Aan de slag met vloeibaar stikstof

Conclusie

De geteste MSI Lightning-kaarten doen grotendeels wat er van ze verwacht werd; met name de GTX 580 kan zowel met vloeibaar stikstof als met de normale luchtkoeler ver overgeklokt worden. De overklok van 15 procent, van 832 MHz naar 960MHz, is indrukwekkend te noemen: een gewone GTX 580 draait op 772MHz. Daar staat tegenover dat MSI's HD 6970 met luchtkoeling amper overgeklokt kon worden. Het resultaat was een magere 25MHz, van 940MHz naar 965MHz. Met LN2 was hier wel een overklok van ruim 27 procent mogelijk.

De Lightning-kaarten zijn van hoge kwaliteit en MSI heeft duidelijk de moeite genomen om een goed ontwerp neer te zetten. De GTX 580 Lightning is echter ook duurder dan de standaard GTX 580. Daar krijg je echter een hogere standaardkloksnelheid van 832MHz voor terug, die dankzij de goede koeler nog eens flink op te voeren is. Of dat de meerprijs waard is, zal uiteraard per gebruiker verschillen.

De HD 6970 Lightning kan ons in eerste instantie minder bekoren. Als overklokker heb je simpelweg meer aan een GTX 580. Wanneer we de prijs van 330 euro echter in ogenschouw nemen, is duidelijk dat de HD 6970 25 procent goedkoper is dan de GTX 580. Bijkomende voordelen zijn de 2GB geheugen en de mogelijkheid om drie schermen aan te sturen. Een prima videokaart dus, met een uitstekende koeler, maar overklokkers kunnen beter een andere keuze maken. Ook zijn andere HD 6970's al snel 15 procent goedkoper, terwijl ze niet veel langzamer zijn. De koeler moet dan ook de doorslag geven.

	MSI R6970 Lightning	MSI N580GTX LIGHTNING

Reacties (60)

[eddieveenstra]

Ik dacht dat LN2 (vloeibaar stikstof?) toch echt een brandend gevoel gaf op de huid(wratjes in het verleden). Weet iemand daar een antwoord op? Kan zoeken via google maar ben lui

[Reactie gewijzigd door eddieveenstra op 23 juli 2024 20:12]

[NickThissen]

Zolang het contact met de huid niet te lang is gebeurt er niks. Omdat het stikstof zo hard aan het verdampen ('koken') is op kamertemperatuur zal een klein gas laagje (combinatie van stikstof en waterdamp geloof ik) vormen tussen de vloeistof en je huid.
Je kunt je hand dan ook best heel even in een bakje met stikstof onderdompelen, dat zul je niet eens voelen. Zodra je je hand er echt in stil houdt zal het snel beginnen te branden ja.

Als je wratjes weg wilt branden doe je dat met een wattenstaafje waarin vloeibaar stikstof zit ingezogen. Op die manier kan er niet zo snel zo'n gas laagje vormen waardoor de vloeistof vrijwel meteen in direct contact met de huid komt en meteen zal branden. Dat is dus ook een gevaar aan stikstof: je wilt het niet in je kleren krijgen die het meteen opzuigen en je huid zullen verbranden. Ook de reden dat het vaak juist gevaarlijker is om handschoenen aan te doen; je zult maar een flinke slok stikstof in je handschoen krijgen, dan zul je je hand toch hard verbranden denk ik.

[Anoniem: 296748]

Inderdaad; het risico van handschoenen dragen terwijl je met LN2 werkt is dat de stikstof "vast komt te zitten" tussen je hand en de handschoen. Er onstaat dan geen laagje gas, dus de warmte geleid goed, waardoor je hand bevriest.

In het filmpje neemt hij trouwens ook al wat risico; hij giet het redelijk vrolijk over zijn hand, maar als het onder het horloge was gekomen had hij een mooie afdruk op zijn arm gehad

(als je nogal harige klauwen hebt kan het ook al misgaan met dit leuke demonstratietje).

Het laagje gas dat tussen je hand en de LN2 onstaat is puur stikstof (waterdamp zo ver onder nul???). Dit geleid nauwelijks warmte, vandaar dat je hand niet koud word (je voelt het soms zelfs niet eens).

