Keuzes maken
Atomfall
Atomfall is geen topgame, maar wel een game die weet te verrassen met een originele setting en diverse leuke gameplaysystemen, die de game net even anders maken dan andere games. Het spel geeft gamers een gevoel van avontuur wanneer ze alleen door de quarantainezone dwalen, Outlaws proberen te ontlopen of ruilhandel bedrijven met lokale handelaren. Hierbij geniet de speler veel vrijheid. Je bepaalt zelf waar je heen gaat, welke aanwijzingen je uitpluist en wiens kant je kiest, áls je al iemands kant kiest. De buitenomgevingen zijn prachtig; de stukken die zich binnen afspelen zijn wat minder overtuigend. Vechten werkt prima, maar vijanden zijn wel érg dom. Al met al is Atomfall een prima tussendoortje, maar waarschijnlijk geen game waaraan je over een aantal jaar nog vaak terugdenkt.
'The Bakery - 2h46': het eerste saveslot in mijn lijst van savegames in Atomfall wijkt af van alle andere slots. De rest van mijn voortgang verdeelde ik steeds over die andere slots, maar ik bewaarde deze specifieke savegame angstvallig. Waar de rest van de saves steeds meer richting het einde gingen, bleef deze specifieke savegame een momentopname waarin alles nog anders was. Ik had mezelf nog niet onmogelijk gemaakt bij de lokale soldaten. Ik was nog geen vijand van de Druids. Ik had nog geen moeilijke keuzes hoeven maken over wat ik wilde doen met mijn kennis van wat zich had afgespeeld rond de Windscale Power Plant. En het was ongeveer zestig seconden voordat ik een kogel in het voorhoofd van bakker Iris plantte.
Ik ben nooit meer teruggekomen bij die savegame, maar mijn twijfel over of ik die behoefte misschien ooit zou gaan voelen, zegt iets over Atomfall. Deze game van Rebellion, dat je kent van onder meer Sniper Elite, laat spelers namelijk vrij om een eigen weg te kiezen, eigen keuzes te maken en dus een eigen verhaal te creëren. Daarbij ligt het lot van personen en facties in de spelwereld vaak in jouw handen. Atomfall vertelt je daarbij niet wat je het best kunt doen. Er zijn verschillende belangen en diverse personen die je vragen hen te helpen. Welke keuzes je daarin maakt, is aan jou.
De Windscale-brand
Keuzes maken is lastig als je niet echt weet wat de bedoeling is. Toch is dat juist een belangrijk deel van de charme van Atomfall. De game begint wanneer je wakker wordt in een bunker en een gewonde wetenschapper je aanspoort om op te staan en zo snel mogelijk te zorgen dat je het quarantainegebied verlaat. Quarantainegebied? Ja. Je bevindt je namelijk nabij de kernreactoren van Windscale, waar in oktober 1957 een brand heeft gewoed. Het ‘Windscale accident' is de grootste kernramp die het Verenigd Koninkrijk ooit heeft meegemaakt. De brand zorgde voor een level 5-score op de International Nuclear and Radiological Event Scale. Ter vergelijking: de kernrampen bij Chornobyl en Fukushima staan bekend als level 7, het hoogste niveau op de schaal. Tot daar is de setting van Atomfall gebaseerd op de werkelijkheid. De game vertelt echter een alternatieve geschiedenis, waarin er een stuk meer aan de hand blijkt rond de Noord-Engelse kernreactoren dan in onze tijdlijn het geval was.
Wanneer je wakker wordt in de bunker, weet je uiteraard nog niet wat er speelt. Wel zie je zodra je uit die bunker komt in de verte de kernreactoren liggen, waaruit een vreemde, blauwe gloed lijkt op te stijgen. Je hoeft geen geleerde te zijn om te snappen dat dat niet helemaal goed zit. Ook je directe omgeving maakt dat duidelijk. Het landschap wordt getekend door kapotte, vervallen huizen, gestrande voertuigen, gecrashte helikopters en meer van dat soort tekenen dat de beschaving hier min of meer is stilgevallen. De gewonde persoon die je in de startbunker tegenkwam, heeft je meegegeven dat je op zoek moet naar The Interchange. Wat dat precies is, weet je nog niet, maar daar zouden de antwoorden moeten liggen op vragen die je op dat moment nog niet helemaal kunt formuleren.
