Introductie
Samengevat
De MSI RadiX AXE6600 is de tweede telg in de RadiX-serie waarmee MSI opnieuw de routermarkt betreedt. De webinterface is logisch ingericht en fijn vormgegeven. De diepte van de instellingen is in orde, maar de firmware is nog niet helemaal gladgestreken. Zo kun je de rgb-verlichting niet uitschakelen, maar ook de bedieningssoftware van MSI kregen we niet aan de praat. De datum- en tijdsinstelling functioneert niet, evenals de ouderlijktoezichtsfunctie. De wififunctie biedt veel doorvoer als je het 6GHz-spectrum gebruikt, maar de 5GHz-chipset ondersteunt een beperkte bandbreedte en is daardoor niet zo snel als de concurrentie. Er lijkt nog verbetering mogelijk in de omgang met ruis en de radiotijdverdeling bij drukte op het netwerk. Er zijn dus veel veelbelovende aspecten aan de RadiX-productlijn, maar totdat de problemen met de software zijn gladgestreken, kunnen we deze router niet aanraden, mede gezien de forse prijs.
De introductie van Wi-Fi 6E lijkt op een lastig moment te zijn gekomen. Er zitten weliswaar veel voordelen aan dit deel van het radiospectrum. Zo is de ruis op de band nu nog erg laag, doordat hij nauwelijks in gebruik is door apparatuur. Daarbij levert de 6GHz-radioband genoeg ruimte voor verschillende netwerken naast elkaar zonder dat ze elkaar beïnvloeden. Een nadeel van deze timing is echter dat voor het gevoel Wi-Fi 7 alweer om de hoek staat. We hebben inmiddels in het testlab al kunnen spelen met de eerste Wi-Fi 7-apparatuur. Het lijkt er een beetje op dat de markt wacht totdat Wi-Fi 7 wat meer gemeengoed is, maar daar heb je niets aan als je op dit moment al de voordelen van de 6GHz-band wilt gebruiken.
We hebben de afgelopen maanden al een paar routers bekeken met 6GHz-ondersteuning en daar komt er vandaag weer eentje bij van een merk dat we nog niet eerder langs hebben zien komen in onze wifitestopstelling.
MSI, ook bekend als Micro-Star International, heeft een lange geschiedenis als hardwareleverancier. Er zijn maar weinig segmenten waarin geen MSI-product te koop is geweest, zoals moederborden, laptops, (barebone-)computers, ssd’s en zelfs routers. Toch is MSI op dit moment geen bekende speler op de routermarkt en dat komt doordat er nogal een impasse geweest is in de productlijn. Om de voorganger te vinden van de RadiX-lijn waar we vandaag naar kijken, moeten we de Pricewatch maar liefst dertien jaar terugspoelen, naar 2010, waarin de RG300EX uitkwam. Dit was een router met een enkele 2,4GHz-radioband.
De RadiX-lijn werd vorig jaar geïntroduceerd met de AX6600, een gamingrouter met drie wlan-chipsets waarvan er twee 5GHz ondersteunen en een 2,5GBit/s-aansluiting. De lijn is onlangs uitgebreid met een 6GHz-variant: de AXE6600. In de basis is dit dezelfde router, maar de snelle 5GHz-chipset is vervangen door een 6GHz-variant. De maximale doorvoersnelheid blijft hetzelfde, want in beide varianten is de bandbreedte 160MHz.
Maakt MSI fijne routers om mee te werken? Welke opties biedt MSI in zijn firmware en hoe laten de prestaties van deze router zich vergelijken met die van de concurrentie? We zoeken het uit in dit artikel.
:fill(white):strip_exif()/i/2005989300.jpeg?f=imagemedium)
Hardware
De MSI RadiX wordt geleverd in een in full colour bedrukte doos. In de doos vinden we de router in een inlay van stevig polyethyleenschuim, een materiaal dat goed gerecycled kan worden. Een verdieping daaronder vinden we in een kartonnen doosje de voedingsadapter, een korte netwerkkabel, een quickstartmanual en een (slecht vertaald) kaartje over ‘De MSI Reward Programma’. De verpakking komt luxe over en is grotendeels goed te recyclen, maar er is wel veel lucht vervoerd als deze router bij je voordeur belandt.
De 12V-voedingsadapter van 42W heeft een stevig formaat. Hij meet 3,5x7x7cm, dus met een beetje pech dekt hij een naastliggende aansluiting van de wandcontactdoos of stekkerblok af. De snoerlengte is met 150cm in orde en er is een standaard barrel gebruikt, waardoor je de voeding bij verlies of defect makkelijk kunt vervangen door een universeel exemplaar. Er zijn twee verschillende verloopstukjes meegeleverd, zodat je de adapter voor elke wandcontactdoos in Europa geschikt kunt maken.
Rgb all the things
De RadiX is een gamingrouter en dat zie je terug in het uiterlijk. De router heeft hoekige vormen, artistiek gevormde luchtinlaten en ledverlichting in de antennes. De behuizing van de router voelt wat goedkoop aan door het wat dunne plastic. Bovenop in het midden is een knop aangebracht met het embleem met de draak van de MSI-gamingafdeling, uiteraard voorzien van een ledbacklight.