Bij een hele hete pan (400 C) heb je dit effect ook (maar dan omgekeerd); als je er een druppel water in laat vallen verdampt het niet gelijk, maar blijft het "zweven" boven het oppervlak (als een hovercraft).
Bij een wat minder hete pan (120 C) verdampt het druppeltje water gelijk, omdat het dan wel vol in contact komt.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 296748 op 23 juli 2024 20:12]

[ReDnAx1991]

Eerst treed er het zogenaamde Leidenfrost effect op, dit houd in dat als de temperatuur van 2 materialen (meestal een vloeistof en een vaste stof) bijv. water en metaal groot genoeg is. Dan zal het water indirect contact hebben met het metaal, dit komt omdat er onder het water druppeltje gas vorming plaats vindt waardoor het als het ware boven op het metaal zweeft. Dit gas werkt als een isolerend materiaal.
Pas als het water druppeltje voldoende hitte heeft opgenomen zal het waterdruppeltje direct contact maken met het metaal.

http://www.youtube.com/wa...fzqMVJUok&feature=related

Dit werkt ook zo met je hand en LN2, omdat de temperatuurs verschillen tussen je hand en het LN2 zo hoog is, zal het LN2 indirect contact maken met je hand en zul je dus geen brandwonden oplopen. Maar wat jij bedoelt is dat je het LN2 wel in contact brengt met de huid waardoor je het wratje dood maakt.

http://www.youtube.com/wa...sMV1MglA4&feature=related

De man op het filmpje bevestigd het Leidenfrost effect door zijn hand in een emmer met LN2 te dopen.


Edit:
Ik zie dat Thimmah hieronder het Leidenfrost effect al heeft genoemd.

[Reactie gewijzigd door ReDnAx1991 op 23 juli 2024 20:12]

[harrydg]

het omgekeerde werkt ook, natuurlijk.

voor degenen die geinteresseerd zijn:
http://www.youtube.com/watch?v=UZio0f7fP04

met de handjes in kokend lood

[p00n]

Een even ter info voor mensen geinteresseerd in fysiologie: je huid is zeer slecht in het aanvoelen van absolute temperaturen maar zeer goed in het aanvoelen van temperatuurverschillen (zeker in dens bezenuwde gebieden zoals de handen, minder in bv. je (onder)rug).

Op het moment van een temperatuurverschil vuren de koude óf warmte neuronen - een enkel neuron kan slechts op koude of warmte reageren, je hebt zelfs koude en warme spots in je huid ~1mm groot - met hoge frequentie om daarna te adapteren en hun vuurfrequentie te verlagen (vandaar dat een warm bad héél warm aanvoelt op het moment dat je er met je koude tenen instapt, maar na een minuutje gaat dat al een stuk beter).

Om af te sluiten met een weetje: we kunnen tot 0.01 graden Celsius verschil van onze huidtemperatuur aanvoelen, dat is toch knap van moeder natuur

*blij dat hij eens iets met zijn geneeskunde kan op Tweakers.net

[Jeroenneman]

Het voelt brandend aan, maar eigenlijk bevriezen de wratjes. Je huid geeft simpelweg een brandend gevoel aan, omdat de temp TE laag is.

-Edit Stikstof veroorzaakt ook wel "cold burns". Als de huid bevriest is dat voor de cellen net zo schadelijk als een brandwond. Waarschijnlijk reageren cellen hetzelfde op cold burns als op verbranding.

[Reactie gewijzigd door Jeroenneman op 23 juli 2024 20:12]

[[Remmes]]

een scheut LN2 over je hand voelt heel koud aan, na langere duur brand het

(misschien als je een busje perslucht hebt, houd die eens op de kop)

[Thimmah]

Als je LN2 over je hand gooit dan vormt er een dun laagje gas tussen je hand en de vloeibare stikstof dit isoleert en daardoor voel je alleen wat kou. Dit is het Leidenfrost-effect. Als je nou een watje doopt in vloeibaar stikstof of een stuk metaal en dat dan op je wrat hand drukt dan wordt je huid wel meteen heel veel kouder omdat er dan een goede geleiding en warmteoverdracht is. Als je trouwens maar lang genoeg LN2 over je hand gooit koelt je hand ver genoeg af om echt vloeibaar LN2 direct met je huid in contact te brengen en dan doet het wel pijn en krijg je flinke 'brand wonden'.

Het Leidenfrost effect kan je leuk thuis uittesten als je een koekenpan verwarmt op het gasfornuis (zonder iets erin) tot een temperatuur van bijvoorbeeld 250 graden Celcius en er dan een paar druppels water in gooit dan zie je ze dansen maar ze verdampen maar heel langzaam. Dit komt omdat er een laagje waterdamp vormt tussen de druppel en de pan wat het dus eigenlijk isoleert. Doe je nu dit bij een pan van bijvoorbeeld 125 graden Celcius dan zal je zien dat de druppel bijna direct verdampt

[Reactie gewijzigd door Thimmah op 23 juli 2024 20:12]

[basb]

Leuk verslag om te lezen, maar helaas eindigt negatief met het scoreboard.
De kaart die wat trager is en zich niet zo goed laat overklokken is 25% goedkoper. Hoe kan die kaart dan slecht scoren op prijs? Je krijgt toch gewoon waar voor je geld? Je krijgt minder, maar je betaald ook minder. Als de goedkopere kaart uit de doos niet goed werkt kan ik me voorstellen dat een kaart extra afgewaardeerd wordt.