Verzamelen, maken en ruilen
De stukjes informatie die je nodig hebt komen vanzelf op je pad en als gezegd: hoe dat pad loopt, bepaal je zelf. Je kunt van begin af aan overal heen. De spelwereld van Atomfall bestaat uit een serie gebieden die met elkaar verbonden zijn. Elk van die gebieden is een kleine, open wereld, waarbij je van het ene in het andere gebied kunt komen door bijvoorbeeld te reizen via het riool of het redelijk centraal gelegen dorp. Welke van de gebieden je eerst bezoekt en op welke volgorde je je ontdekkingsreis doet, is geheel aan jou. De game kauwt je dat niet voor. Waarop baseer je je route dan? Nou, op aanwijzingen die je in de omgeving vindt. Zo levert een gesprek met een gitaarspelende kerel al een eerste hint op: iemand in het nabijgelegen dorp zou wellicht informatie over de Interchange hebben. Even verderop stuit je bij het wrak van een gecrashte helikopter op een notitie die aangeeft waar een wapencache verstopt is. Niet meteen belangrijk voor de hoofdmissie, maar wel een manier om aan de nodige wapens te komen.
Spullen maken
Dat is geen overbodige luxe. Onderdeel van het wegvallen van de beschaving in de zone rond Windscale is dat er geen werkende economie meer is. De zone wordt ook niet bevoorraad. Je zult dus doorlopend op zoek moeten naar spullen die je kunt gebruiken. Dat kunnen kant-en-klare spullen zijn, zoals eten, wapens, ammo, medkits of explosieven, maar ook losse materialen waarmee je dat soort spullen kunt maken. Een kant-en-klaar verbandje vind je niet zomaar, maar voldoende lappen stof en wat alcohol zijn zo gevonden en daarmee kun je zelf een bandage maken. Zo kun je na een tijdje pijnstillers, bommen en allerlei andere zaken maken. Wel zul je voor elk van die voorwerpen eerst een recept moeten vinden. Die vind je her en der in de spelwereld of kun je soms kopen van de handelaren die je in de quarantainezone tegenkomt.
:strip_exif()/i/2007356768.jpeg?f=imagearticlefull)
Het handelssysteem van Atomfall vind ik bijzonder geslaagd. In deze postapocalyptische setting speelt geld geen rol meer: je kunt er immers niets mee. De handelaren in het gebied zijn dus teruggevallen op ruilhandel. Wil je iets van ze hebben, dan zul je ze voldoende interessante spullen van jezelf moeten bieden. Dat systeem voelt in het begin misschien wat onhandig, maar al snel krijg je een goed instinct voor wat voor spullen veel waarde vertegenwoordigen. Zo kun je de handigste spullen die handelaren hebben, zoals recepten voor spullen en skillbooks, vaak wel los krijgen. Als je echt mazzel hebt geeft een handelaar net meer voor een van je spullen dan normaal; als je pech hebt is er juist minder interesse in bepaalde spullen. Waarop die voorkeuren gebaseerd zijn wordt niet echt duidelijk, maar dat is ook niet zo belangrijk.
Skillbooks
Die skillbooks zijn ook belangrijk. Atomfall heeft een systeem waarbij je je mogelijkheden kunt vergroten door nieuwe vaardigheden te leren. Dat werkt hier niet met ervaringspunten of levels, maar met boekjes en training stims. Die laatste vormen de punten die je uitgeeft aan vaardigheden, terwijl de boekjes nieuwe vaardigheden openen. Je begint met een beperkte selectie aan vaardigheden die je zou kunnen leren en via de boekjes open je de rest van het aanbod. Wil je bijvoorbeeld effectiever zijn met vuurwapens, zorgen dat je hartslag minder snel omhoog schiet, of beter zijn in onderhandelen met handelaren, dan moet je eerst het bijbehorende boekje zien te vinden en daarna training-stims besteden om de skill daadwerkelijk vrij te spelen. Dit is een leuk systeem en ook net anders dan veel andere games het doen. Het betekent bovendien dat het pad dat je kiest mede bepaalt welke vaardigheden je hebt. De ene speler kan een locatie met een bepaald skillbook misschien niet eens tegengekomen, terwijl een andere speler er al heel vroeg op stuit.