Boven die draak vinden we een rijtje van drie knoppen, LED OFF, WIFI en WPS, waarnaast zich een balk bevindt met diagnoseleds die de status van de bedrade aansluitingen en internet aangeven. Ik heb de ledknop geprobeerd en daarbij bleek dat deze enkel deze diagnoseledjes uitschakelt; de draak en de antennes, die verreweg het meeste licht geven, blijven gewoon aan staan. Toegegeven, de leds die aan blijven knipperen niet, maar ‘ademen’ subtiel.
Rondom de router bevinden zich zes antennes die, zoals vermeld, voorzien zijn van ledverlichting. Deze verlichting komt van een rgb-led onder in de antenne, waarvan het licht door een lightguide loopt die in de antenne is verwerkt. Deze leds zijn te bedienen vanaf een smartphoneapp. De antennes zijn niet verwijderbaar, maar wel te richten door ze te draaien en te kantelen.
Aansluitingen
Achterop bevinden zich de adapteraansluiting, de aan-uitschakelaar en een resetknop. De data-aansluitingen bestaan uit een USB 3.0-poort, vier 1Gbit/s-lan-aansluitingen en een roodgekleurde 2,5Gbit/s-wan-aansluiting voor de internetverbinding. Eventueel is de wan-functionaliteit van die 2,5Gbit/s-aansluiting ook te verwisselen met een van de langzamere lan-aansluitingen, bijvoorbeeld als je een snelle nas of thuisserver van meer datadoorvoer wilt voorzien.
De zijkant, onder- en bovenzijde van de router zijn voorzien van ventilatieopeningen waardoor de router zich kan verkoelen. Dat gebeurt passief, zonder ventilator, maar wordt geholpen door koelblokken met een nanocarboncoating die de warmteoverdracht aan de omgevingslucht moet verbeteren. Eerder zagen we deze coating ook terugkomen in de specificaties van de ASUS TUF-AX3000v2.
Binnenzijde
MSI heeft ervoor gekozen om de RadiX te baseren op Qualcomm-chips. Aan de binnenzijde van de AXE6600 staat de Qualcomm IPQ6010 aan het hoofd van het orkest. Deze chipset is voorzien van een 1,8GHz-Arm-processor met vier rekenkernen, 512MB DDR4-werkgeheugen en 256MB flashopslag. In bedrade 1Gbit/s-aansluitingen wordt voorzien door de QCA8075-chip, een ethernettransceiver met ondersteuning voor vijf aansluitingen, waarvan er vier aan de achterzijde van de router uitkomen. De vijfde, 2,5Gbit/s-aansluiting is verbonden met de QCA8081-chipset.
De AXE6600 ondersteunt drie frequentiebanden en beschikt daarom over drie wifichipsets. De 6GHz-functionaliteit valt ten deel aan de QCN9024. Deze chip ondersteunt 4x4 mimo en een bandbreedte van 160MHz, waardoor je op deze band in theorie 4800Mbit/s kunt halen, maar in de praktijk 2400Mbit/s, aangezien wificlients over twee antennes en daarmee maximaal twee streams beschikken. Deze chip is verbonden met vier van de zes antennes aan de buitenzijde.
De 5GHz-chipset, de QCN5052, zagen we onlangs ook langskomen in de Linksys Hydra Pro 6E. Hij ondersteunt 2x2 mimo en maximaal 80MHz bandbreedte. Als de 5GHz-band om je heen druk in gebruik is, kun je waarschijnlijk ook niet meer bandbreedte gebruiken, maar als je vrijstaand woont, zonder veel omringende wifinetwerken, beperkt dit de snelheid die je (in theorie) maximaal kunt halen tot 1200Mbit/s. Voor een router van deze prijs is dat maximum wat karig. Vermoedelijk is het een overblijfsel uit het design van de RadiX AX3000 zonder 6GHz-ondersteuning, die naast deze radio een extra 5GHz-radio met 160MHz-ondersteuning heeft. In deze router is die vervangen is door de 6GHz-wifichipset.
Voor de 2,4GHz-band is gekozen voor de QCN5022, een doorsnee 2,4GHz-radio met 2x2 mimo-streams, maximaal 40MHz bandbreedte en daarmee een maximale doorvoer van 575Mbit/s in de theoretische, ideale omstandigheden. De 2,4- en 5GHz-chipsets delen twee van de zes antennes aan de buitenzijde. Alle radiochipsets zijn voorzien van frontendmodules van Skyworks.
Foto's: FCC
Software
Om de router te beheren, kun je gebruikmaken van de webinterface of een smartphoneapp: MSI Router. Deze is voor zowel Android als iOS verkrijgbaar. De webinterface vind ik erg mooi ontworpen; er is gebruikgemaakt van mooie kleuren zonder het een circus te laten worden, en hij komt kalm en overzichtelijk over. Het keuzemenu aan de linkerzijde geeft direct toegang tot alle instellingen die voor een :strip_exif()/i/2005989310.png?f=imagemedium)
gamingrouter van belang zijn: firewall-, qos- en portforwardinginstellingen. Voor het instellen van de internetverbinding is een wizard aanwezig. Wil je meer instellingen, dan kun je die vinden onder het kopje Geavanceerd, waar je dieper kunt ingaan op lan, wan en firewallopties.