Verder worden de resultaten vergeleken, terwijl de nvidia kaart met een totaal andere cpu getest is dan de amd kaart. Wellicht dat voor gpu score niet uit maakt, maar een 990x@5550Mhz of een 920@3800Mhz is wel zo'n verschil dat je volgens mij misschien beter is helemaal geen prestatie vergelijkingen en/of oordelen daar aan te hangen.


Ik heb zelf die msi 6970 kaart ook, mij is ook opgevallen dat boven de "default" overklok niet veel ruimte meer over is om over te klokken. Na vastlopers bij testen van beperkte overkloks heb ik de snelheden maar op de defaults voor deze kaart laten staan.

[Reactie gewijzigd door basb op 23 juli 2024 20:12]

[ReDnAx1991]

Ik vind het altijd mooi om te zien als mensen een computer overklokken met LN2, het is dan net een stoom trein en de resultaten zijn vrijwel altijd ziekelijk.

Ben benieuwd hoe ver we in de Ghz gaan met grafeen processors na overklokken. Grafeen geleid ontzettend goed, de koeling zal dan ook beter geleiden.

[Bart ®]

Sinds wanneer hangt warmtegeleiding samen met elektrische geleiding?

[ReDnAx1991]

Wiki:

De elektrische geleidbaarheid is in feite de reciproque waarde (oftewel "één gedeeld door...") van de soortelijke weerstand of resistiviteit van het materiaal:

electrische geleidbaarheid = 1 / soortelijke weerstand
Aangezien grafiet een enorme electrische geleidbaarheid heeft, heeft het dus een ontiegelijk kleine weerstand. Minder weerstand minder warmte ontwikkeling.

De elektrische geleidbaarheid is afhankelijk van de elektrische ruimteladingsdichtheid en de elektrische beweeglijkheid van de ladingdragers en is temperatuurafhankelijk

Hierboven houd in dat als de temperatuur van het materiaal lager wordt dan wordt de electrische geleidbaarheid nog hoger.

Samengevat:

- Door de lage weerstand van grafeen weinig weerstand dus weinig warmte ontwikkeling.

- LN2 zal dus sowieso goed koelen, ook al zou grafeen een slechte warmte geleider zijn.

Dat is namelijk het probleem van metalen het heeft een goede electrische geleiding maar vaak ook een hoge weerstand wat leidt tot hoge temperaturen.

[MSalters]

Nee, sorry. Het klinkt aannemelijk maar het is fout.

De warmteontwikkeling in een IC is geen Ohmse weerstand (V=I*R, P=V*I) maar een gevolg van het schakelen van transistoren. Dat is waarom een snelle processor warmer wordt: er schakelen meer transistoren per seconde.

Het verband tussen warmtegeleiding en elektriciteitsgeleiding is er inderdaad, en wel om een vrij simpele reden. Beide stijgen als er meer vrije elektronen zijn in een materiaal. Voor elektriciteit is dat heel simpel: dat is simpelweg de beweging van elektronen. Warmte is zoals bekend de trilling van atomen. Die trillingen worden in een vaste stof doorgegeven (warmtegeleiding) van het ene atoom naar het andere. Dat doorgeven gebeurt elektromagnetisch, en ook daar zie je dus dat vrij bewegende elektronen dat makkelijk maken: meer elektronen geven meer trillingen door.

Metalen geleiden dus goed warmte. Daarom zijn pannen ook meestal van metaal gemaakt, maar de handvaten niet. Durf jij een metalen pan aan te pakken die op het vuur staat? Nee, het metaal geeft de warmte van de vlam aan je vingers door.

[Nielskr]

Wat betreft metalen zijn goede elektrische geleiders in de regel ook goede thermische geleiders.

De thermische geleidbaarheid van grafeen (allotroop van koolstof) komt aardig in de buurt van diamant.

[url="http://nl.azom.com/news.aspx?newsID=21188"]http://nl.azom.com/news.aspx?newsID=21188[/url]

[Reactie gewijzigd door Nielskr op 23 juli 2024 20:12]

[Joindry]

Niet direct maar de heetste plekken van de GPU zullen dan iet makkeijker verdeeld worden over een groter oppervlak. Groter oppervlak is beter koeling... (ik weet wel niet of Grafeen de warmte goed geleid)
Zo denk ik dat rednax denkt...


Leuke test, wel had ik graag wat cijfers gezien over opgenomen vermogen enzo.
Aan de andere kant, de 580 kost al direct 100euro meer, dan is het toch wat normaal dat die minder presteerd. zuiver bang/buck gewijs zou die dan 26% minder mogen presteren. Gezien de 580 26% duurder is.
Ok voor de OC enthousiasten ben je niet goed af.