Die vrijheid blijft terugkomen, maar vrijheid is niet altijd makkelijk. Sommige gamers vinden het lastig om zelf hun weg te vinden in een game, als er geen duidelijke rode draad wordt gegeven. In dat opzicht doet Atomfall soms denken aan Elden Ring. Ook in die game is er geen duidelijke route. Je krijgt in Elden Ring af en toe een indicatie van welke richting je op moet voor het ‘main path’, maar daar blijft het bij. In Atomfall heb je een menu waarin alle aanwijzingen verzameld worden. Hier puzzel je je route bij elkaar. De aanwijzingen noemen vaak locaties, maar die worden niet altijd aangewezen op je kaart. Soms heb je niet meer dan een setje coördinaten en moet je zelf dat punt opzoeken. Je hoeft er geen geleerde voor te zijn, maar het draagt zeker bij aan het gevoel dat je een mysterie aan het uitpluizen bent.
Vechten of niet vechten?
Terwijl je zo op verkenningstocht gaat, aanwijzingen vindt en die probeert op te volgen, word je ook geconfronteerd met de gastvrijheid van het gebied, of meer het gebrek daaraan. In de quarantainezone lopen allerlei lieden rond die het niet zullen nalaten jou het leven zuur te maken. Zo zijn er soldaten van The Protocol, een deel van het Britse leger dat de taak heeft de zone te bewaken. Ze vallen je niet per se meteen aan, tenzij je zonder toestemming in hun basis gaat rondneuzen of een wapen op ze richt. In de bossen leeft een groep genaamd de Druids, die geloven dat er een hogere macht actief is in het gebied. Dan heb je nog allerlei groepjes Outlaws die door de zones heen wandelen en vind je in grotten en bunkers soms ook de nodige bovennatuurlijke vijanden, die met hun aanwezigheid nog maar eens bevestigen dat er inderdaad meer aan de hand is rond Windscale.
Niet meteen aanvallen
Hoewel de groepen vijanden in het spel zich ook zeker als vijanden kunnen gedragen, beginnen ze niet allemaal zo. Je kunt bijvoorbeeld toestemming krijgen om de legerbasis te betreden door samen te werken met een legerleider die zijn hoofdkwartier in het dorpje heeft. Waar je mag komen en hoe groepen je zien, hangt af van de keuzes die je gemaakt hebt in gesprekken en in hoe je bepaalde quests uitvoert. Ook is het leuk dat de Outlaws niet meteen aanvallen zodra ze je zien. Je krijgt vaak eerst als waarschuwing een opmerking als “doe geen gekke dingen” en “laten we geen problemen maken”. Kom je dichterbij of richt je een wapen op ze, dan vallen ze wél aan. Voor mij droeg dit stevig bij aan de geloofwaardigheid. Zo’n groepje outlaws is ook gewoon bezig met overleven. Het voelt een stuk logischer dat zij eerst even de kat uit de boom kijken, voordat ze mij - eenzame avonturier met een shotgun in m’n handen - zonder pardon aanvallen.
Helaas voor hen deed ik dat wel. Hierin kwam ik gaandeweg een beetje anders te staan. Aanvankelijk vond ik alles en iedereen eng en voelde ik spanning zodra er soldaten of Outlaws of wat dan ook in de buurt waren. Na een tijdje kreeg ik echter wat meer wapens, meer ammo, voldoende leuke slagwapens en ook wat spullen om mijn gezondheid waar nodig weer aan te vullen. Belangrijker: ik ontdekte dat de meeste vijanden met één headshot te doden zijn. Dat is geen toeval: Rebellion wil dat leven in Atomfall breekbaar voelt. Je bent geen Rambo die een regen aan kogels kan weerstaan; je bent ‘gewoon iemand’, die met een paar rake kogels het loodje legt. Het goede nieuws: datzelfde geldt voor de mensen om je heen. Een paar ferme tikken met je hakmes of dus een welgemikte kogel is vaak genoeg. Aangezien de groepjes Outlaws de neiging hebben om in een rechte lijn achter elkaar aan te lopen … kun je denk ik wel invullen hoe mijn confrontaties met die groepen meestal verliepen.