De hoofdpagina verwelkomt je met statistieken over het processor- en geheugengebruik. Er is een livegrafiek die de doorvoer van je internetverbinding plot en er is een schematische weergave van je netwerk en alle aangesloten clients. Je weet dat je met een router voor gamers te maken hebt zodra je prominent bovenaan in de hoofdpagina grote presetbuttons hebt om de qos-modus mee in te stellen. Je hebt hierbij de keuze uit vier vooringestelde qos-profielen: Automatisch, Gaming, Streaming en Thuiswerken. Daarnaast is er de keuze voor Traditioneel QoS, waar je zelf een qos-profiel kunt definiëren.
Qos
Qos heeft vaker een prominente plaats op gamingrouters en regelt dat applicaties waarvoor je dat wilt, een nagenoeg perfecte internetverbinding hebben. Dat kunnen games zijn, maar bijvoorbeeld ook videobellen of livestreamen. Die applicaties komen met name in de knel als de internetverbinding stevig in gebruik is door andere applicaties of clients en de bandbreedtelimieten in zicht komen.:strip_exif()/i/2005989312.png?f=imagemedium)
AI QoS en een deel van de ouderlijktoezichtsfunctie (de URL-filtering) zijn door MSI uitbesteed aan het bedrijf GT-Booster. Als je gebruikmaakt van deze functies, deel je dus altijd data over je game- en internetgebruik met dit bedrijf. AI QoS gebruikt drie mechanismen om de doorvoer van netwerkverkeer te beheren; het bekijkt de inhoud van datapakketten, geeft prioriteit aan bepaalde soorten dataverkeer en houdt de in totaal gebruikte bandbreedte in de smiezen. Wil je deze pakketinspectie niet, dan kun je gebruikmaken van de Traditioneel QoS-functie, waar we verderop naar zullen kijken.
Zolang je internetverbinding voldoende bandbreedte kan leveren en de verbinding niet overbelast is, zul je niet veel voordeel hebben van deze functie. Qos komt pas tot zijn recht op het moment dat de bandbreedte van de internetverbinding de flessenhals vormt voor je gebruik. Op basis van die informatie presenteert de router drie bandbreedteniveaus: hoog, midden en laag, die je vervolgens aan apparatuur binnen je netwerk toewijst. De router zal vervolgens het netwerkverkeer zo verdelen dat apparatuur met hoge prioriteit zoveel mogelijk de vooringestelde bandbreedte behoudt. Bij een test waarbij ik twee apparaten met tegenovergestelde prioriteiten tegelijk snel liet downloaden en uploaden, leken de ingestelde maximale bandbreedtes niet helemaal overeen te komen met de werkelijkheid, maar er was duidelijk sprake van prioritering van clients. De client met hogere prioriteit bleef de hoogste bandbreedte behouden.
:strip_exif()/i/2005989314.png?f=imagemedium)
Als je kiest voor Traditioneel QoS, komt er een extra optie bij de Game Turbo Booster beschikbaar: ‘MSI apparaat eerst’. Een duidelijke omschrijving ontbreekt in alle documentatie, maar de functie zal zijn om apparatuur van MSI voorrang te geven, wellicht dwars door de instellingen die al zijn gemaakt. De webinterface meldt in krom Engels: ‘When select Traditioneel QoS mode, and then you will get to choose MSI First’. Het barst gelukkig niet van die kromme vertalingen in de interface, maar deze optie wordt er niet duidelijker door. Het lijkt mij nuttiger om de voorrang voor apparaten in je netwerk handmatig te bepalen dan apparatuur van een specifiek merk altijd voor te trekken, maar wellicht ben ik blind voor een heel logische reden om dit wel te doen. In dat geval: laat het weten in de reacties.
Rgb-verlichting
De RadiX is uitgerust met aardig wat rgb-verlichting die je zelf kunt aanpassen. Standaard zal de router uit de doos enkel rood oplichten, maar als je een qos-modus selecteert, verandert de kleur afhankelijk van de modus. Hiernaast kun je Mystic Light inschakelen, waarmee je de router een zelfgekozen kleur kunt laten uitstralen. Om Mystic Light te bedienen, heb je een Windows-pc nodig die voorzien is van de MSI-Center-applicatie. Ik heb deze applicatie van ruim 600MB, waar bovenop nog de Mystic Light-component geïnstalleerd moet worden, getest op mijn laptop (voorzien van Windows 11) en ze werkt niet. De Mystic Light-knop opent de servicepagina van de applicatie. De applicatie is verder ook geheel nutteloos; meer dan het opslag- en geheugengebruik van de computer waarop het programma draait, en een in-appversie van de webinterface biedt het niet. Nieuwigheid kan het ontbreken van de functie niet zijn, want MSI-routers met rgb-verlichting zijn al heel wat maanden op de markt.
