in gebruik, en als ik het met DX6.1 ook kan doen, waarom dan upgraden, denk ik dan. Maar als dan je nieuwe geluidskaartsoftware besluit om DX8 te installeren, heb je een probleem; DX8 laat zich niet deïnstalleren zonder Format C:... Ik was dus not amused toen ik dat zag gebeuren. Gelukkig had ik ook nog een PowerDVD-licentie in huis, waarmee ik de DVD-tests heb gedaan.
De kaart heeft ogenschijnlijk DX8 nodig voor de FireWire-software van Creative; in de online-handleiding wordt verder nergens DX genoemd namelijk. Ook ben ik niet al te blij met het feit dat de software twee dingen in je systemtray gooit (deden ze ook al bij de Live!ware) en uit zichzelf het PlayCenter en de afstandsbedieningsoftware start bij het starten van Windows. Die laatste is natuurlijk erg handig om aan te hebben; vooral wanneer je de PC als home entertainment-apparaat gebruikt, maar als je eerst een aantal schermpjes doormoet om ervoor te zorgen dat tenminste de virtuele versie van de afstandsbediening op je scherm wegblijft, schiet dat nog niet echt op. Ook kon ik nergens een instelling vinden waarmee ik kon voorkomen dat het PlayCenter automatisch opgestart werd, en het is me ook niet gevraagd of ik dat wilde doen. Hetzelfde geldt voor het Creative splash-screen dat vlak na het inloggen in Windows ineens verscheen. Uiteindelijk heb ik maar via het register drie linkjes naar Creative-software de nek omgedraaid, en dat deed het 'm, behalve het splash-screen; die blijft zitten waar hij zit en is niet weg te krijgen.
Natuurlijk; je kan ervoor kiezen om alleen de drivers te installeren (is zelfs een standaard optie in het installatiemenu: pluspuntje), maar je koopt niet voor 700,- aan geluidshardware om vervolgens alleen wat drivertjes te installeren. Om een groot deel van de meerwaarde van de set te kunnen benutten heb je in elk geval de SurroundMixer nodig, omdat je met het standaard Windows-mengpaneel niet de extra ingangen kan gebruiken die de kaart rijk is.
Even for the record: ik heb expres gekozen voor de Custom Setup, in de hoop dat ik beter zou kunnen kiezen welke onderdelen ik wel en niet zou willen hebben en dat sommige instellingen tijdens of vlak na de setup al aan te passen zouden zijn. Die hoop bleek dus ten dele waar: je kan kiezen welke apps je wel of niet wil hebben, waarbij het een goed idee is om van tevoren toch even die handleiding te lezen. De beknopte beschrijving die daarin staat, geeft je al een redelijk beeld van wat je ervan kan verwachten, en dus ook of je het nodig denkt te hebben. Bovenstaand stuk had ik dus niet geschreven wanneer ik gewoon op Standard had geklikt.
De aansluitingen
Kon je vroeger vaak al meer apparatuur aansluiten op een geluidskaart dan op een gemiddelde normale voorversterker; de Audigy in combinatie met een AudigyDrive heeft er wel heel veel. Intern kan je digitaal en analoog een CD-ROM en/of een DVD-ROMspeler aansluiten en apart openzetten met de mixer, een extra apparaat kan analoog op Auxilary 1 en een aansluiting voor een voicemodem zit er ook op.
Dan is er achter op de kaart nog een aansluiting voor een microfoon en een lijningang, en heb je voorop de AudigyDrive ook nog de mogelijkheid om apparatuur aan te sluiten op een tweede lijningang; die, door het verdraaien van de Gain-regelaar ernaast, dienst kan doen als tweede microfooningang met voorversterking; een tweede Auxilary en een digitale ingang via S/P-DIF of TosLink. Allemaal apart te regelen! De enige beperking is hierbij de mixer: al die extra ingangen zijn om te schakelen op twee faders. Met een beetje handigheid is de kaart dus wel te gebruiken als mengtafel voor bijvoorbeeld een radioprogramma, maar het was leuker geweest als alles tegelijk geregeld kon worden . Wat wel weer erg handig is: de mixer onthoudt de instelling van de niet-geselecteerde ingangen. Dat betekent dus dat je de ingangen die je wil gebruiken vooraf in kan stellen, en een ingang als die van de extra microfooningang permanent onder de fader bij de hand kan houden.