:strip_exif()/i/2007356784.jpeg?f=imagearticlefull)
Dat klinkt grappig en dat is het ook wel, maar hier ligt een zwak punt van Atomfall. Het is fijn dat het maken van headshots relatief eenvoudig is, want dat is een compliment voor de manier waarop het schieten werkt. Ik heb heus weleens een soepeler gevoel gehad bij schieten in een game, maar het werkt prima. Wat alleen niet prima werkt, is de intelligentie van je tegenstanders. Of je nu tegen Druids, soldaten of Outlaws vecht: ze rennen allemaal blindelings jouw kant op. Het domste voorbeeld was een moment waarop ik in een torentje verscholen zat, terwijl een tiental Outlaws me wilde vermoorden. Die klommen netjes een voor een de ladder op, waarna ik ze keurig een voor een kon neerslaan. Ik heb dit trouwens meermaals geprobeerd en op een gegeven moment begon er wel een Outlaw molotovcocktails te gooien, dus dit specifieke voorbeeld kan ook beter gaan. Elders in de spelwereld rennen je vijanden dan weer blindelings een gang in waar jij ze vanuit dekking netjes neer kunt maaien. Dat maakt de combat in Atomfall niet al te uitdagend en leidde ertoe dat ik eigenlijk te makkelijk en te vaak overschakelde op geweld.
Iedereen kapot?
Dat brengt ons terug bij Iris, de lieftallige bakker uit het dorpje. Als je vaker mijn reviews leest, dan weet je dat ik meestal geneigd ben de ‘good guy’ te spelen: de light side van de Force, de koene ridder, de onzelfzuchtige Witcher, superheld en ga zo maar door. Niet in Atomfall; ik zal de precieze toedracht niet verklappen, maar het omleggen van Iris bleek spelbepalend. De notie dat ik toch niet echt meer aan de ‘goede’ kant van de mensen zou komen te staan en de wetenschap dat mijn wapens en vermogen op headshots te maken me best veel macht gaven, leidden tot een ‘ik kan jullie ook gewoon allemaal afmaken’-idee. Dat dat ook gewoon kan, vind ik heerlijk. Dit is wat vrijheid is. Hoeveel games zouden je afstraffen als je een belangrijke npc neerschiet? Atomfall doet dat niet. Je pad wordt er niet echt makkelijker op als je al je potentiële bondgenoten te vijand maakt, maar dat mag je helemaal zelf weten.
Fijne Engelse sfeer
Je ontdekkingsreis door de Noord-Engelse omgeving wordt verder opgeleukt door het typisch Engelse sfeertje. Die wordt verzorgd door de omgevingen en gebouwen zelf, maar ook door de personages en bepaalde rariteiten in de omgeving. Zo kom je de klassieke rode telefoonhokjes tegen en ik meende zelfs ergens een blauwe te zien? Leuke easter egg. Ook de personages zijn allemaal op en top Engels met hier en daar zelfs wat Cockney-slang, zoals wanneer een Outlaw je waarschuwt met de woorden: "Let’s not have a Barney!" Als dat je niets zegt, heb je waarschijnlijk de film Ocean’s Eleven niet gezien, maar dat is niet erg. De outfits van de Outlaws zijn best extravagant en in combinatie met het accent en wapens als honkbalknuppels en cricketbats deed het me bij vlagen denken aan Alex z’n groepje ‘droogs’ in A Clockwork Orange.
Buiten mooi, binnen meh
Behalve een fijne, Engelse sfeer leveren de omgevingen nog iets anders: grafische kwaliteit. Op dit vlak is Atomfall een tikje wisselvallig. De buitengebieden zijn prachtig. Rebellion heeft voor Atomfall zijn eigen Asura Engine gebruikt, die ook onder de motorkap van de Sniper Elite-games zit. De engine slaagt er in elk geval in prachtige omgevingen neer te zetten, die ook nog eens mooi belicht zijn. Dat maakt gewoon even om je heen kijken in Atomfall vaak al iets dat leuk is op zichzelf. De game beschikt trouwens niet over een dag-nachtcyclus, dus buiten is het altijd mooi zonnig. Dat breekt de immersie misschien een beetje, maar levert wel mooie plaatjes op. Deze sterke kant heeft echter een contrast. Wanneer je meer naar details kijkt, wordt de prestatie al minder overtuigend. Losse objecten zien er soms wat verouderd of simpel uit. Daar komt bij dat Atomfall er in zijn binnenlocaties ook een stuk minder indrukwekkend uitziet. De grotten ogen weinig inspirerend en de bunkers lijken veel op elkaar. Oké, een bunker is een bunker, maar toch: het steekt schril af bij de pracht en praal die boven de grond te vinden is.