Gelukkig moet het ook mogelijk zijn om de opensourceapplicatie OpenRGB te gebruiken, waarmee je de bediening van apparatuur van verschillende merken kunt combineren. Deze software ondersteunt de RadiX op dit moment nog niet, maar wel andere Mystic Light-apparatuur. Hopelijk wordt de router op termijn ook toegevoegd aan de ondersteuning. Als het zover is, kun je de verlichting van de router mee laten kleuren met spellen, lichtscènes en andere activiteiten. Als klap op de vuurpijl moet het ook mogelijk zijn om de rgb-verlichting uit te schakelen, een optie die de webinterface en MSI-app ontberen. Het is dus nu de vraag wie de RadiX als eerste goed gaat ondersteunen, MSI met zijn eigen software of de community met een opensourceoplossing.
SSH-toegang
Onder de 'System Management-instellingen' vinden we een optie om SSH-toegang te activeren. Die optie biedt de mogelijkheden om op een wat dieper niveau te kijken naar de firmware van de router. Ingelogd op SSH zien we onder andere dat de router gebruikmaakt van Linux 4.4.60. Ook zien we de applicatie Ark, die verantwoordelijk lijkt voor de qos-, gameboost- en ouderlijktoezichtsfunctionaliteit. Deze applicatie maakt regelmatig verbinding met arkvista.com, vermoedelijk om daar verse URL-blokkadelijsten op te:strip_exif()/i/2005989316.png?f=imagemedium)
halen. Verder zagen we weinig bijzondere zaken of draaiende applicaties. De router lijkt gebaseerd te zijn op IP-forwarding en overige Linux-services die routerfunctionaliteit bieden. Veel meer draait er niet op. Het is fijn dat de router zo toegankelijk is en zichzelf in de keuken laat kijken. Wellicht biedt dit mogelijkheden voor knutselaars om in de toekomst meer functionaliteit aan de firmware toe te voegen.
Klok
Helemaal zonder problemen is de firmware nog niet. Opvallend is bijvoorbeeld dat de tijd van de router niet in te stellen is via de webinterface, enkel de tijdzone en de NTP-server die gebruikt moet worden. De tijd blijft echter steken op 1 januari 1970, want de firmware doet niets met deze instellingen, ook niet als je ze verandert.
Ouderlijk toezicht
De RadiX kan terechtkomen in een gezin met kinderen die van het internet gebruik willen maken en daar is de router op voorbereid met ouderlijktoezichtsfuncties. Het is mogelijk om bepaalde clients gebruikstijden voor internet toe te wijzen en je kunt bepaalde categorieën websites blokkeren. Helaas werkt dat filter nog niet zoals zou moeten; sites als Unibet (gokken) en Poki (browsergames) zijn gewoon nog bereikbaar en het is me niet gelukt om een pagina te vinden die wel geblokkeerd werd door het filter van de RadiX. Deze functie lijkt niet goed getest en het enige dat positief is om te vermelden, is dat áls het werkt, het in elk geval een gratis functie betreft, in tegenstelling tot veel andere routers die een abonnement vereisen voor ouderlijktoezichtfuncties van dit kaliber.
Test: maximale doorvoer, multiband en demping
We hebben de RadiX AXE6600 aan de tand gevoeld in onze wifitestopstelling. De resultaten die hieronder verschijnen, vergelijken we met die van twee andere routers: de AXE7800 van ASUS, die op dit moment voor 204,90 euro in de winkel ligt, en de AXE75 van TP-Link, die nu bijna weggegeven wordt voor 149 euro. De TP-Link is de goedkoopste router op de markt met 6GHz-ondersteuning en de specificaties zijn grotendeels hetzelfde als die van de RadiX. De AXE75 gebruikt een chipset van Broadcomm waar de RadiX op een Qualcomm-chipset is gebaseerd.
Bij de testresultaten wil ik opmerken dat deze kunnen afwijken van de resultaten die we eerder hebben gepubliceerd. Als onderdeel van de ombouw van onze wifitestopstelling naar een configuratie waarmee we ook mesh-apparatuur kunnen testen, is de opstelling dusdanig gewijzigd dat we de resultaten van tests die we in de oude opstelling hebben uitgevoerd, niet willen vergelijken met wat we in de huidige opstelling behalen. Zo zijn de antennepaden van de clients, de antennepositie en de positie van de router allemaal veranderd. Om weer goed vergelijkingen te maken, testen we alle relevante routers van dit moment opnieuw, zodat we een eerlijk speelveld hebben om routers met elkaar te vergelijken. De routers waarmee we vergelijken, de AXE7800 en AXE75, zijn hiervoor opnieuw getest met de recentste firmware.
Maximale doorvoer
We beginnen met de maximaledoorvoertest. In deze test kijken we welke doorvoersnelheid maximaal haalbaar is op het wifinetwerk van de router. We testen dit in beide richtingen, dus van de router naar de client en vice versa.