Normaliter zit er aan de achterkant van de doorsnee geluidskaart een 15-polige connector voor de MIDI- en joysticksignalen. Omdat de Audigy-lijn een FireWire-aansluiting heeft, was daar geen ruimte meer voor en wordt een apart bracket meegeleverd. Voordeel hiervan is dat je, als je die aansluiting niet nodig hebt, geen overbodige connectoren op de achterkant hebt; nadeel is dat een PCI-slot onbruikbaar wordt als je de aansluiting wel nodig hebt.
En dan gaan we nu testen
De filmtest
Goed, na wat tegenslagen kon ik dan eindelijk echt met de kaart aan de gang, en ik kan niet anders zeggen dat het geluid prachtig is. De enorme ruisafstand van 100dB (!) zorgt voor een uitstekende kwaliteit; mijn versterkers waren dit keer de ruisende factoren. De hele kaart is trouwens perfect stil; geen spettertje, kraakje of brom te horen.
Even een stapeltje versterkers opgesnord en de kaart in 5.1-modus gezet. Dit kan op twee manieren: digitaal met een DTT-set van Creative, of analoog via traditionele versterkers. Aangezien ik geen DTT-set tot mijn beschikking had, is het dus dat laatste geworden. Als geluidsbron heb ik de DVD-speler in mijn PC gebruikt, en alle films komen dan ook van DVD.
Als eerste de podrace uit Star Wars: Episode 1. Het klonk geweldig! Alles vliegt je om de oren, de kleinste details zijn merkbaar, met de crash van Sebulba als climax. De vlucht van de beide shuttles over de meteoriet in Armageddon was precies zoals je het zou voorstellen als je de film in gewoon stereo bekijkt.
Ook de strijd tussen de troepen van de Trade Federation en de Gungan (het volk waar JarJar Binks toebehoort) aan het eind van SW: Episode 1, is een genot voor d' oortjes.
De DSP kan bovendien met hele grote klappen overweg; de openingsscène van Die Hard with a Vengeance kwam goed door zonder te verzadigen; en ook de ontploffing van de meteoriet in Armageddon doorstond hij goed.
De reis door de interstellaire tunnel van Jodie Foster in Contact tenslotte geeft precies het rollercoastergevoel wat ik in de bioscoop ervoer.
De muziektest
De prachtige, vaak tere, maar ook bombastische klanken van Björk komen ook duidelijk en helder door vanaf de DVD Volumen welke al haar videoclips tot en met de singles van het album "Homogenic" bevat.
Van de kleinste details in "It's oh so quiet" en "Human Behaviour" tot de diepe bassen in "Hunter" en "Hyperballad"; het wordt perfect weergegeven door de kaart.
De gebruiksgemaktest
Ik had het al even over het mixen van iets als een radioprogramma met de Audigy (met een beetje kunst- en vliegwerk moet dat te doen zijn, leek mij); en dat is ook precies wat ik gedaan heb. 
Even een extra MD-recorder geregeld, een microfoon ingeprikt, m'n eigen MD-recorder en gewone CD-speler uit de kast getrokken, en voila; de studio staat. (even voor de duidelijkheid: ik doe een radioshow op de zaterdagavond, en omdat ik soms niet in staat ben om live de show te doen, moet ik in dat geval van tevoren even het een en ander op minidisk zetten. Ik moet dan dus naar de studio (wat weer extra tijd kost), en daarom is het makkelijker als dat gewoon thuis kan.)
Dat kan nu dus; en het resultaat was afgelopen zaterdag te horen via radio.tweakers.net:8000 en is komende zaterdag weer te horen. Enige nadeel is dat de Audigy geen toonregeling per kanaal heeft en ook geen voorafluistering, dus echt mixen en trucs uithalen zoals ik in de studio gewend ben wordt wat moeilijker.