Maar zoals ik zei, leuke test, meer van dit aub, _{minder tablets}
Graag eens een test van een budget game pc, OC die naar een stabiel punt met lucht. En vergelijk dan met een niet OC game pc die dezelfde resultaten ongeveer behaald.

[Zoidberg_AvG]

als je zo rekent, zou een Ferrari ook maar 2x zo veel mogen kosten als een golf GTI. hier zit ongeveer een factor 10 tussen.

[EvilWhiteDragon]

De vergelijking met auto's gaat hier niet op. Auto's koop je niet alleen op prestatie, waar dat voor videokaarten wel opgaat. Een auto koop je veel meer op emotioneel vlak, ziet het er goed uit, rijdt het lekker, dat soort dingen.

Sowieso heb je in je vergelijking alleen naar de topsnelheid gekeken, wat natuurlijk niet de enige maatstaf is van prestatie. Daar horen zaken als acceleratie en wegligging ook zeker bij.

[GerGio]

jij begint over topsnelheid, heb ik arjan niet over gehoord.
en het is gewoon zo dat iets dat 2x zo duur is meestal minder dan 2x zo goed is.
en volgens mij licht een ferrari beter op de weg dan een golf hoewel ik dit niet zeker weet (ik heb nooit een GTi gehad )

[Anoniem: 80673]

betere lampjes?

[flamingworm]

Sinds wanneer hangt warmtegeleiding samen met elektrische geleiding?

sinds altijd al, het is pas sinds deze eeuw dat er exotischer ontwerpen komen die warmte goed geleid en elektriciteit minder.

[Kalief]

Pci-e slots ten slotte worden afgedekt of volgesmeerd met vaseline.

Zuurvrije vaseline, dat is.

[Madrox]

Worden alle slots afgedekt of alleen waar de kaart in gaat, dat is me niet helemaal duidelijk.

[Viss]

Meestal worden de niet gebruikte sloten afgeplakt met tape en het gebruikte slot voorzien van vaseline voordat de kaart wordt gemonteerd (zodat eventuele condens niet in de cpi-e sloten komt).

[ManiacsHouse]

Leuk item. Maar meteen het duurste van het duurste pakken als voorbeeld? Hoezo even geld over de balk pleuren? Setje van bijna € 2000,- Persoonlijk vind ik het echt tweaky-style dat je uit zo cheap mogelijk spul het maximale haalt.
Word deze hardware weggegooid hierna? Of gaat de redactie er thuis mee spelen?

[thijszor]

Dat was beschikbaar op dat moment, ook voor de fabrikanten het meest interessant uiteraard. ze hebben er geen baad bij om paar jaar oude hw te laten benchen. En nee, het word niet weggegooid. moet meer mee gespeeld worden

[Nemesizz]

Vind het (bijna) altijd wel leuk om te zien als er overgeklokt word met LN2.

Op het forum had je toen nog die-hard overklok gedeelte en daar waren nog wel eens topics met van die setups (LN2, DICE, en dergelijke). Zie je nu niet zo vaak meer (vaak alleen scores van benchmarks, geen foto's meer van de rig setup-ups).

Zelf heb ik er het geld en de kennis niet voor, dus moet het maar doen met toekijken hoe anderen een fortuin aan hardware tot het limiet pushen.

[Fid3lity]

Dit niets voor je?

[HyperBart]

En waar bestelt een normaal mens dan eigenlijk zo een bakje vloeibaar stikstof?

[Mod_Aap]

Dit halen we meestal bij http://www.cryotrans.nl/

[Termi]

Een wat duidelijk overzicht van de performanceverbetering tussen niet OC, lucht-OC en LN2-OC was fijn geweest. Nu heb ik niet echt een goed idee hoeveel procent er extra behaald kan worden.

[666pack]

Je weet met overclocken nooit hoeveel procent extra er behaald kan worden.
Dat is nou eigenlijk juist het leuke van overclocken.
blijft altijd spannend!

En dat kan ook prima met goedkoper spul hoor.
Ook dat is altijd weer een uitdaging.
Goedkoop geheugen met toch die leuke chippies er in.
Mid-end videokaart die ver door te klokken is.
cpu's met kernen die te unlocken zijn, en die dan nog eens fijn overclocken.
Allemaal erg leuk om uit de dokteren en mee te spelen.
En als het allemaal een beetje meezit, voor een zacht prijsje een beest van een systeem hebben draaien;)

[Anoniem: 373509]

super tof om dit te zien ook wel zeer informatief
hierdoor krijg ik egt zien om zelf weer aan de slag te gaan.
met men pc.

als ik de mogelijkheid had ging ik zelf ook bezig met ln2
trouwens wel een leuke setup
wou dat ik zo even dat uit men mou wapperde

wat ik nog wel graag had gezien was een uitgebreider verslag (A)
als je dan zoon warm maakertje krijg ik toch wel zin om
dit uigebreider te zien