- Router ➜ client
- Client ➜ router
Op 2,4GHz gaan de resultaten in zowel de up- als de downlinkrichting gelijk op. We zien op 5GHz dat de beperking in bandbreedte op deze band een hoop snelheid scheelt ten opzichte van de ASUS RT-AXE7800, die een stuk goedkoper is. De 6GHz-prestaties zijn niet gelimiteerd en de RadiX scoort goed op deze band ten opzichte van de concurrentie in de grafiek. We hebben de Linksys Hydra Pro 6E nog niet opnieuw getest, maar deze scoorde in de vorige opstelling meer dan 1800Mbit/s. Deze resultaten kunnen we zoals eerder gemeld eigenlijk niet meer vergelijken, maar we kunnen wel raden dat er nog wat extra mogelijk is op deze band. In de uplinkrichting komt de RadiX al een stuk dichter bij deze snelheid.
Multibandtest
Bij deze test maakt elke client tegelijk verbinding op een aparte band van de router, waarna we tegelijk op elke frequentieband de maximale doorvoer testen. Dit doen we ook weer in twee richtingen: uplink en downlink. Hiermee testen we de interne doorvoer van een router naar de wan-poort. Routerchipsets bevatten een interne switch, waarmee naast de lan- en wan-aansluiting ook de radio’s verbonden zijn. Met deze test wordt de doorvoer van deze switch getest en proberen we te identificeren of iets in het communicatiepad de snelheid begrenst.
- Router ➜ client
- Client ➜ router
In de multibandtest zien we dat de RadiX het wat minder goed doet dan mogelijk moet zijn. De maximaal haalbare doorvoersnelheid van 2,5Gbit/s wordt niet gehaald. Dit komt niet door de beperking op de 5GHz-band, want op die band wordt als enige bijna de maximale doorvoersnelheid bereikt. De RadiX laat met name snelheid liggen op de 6GHz-band en ook de 2,4GHz-doorvoer is niet wat hij moet zijn. De totale bandbreedte duidt ook niet op een harde limiet van 1 of 2Gbit/s, wat zou duiden op een interne snelheidsbeperking op de netwerkinterfaces. De conclusie luidt dat de RadiX zelf ergens op de rem trapt of een limiet bereikt doordat de router het verkeer ergens probeert te analyseren en daarvoor de processorkracht ontbeert.
Demping versus doorvoersnelheid
Bij het testen van de maximale doorvoersnelheid bij demping, of de range versus rate, meten we de doorvoer van de wifirouters, terwijl we de demping op de signalen van de client steeds verder opvoeren. Zo krijgen we een beeld van hoe de routers presteren als het bereik slechter wordt door grotere afstanden of muren.
- 2,4GHz-router ➜ client
- 2,4GHz-client ➜ router
Op 2,4GHz zien we dat de RadiX geen hoge punten scoort op het gebied van bereik en doorvoer. Er treden geen stevige dips op, maar het algehele beeld van de router is dat hij wat minder doorvoer biedt dan de concurrentie en ook aan de randen van het bereik ben je de RadiX sneller kwijt dan andere routers. Dit beeld treedt op in zowel de downlink- als de uplinkrichting.
- 5GHz-router ➜ client
- 5GHz-client ➜ router
Op 5GHz wordt het beeld al iets beter. Hier scoort de router in zowel de up- als de downlinkrichting netjes gemiddeld. De doorvoer over het hele dempingsbereik is gemiddeld en vertoont geen rare dips. Buiten het gebrek aan ondersteuning voor 160MHz-doorvoer is er dus weinig op te merken over de prestaties van de RadiX op deze radioband.
- 6GHz-router ➜ client
- 6GHz-client ➜ router
Op 6GHz laat de RadiX weer goede prestaties zien. Over de hele linie is de doorvoer beter dan die van de concurrentie in beide verkeersrichtingen. Bij een demping van 30dB levert de RadiX zelfs nog meer dan 1Gbit/s, dubbel zoveel dan wat de Archer AXE75 bij zo'n demping nog levert.
Test: multiclient
In de multiclienttest testen we hoe de MSI RadiX AXE6600 omgaat met verschillende clients in verschillende situaties. We passen diverse scenario's toe op de router, waarbij we een combinatie van gedempte en ongedempte clients gebruiken, en ook een zogenaamde legacyclient laten meedoen. Deze laatste client maakt gebruik van Wireless-G/Wi-Fi 3. Ten opzichte van een Wi-Fi 6-client gebruikt zo'n legacyclient veel radiotijd voor maar weinig bandbreedte.
In elk scenario is het aan de router hoeveel datadoorvoer de clients wordt geboden. In nagenoeg alle scenario's is de beste uitkomst een stabiele verbinding met genoeg doorvoer voor alle clients.
Multiclienttest 1
In dit scenario meten we de maximale doorvoer van twee clients tegelijk. We voeren de tests uit in de uplink- en de downlinkrichting. Op de clients wordt geen demping toegepast, dus in potentie behalen ze beide evenveel bandbreedte; de router bepaalt die verdeling.