Een ander groot nadeel: een virtuele fader is wat minder vloeiend te bedienen, daarom zaten er af en toe wat hikjes in de show in de vorm van wat bruuske volumeveranderingen als ik klaar was met praten en de muziek weer wat harder zette.
De compressor/limiter in de studio vangt dat wel weer op, maar mooi is anders.
De hele show is met de Creative Recorder in Wav-formaat naar m'n harddisk weggeschreven en daarna naar MP3 omgezet met het PlayCenter. Easy as pie, en het bewijst dat er aardig wat mogelijk is met het pakket meegeleverde software, zonder dat je extra encoders en dergelijke moet installeren.
De FireWiretest
Ik heb een 10GB harddisk kunnen lenen van een kennis van me, en die aangesloten op de FireWire-aansluiting, maar er geen uitgebreide tests mee kunnen doen. De gegevensoverdracht ging naar wens en de mogelijkheden zijn legio; met de FireNet-software van Creative kan je er ook een mini-netwerkje mee bouwen, maar dat heb ik helaas niet kunnen testen.
Conclusie
De Audigy is een kaart met professionele mogelijkheden en zou niet misstaan in een geluidsbewerkingsstudio, zoveel is duidelijk. Toch blijft de kaart tussen consument en professional hangen, mede dankzij de wat ondoorzichtige opzet van het PlayCenter en het "eigen initiatief" van de installatiesoftware bij een custom setup. Voor de gemiddelde gebruiker zal het niet zo gek veel uitmaken, maar een professionele gebruiker zal het erg prettig vinden als hij/zij zelf kan bepalen wat er wel en niet geïnstalleerd wordt, en mocht er naderhand wat in- of uitgeschakeld moeten worden, dan zou je dit transparant moeten kunnen regelen.
Hier heeft Creative dus wat steken laten vallen, en da's jammer. Overigens moet ik nog wel even toevoegen dat, als de boel eenmaal geinstalleerd is, de hele set prima werkt. De geluidskwaliteit, de uitzonderlijk hoge ruisafstand en de uitgebreide mogelijkheden maken daarintegen een hoop goed, al moet ook hier een kanttekening geplaatst worden: de 24-bit kwaliteit en 96kHz samplefrequentie kan alleen met een digitale bron gehaald worden. Voor analoog is 16-bit/48kHz het maximum, en ondanks dat die waarden ruim voldoende zijn voor dagelijks gebruik, laat Creative hier een stukje meerwaarde liggen waar Terratec bij kaarten uit dezelfde prijsklasse dat niet doet en wel een analoog signaal in 24-bit kan encoden. Een goed opgenomen signaal in 24-bit van bijvoorbeeld een goede microfoon klinkt net wat sprankelender, dieper en schoner dan hetzelfde signaal op 16-bit.
Kijken we naar de economische levensduur, dan verwacht ik dat deze kaart lang mee kan, en de hele set over een jaar of misschien zelfs twee jaar nog prima voldoet, tenzij de gebruiker veel waarde hecht aan zowel integratie als een snelle FireWire-aansluiting; met de komst van IEEE1394b (wordt over een jaar verwacht) gaat de snelheid namelijk fors omhoog, en dat zou betekenen dat de overstapper er weer een extra insteekkaartje bij moet prikken.
De Creative Soundblaster Audigy Platinum krijgt een eindscore van 80%, vooral vanwege het net wat te agressieve karakter van de software.
:strip_icc():strip_exif()/u/557/goomba2_small.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/18872/crop643c23a7a7810_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/23142/got.gif?f=community){kind=small}
. 
:strip_icc():strip_exif()/u/3496/ford_power_klein.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/13419/gradientt2.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/23105/crop572d0192e0ff3_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/18616/avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/5299/msnsmall.gif?f=community){kind=small}
/u/3174/crop5f1e2a4facc1b.png?f=community){kind=small}
/u/18303/quake.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/5848/Kay-010-copy.gif?f=community){kind=small}