:strip_exif()/i/2007356780.jpeg?f=imagearticlefull)
Ik speelde Atomfall voornamelijk op een basismodel PlayStation 5 en daarop draaide de game soepel. Een enkele keer had ik last van wat framerate-issues, toen een grote groep vijanden me belaagde en hun lichamen boven op elkaar terechtkwamen, maar buiten dat moment heb ik geen last gehad van prestatieproblemen en werden de beoogde 60 frames per seconde ogenschijnlijk steeds wel gehaald. De game draait op een basismodel PS5 overigens geen 4k, maar schaalt de resolutie tussen 1440p en 1800p. Op een Xbox Series X is dat hetzelfde. Heb je een PS5 Pro, dan ligt de hoogst mogelijke resolutie op 2160p, maar ook op die console wordt de resolutie af en toe verlaagd om de framerate op orde te houden.
Op het gebied van gebruiksvriendelijkheid en interface laat Atomfall wat steekjes vallen. Zo is het quickslotmenu erg beperkt. Je kunt vier wapens of voorwerpen onder een quickslot zetten. Wil je iets anders pakken uit je rugtas, dan moet je dat via het menu doen. Aangezien de tijd dan niet stilstaat, kan dat onhandig uitpakken. Verder bestaat er geen fast travel in de game. Dat is een keuze die je best kunt onderbouwen met "in een quarantainezone moet je nu eenmaal alles te voet doen", maar laat me dan gewoon een bestemming kiezen en simuleer de wandeling. Kingdom Come: Deliverance II doet dit leuk: je ziet een poppetje over de kaart glijden en de reis wordt dan onderbroken als je op bandieten of iets dergelijks stuit. Zoiets had Atomfall net wat gestroomlijnder kunnen maken.
Niet overdreven lang
Dat laatste is niet per se nodig: Atomfall is geen overdreven lange game. Met een uur of twintig ben je er wel doorheen en aangezien je je eigen pad kunt bepalen en met geluk soms aanwijzingen sneller vindt dan anderen, sluit ik niet uit dat het nog een heel stuk sneller zou kunnen. Dat is ook wel fijn: Atomfall voelt niet als een game die veertig, vijftig uur van je tijd zou moeten vragen. Gevoelsmatig heeft Rebellion hierin, net als in diverse van de gameplaysystemen in de game, net de juiste sweetspot gevonden om van Atomfall een onverwacht fijne game te maken.
Conclusie
Atomfall is geen game die ik op voorhand op mijn lijstje had staan, maar ik ben blij dat ik me erop heb kunnen storten. De game neemt een niet al te bekende kernramp als basis en bouwt er middels een alternatieve geschiedenis een leuk plot omheen. De omgeving ziet er mooi uit en je geniet daarin veel vrijheid om het avontuur op je eigen manier te beleven. Niet alles is even mooi en de interface laat soms te wensen over, maar dat hindert niet zo heel veel. De wereld verkennen en stukje bij beetje uitpluizen wat zich heeft afgespeeld in Windscale en de mysterieuze Interchange, is ontzettend leuk om te doen. Het leuke Engelse sfeertje maakt het helemaal af. Er zijn onlangs best wat grote, lange games verschenen, dus valt te bezien in hoeverre gamers nu tijd hebben voor een nieuw avontuur. Als die tijd er is, is Atomfall zeker geen slechte keuze. Xbox- en pc-gamers met een Game Pass Ultimate-abonnement kunnen de game overigens gratis spelen binnen hun abonnement.
Redactie: Jurian Ubachs. Eindredactie: Marger Verschuur