- 2,4GHz downlink
- 2,4GHz uplink
- 5GHz downlink
- 5GHz uplink
Op zowel 2,4 als 5GHz verdeelt de RadiX het uplinkverkeer netjes tussen de twee clients. Er lijken op 2,4GHz wat stevigere dips op te treden, maar de grafiek wordt vertekent op de Y-as doordat de doorvoersnelheid op de 2,4GHz-band een stuk lager ligt. In de uplinkrichting is de verdeling minder goed. Het lijkt er hier op dat de router een voorkeur heeft voor client 2, die structureel een hogere doorvoersnelheid krijgt. Op beide banden en in beide richtingen blijft de totale doorvoer van beide clients wel het maximum benaderen van wat het wifinetwerk op 20- en 80MHz bandbreedte kan halen, dus er gaat weinig radiotijd verloren.
Multiclienttest 2
In dit scenario meten we de maximale doorvoer van twee clients tegelijk. We voeren de tests uit in de uplink- en downlinkrichting. Op een van de clients passen we nu 38dB demping toe. Die client zal dus voor dezelfde bandbreedte meer radiotijd nodig hebben. Het is aan de router om beide clients een stabiele doorvoer en een fatsoenlijke bandbreedte te bieden.
- 2,4GHz downlink
- 2,4GHz uplink
- 5GHz downlink
- 5GHz uplink
De demping heeft een groot effect op client 2. De router presteert hier eigenlijk alleen goed in de downlinkrichting op 2,4GHz. De bandbreedteverdeling is voor beide clients zelfs beter dan bij de voorgaande test zonder demping. Helaas en vreemd genoeg verprutst de RadiX alle overige scenario's in deze test en geeft hij de gedempte client hierbij een zeer instabiele verbinding, waarbij regelmatig de doorvoer van data volledig stokt of zeer beperkt wordt.
Multiclienttest 3
In dit scenario meten we de maximale doorvoer van twee clients tegelijk. We voeren de tests uit in de uplink- en downlinkrichting. Een van de clients is een legacyclient die met zijn stokoude protocol veel radiotijd vraagt in ruil voor weinig bandbreedte. Het is aan de router om beide clients een stabiele doorvoer te bieden en de legacyclient een relatief fatsoenlijke bandbreedte zonder daarbij de snellere client tekort te doen.
- 2,4GHz downlink
- 2,4GHz uplink
- 5GHz downlink
- 5GHz uplink
De test met de legacyclient verloopt iets beter, al krijgt deze in sommige scenario's, zoals de 2,4GHz-downlinktest, regelmatig te maken met een verbinding die even helemaal stopt: niet zo leuk, maar voor bijvoorbeeld een iot-apparaat is dat wel te overleven. Belangrijker is dat de niet-legacyclient die op dat moment ook van het netwerk gebruikmaakt, daar niet zoveel last van heeft en daar slaagt de RadiX over het algemeen wel in.
Multiclienttest 4
In dit scenario meten we de maximale doorvoer van drie clients tegelijk. We voeren de tests uit in de uplink- en downlinkrichting. Een van de clients is een legacyclient die met zijn oude protocol veel radiotijd vraagt in ruil voor maar weinig bandbreedte. Op de andere client passen we 38dB demping toe. Die client zal voor dezelfde bandbreedte dus meer radiotijd nodig hebben. De derde client is 'normaal', dus zonder demping of ouderwetse radioprotocollen. Het is aan de router om alle clients een stabiele doorvoer te bieden en een relatief fatsoenlijke bandbreedte te geven aan de legacy- en gedempte clients zonder daarbij de snellere client tekort te doen.
- 2,4GHz downlink
- 2,4GHz - uplink
- 5GHz - downlink
- 5GHz - uplink
In deze test, waarin we alles combineren, zien we het bovenstaande gedrag exact terugkomen. Enkel in de downlinkrichting op 2,4GHz weet de RadiX een goede bandbreedteverdeling te bieden en laat hij daarbij de legacyclient liever even een seconde of meer in de wacht staan dan het hele netwerk voor dit zeer inefficiënte apparaat stil te leggen. Op 5GHz krijgt de legacyclient in de downlinkrichting een iets stabielere verbinding. Dat gaat met name ten koste van client 1, die zo dicht bij de router staat dat je een perfecte verbinding zou verwachten, maar dat door deze drukte niet krijgt.
Multiclienttest 5
In dit scenario meten we de maximale doorvoer van drie clients tegelijk. We voeren de tests uit in de uplink- en downlinkrichting. De clients zijn op geen enkele wijze begrensd in hun bandbreedte. Het is aan de router om alle clients een stabiele doorvoer en ongeveer gelijke bandbreedte aan te bieden.
- 2,4GHz downlink
- 2,4GHz - uplink
- 5GHz - downlink
- 5GHz - uplink
In de downlinkrichting lijkt de router de bandbreedte redelijk goed te verdelen en in de uplinkrichting iets minder netjes. Opvallend is dat de totale doorvoer van de drie clients ver van het theoretische maximum ligt. De router lijkt met name in de downlinkrichting de beschikbare radiotijd niet netjes te verdelen, maar ook niet voluit te benutten.
Test: interferentie
In onze interferentietest testen we de datadoorvoer van een wificlient zonder demping, maar zenden we met onze signaalgenerator wifiverkeer uit om een naburig netwerk te simuleren. Dit doen we met twee (WMM-)prioriteitsinstellingen aan de kant van de signaalgenerator: Best effort en Voice. We doen een test met deze twee instellingen op hetzelfde wifikanaal als de router en op een kanaal waarbij de bandbreedte deels die van de geteste router overlapt. Om rekening te houden met overig netwerkverkeer, moet een router luisteren alvorens te zenden. Zeker bij elkaar overlappende netwerken zien we vaak verschillen in hoe de routers hiermee omgaan.
Ruis: zelfde kanaal
In deze tests activeren we de signaalgenerator en laten we hem netwerkverkeer versturen op hetzelfde kanaal als de router. We kijken vervolgens of de router een goede manier vindt om met de ruis om te gaan, wat kan door de bandbreedte te verlagen, maar ook door slim om te gaan met de verkeersprioriteiten en de agressiviteit van verzenden te verhogen, om zo een weg tussen de ruis door te vinden. De verkeersprioriteit van de signaalgenerator is Best effort, waardoor een assertieve router een goede bandbreedte kan behalen.
Op 2,4GHz gaat de RadiX goed om met de interferentie. De maximale doorvoersnelheid van de router is gedaald naar zo'n 170Mbit/s, maar de stabiliteit van de verbinding is keurig, met weinig echte dips. Op 5GHz gebeurt er wel iets vervelends. Hoewel de verbindingskwaliteit en -snelheid prima in orde blijven, kiest de RadiX ervoor om de doorvoersnelheid na enige tijd radicaal te verlagen. De beperkte verbinding die overblijft, vertoont daarbij ook grotere pieken en dalen. Het algoritme lijkt op deze band veel te aggressief te reageren op interferentie.
Ruis: zelfde kanaal, hoge prioriteit
In deze tests herhalen we de voorgaande scenario's, maar zetten we de WMM-prioriteit van het concurrerende netwerkverkeer dat door de signaalgenerator wordt uitgezonden, op Voice: de hoogste stand. Hiermee zendt het concurrerende netwerk met een stuk minder wachttijd uit. Dat heeft tot gevolg dat de router die we testen, eigenlijk continu te laat is met het starten van zijn transmissies als hij een normale WMM-prioriteit gebruikt. Een router moet hierbij schipperen tussen voorrang geven aan het concurrerende verkeer en voorkomen dat hij de verbinding met de eigen clients verliest.
Met aggressieve ruis gaat de RadiX op 2,4GHz redelijk om. De bandbreedte blijft over het algemeen overeind en voldoende voor de meeste applicaties, maar de doorvoer stokt op twee momenten. Op de 5GHz-band blijft de RadiX ditmaal wel langer in dezelfde stand opereren. De bandbreedte is wat omlaaggegaan, maar blijft opvallend genoeg toch gemiddeld hoger dan met de minder stevige ruis in de vorige test. De doorvoer zwabbert wel wat, maar nergens treden ernstige dips op.
Ruis: overlappend kanaal met hoge prioriteit
In deze tests activeren we de signaalgenerator en laten we hem zodanig netwerkverkeer versturen dat het wifikanaal waarop de router werkt, gedeeltelijk overlapt wordt. Deze situatie is lastig voor routers, omdat ze tijdens het zenden en ontvangen niet enkel hun wifikanaal in de gaten moeten houden, maar ook naburige kanalen om goed om deze storing heen te kunnen coördineren.
Interessant genoeg gaat de router prima om met overlappende ruis op 2,4GHz, maar leidt dezelfde ruis op 5GHz tot een zwabberende doorvoer en een minder mooi beeld dan in de vorige test, vooral gezien de dips die optreden in de verbinding. Nu zal overlap ook vaker plaatsvinden op het 2,4GHz-spectrum, maar bezitters van een RadiX houden het best ook het 5GHz-spectrum goed in de gaten om overlappende ruis van naburige accesspoints te vermijden.
Test: opgenomen vermogen
We hebben de MSI RadiX AXE6600 aan de verbruiksmeter gehangen om te kijken wat hij verbruikt als hij aan staat zonder activiteit en als hij vol aan het werk is.
Om te beginnen met het pluspunt: De RadiX is de op een na zuinigste Wi-Fi 6E-router, dus met 6GHz-ondersteuning, die we hebben getest als hij onder volle belasting functioneert, al scheelt het niet veel met de Linksys Hydra 6E Pro. Het verbruik op zichzelf landt hiermee in de middenmoot, wat prima is voor een router met drie radio's. Wat niet zo best is, is dat het verbruik niet veel afneemt als de router niets doet. Of dat te wijten is aan de antenneverlichting, hebben we niet kunnen testen, aangezien deze verlichting niet (makkelijk) uit te schakelen is. Toch kunnen we ons niet voorstellen dat het extra verbruik ten opzichte van veel andere routers puur aan de ledverlichting te wijten is. Er is wellicht nog wat ruimte voor energiebesparing in de firmware mogelijk.
Als je deze router zoals de meeste gebruikers 24/7 met het stroomnet verbonden houdt, kost hij je op basis van de energieprijs van het prijsplafond in een jaar 33,78 euro.
- Opgenomen vermogen idle
- Opgenomen vermogen maximaal
Conclusie
Aan het begin van deze review stelden we de volgende vragen: maakt MSI fijne routers om mee te werken? Welke opties biedt MSI in zijn firmware en hoe laten de prestaties zich vergelijken met die van de concurrentie?
Het antwoord op die vragen is verdeeld. Om met de positieve punten te beginnen: de webinterface is fijn om mee te werken, hij is logisch ingedeeld en de instellingsdiepte is prettig. Het uiterlijk van de router is een kwestie van smaak, maar als het design van gamingrouters je aanspreekt, vinkt de RadiX de hele wensenlijst af, met rgb-ledverlichting, scherpe hoeken, ventilatieroosters die in het design zijn meegenomen en uiteraard de bekende MSI-draak prominent verlicht in het zicht. De wifiprestaties zijn op doorvoergebied goed in orde en op 6GHz zelfs erg goed, en ook het bereik van de drie radiobanden is prima.
De router, of beter gezegd de afstelling van de algoritmes, valt nog wel door de mand op het moment dat verscheidene clients gebruikmaken van het wifinetwerk. Dan is de verdeling van de bandbreedte niet optimaal en gaan clients met een goed bereik daaronder lijden. Ook bij ruis lijkt de router een te conservatieve stand aan te nemen, waarbij de doorvoersnelheid vrij laag is, terwijl dat niet nodig is. Dat gedrag is voornamelijk in de firmware bepaald en kan dus wat extra aandacht gebruiken. Ook andere zaken in de firmware verdienen nog aandacht. Niet alle menu's werken even goed, zoals de tijdsinstelling. De bediening van de ledfunctie kregen we evenmin goed voor elkaar, aangezien de software die je ervoor moet downloaden, steeds crasht. Met de OpenRGB-software zou je dit kunnen ondervangen, maar die ondersteunt de router nog niet. De ledfunctie blijft dus vooralsnog beperkt tot de standaardkleurtjes die samenhangen met de qos-modus. Vind je de kleur blauw mooi, dan zul je dus veel moeten thuiswerken. De ouderlijktoezichtsfunctie lijkt niet te functioneren, want een blokkadepagina (of time-out) hebben we niet kunnen bespeuren, terwijl we bekende 'foute' sites hebben geladen die absoluut geblokkeerd hadden moeten worden.
MSI is maar net begonnen met de RadiX-serie, waarvan dit de tweede telg is. In zo'n vers product kunnen altijd nog wat schoonheidsfoutjes zitten, zeker als je als fabrikant nog niet zoveel feedback van gebruikers hebt gehad. Toch doen sommige firmwaredefecten, zoals het gebrek aan een werkende tijdsinstelling, vermoeden dat er niet heel goed getest is voordat dit product op de markt is gezet. Zoiets had opgemerkt moeten worden in de kwaliteitscontrole.
We kunnen in de korte tijd dat we naar de router kijken, niet uitgebreid alle functionaliteit tot in de puntjes testen. Het zou dus zomaar kunnen zijn dat er meer functies niet werken. Dat maakt de RadiX op dit moment, nog afgezien van de forse prijs, een afrader totdat er stevig gesleuteld is aan de kwaliteit van firmware en software.
:fill(white):strip_exif()/i/2005736448.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005989302.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005989304.jpeg?f=imagegallery)
/i/2005989326.png?f=imagegallery)
/i/2005989328.png?f=imagegallery)
/i/2005989332.png?f=imagegallery)
/i/2005989334.png?f=imagegallery)
/i/2005989310.png?f=imagegallery)
/i/2005989312.png?f=imagegallery)
/i/2005989314.png?f=imagegallery)
/i/2005989318.png?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2005736448.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/u/79614/Family-Guy-Victory-is-Ours.jpg?f=community){kind=small}
/u/136818/2dt252w.png?f=community){kind=small}
./u/322053/wit.png?f=community){kind=small}
/u/176086/crop5f0823fa5e8d6_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/1401/haroid_icon_60x60.png?f=community){kind=icon}
:strip_exif()/u/267506/crop6737556602b99.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/1703/crop5645b8b802a60_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/286895/icon1.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/117880/911_gt3rs_60.gif?f=community){kind=small}
. Moet wel zeggen dat mijn uitgangspunt ook is overal goed 5G bereik te hebben. :strip_icc():strip_exif()/u/69431/crop5d6d1438b1ba6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/41358/avatar.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/125182/crop5f773b38ac426_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/141198/crop6164051fbcf31.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/55093/UPpharoah.jpg?f=community){kind=small}
/u/642668/crop5d395da33e9b2_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/279592/crop561258ca2dd6e_cropped.jpeg?f=community){kind=small}