Inleiding
Samengevat
De Samsung QN85B is een miniled-tv met een hoge helderheid, goede gamingfuncties en goede kleurweergave. Dat maakt de tv geschikt als allround model voor gebruik in een helder verlichte ruimte. Door de toepassing van een ips-paneel valt het native contrast wat tegen, en bij weinig omgevingslicht is soms duidelijk blooming zichtbaar, bijvoorbeeld rond heldere ondertiteling. Daardoor is de tv niet voor elk scenario de optimale keuze. Een groot voordeel is de prijs. Eind maart 2023 kost de geteste 55"-versie nog maar 850 euro; dat is minder dan de helft van de introductieprijs van een jaar geleden.
Als je een uitstekende allround tv met goede kleurweergave, prima gamingfuncties en vooral een zéér hoge lichtopbrengst zoekt, is Samsungs Neo QLED QN95B, het topmodel uit de Neo QLED-modelserie, een uitstekende keuze, zo concludeerden wij vorig jaar in onze review. Het voornaamste nadeel van deze televisie? De QN95B heeft een prijs die bij een topmodel hoort. Wil je wat minder uitgeven, dan is de iets lager gepositioneerde QN85B misschien een goede optie. Dat model is weliswaar iets dikker en mist de externe One Connect Box die de QN95B heeft, maar biedt ook gewoon vier HDMI 2.1-poorten en een miniled-backlight die heel veel licht produceert en fijnmazige local dimming biedt, terwijl je er aanzienlijk minder voor betaalt dan voor de QN95B.
We publiceren deze review eind maart 2023. Dat betekent dat de nieuwe televisiemodellen voor dit jaar langzaamaan in de winkelschappen verschijnen en veel 2022-modellen in de uitverkoop gaan. De Samsung QN85B is zo'n model uit 2022 dat je nu tegen een zeer scherpe prijs kunt kopen en daarom ook al weken hoog in de lijst met populairste tv's van de Pricewatch staat. Bij de introductie, in mei vorig jaar, kostte de 55"-versie gemiddeld 1900 euro. Inmiddels vind je hem bij meerdere winkels voor een bedrag onder de 850 euro, dus voor minder dan de helft. Ook de duurdere QN95B is uiteraard in prijs gedaald; voor dat model betaal je op het moment van schrijven minimaal ongeveer 1100 euro. Een goed moment dus om te kijken of het net-niet-topmodel van Samsung juist nu écht een goede koop is.
Uiterlijk en aansluitingen
De QN85B heeft duidelijk het uiterlijk van een televisie uit het hogere segment. De randen rond het scherm zijn dun en voorzien van een bies van geborsteld aluminium. De tv staat op een centrale, metalen voet met een stevige nek die ongeveer half zo breed is als de voet. De voet briedt ruimte om een soundbar voor het scherm te plaatsen, zolang die niet hoger is dan ongeveer zeven centimeter. Het scherm is voorzien van een normale anti-reflectiecoating, die qua effectiviteit iets onderdoet voor de zeer goede anti-reflectielaag van de duurdere QN95B. Toch lijken beide televisies van voren gezien sterk op elkaar.
:strip_exif()/i/2005689150.jpeg?f=imagearticlefull)
Aan de zij- en achterkant zijn de verschillen groter. De diepte van de schermranden van de QN85B is maar 1,3 centimeter, maar naar het midden toe neemt de diepte van de tv toe. Dit komt omdat de QN85B, in tegenstelling tot de QN95B, geen One Connect Box heeft en alle elektronica en aansluitingen dus een plekje achter het scherm hebben gekregen, zoals dat bij vrijwel alle tv's het geval is. Hierdoor kan de QN85B minder vlak tegen de muur worden gehangen dan het duurdere model.
De achterzijde van de tv is uitgevoerd in zwart kunststof met een motiefje dat op geborsteld aluminium moet lijken. Bijna bovenaan de achterkant van het scherm zijn twee langwerpige sleuven te vinden waar kleine luidsprekers in schuilgaan. Deze 'hoogte'-luidsprekers helpen bij de weergave van Dolby Atmos en kunnen het gehele geluidsbeeld iets omhoog trekken. Hierdoor lijkt bijvoorbeeld stemgeluid niet onder het scherm vandaan vandaan te komen, maar meer uit het midden van het beeld. Meer hierover verderop.
:strip_exif()/i/2005689430.jpeg?f=imagenormal)
Aan de achterkant van de tv vinden we ook de aansluitingen, die allemaal opzij zijn gericht en in de behuizing zijn verzonken. Van boven naar onder zien we twee USB-A-poorten, een optische digitale audio-uitgang, vier HDMI-poorten, een lan-aansluitiung en drie antenne-aansluitingen, waarvan twee voor satelliet (DVB-C) en een gecombineerde voor (digitale) aardse televisie en kabeltelevisie.
Smart TV en afstandsbediening
De Samsung QN85B maakt gebruik van precies hetzelfde Tizen smart-tv-systeem als de QN95B, wat betekent dat het n et als alle andere moderne platforms werkt met een fullscreen-hoofdscherm met daarop links naar apps en content. Het gebruiksgemak van Tizen is prima; de software werkt lekker vlot en heeft een groot app-aanbod. Wat Tizen ook deelt met andere smart-tv-systemen, is dat het doorspekt is met 'aangeraden content', ofwel reclame, veelal voor streamingdiensten waar Samsung een overeenkomst mee heeft. We voelen ons inmiddels roepende in de woestijn, want deze trend lijkt niet meer weg te denken. Echte advertenties met specifieke aanbiedingen voor apps of diensten, zoals we die tijdens het testen van eerdere Samsung-tv's tegenkwamen, hebben we tijdens de test van de QN85B overigens niet gezien.
:strip_exif()/i/2005689436.jpeg?f=imagearticlefull)
Een dienst die Samsung al langer biedt en inmiddels het uitlichten waard is, is Samsung TV Plus. Samsung lijkt deze gratis dienst met streaming-televisiekanalen steeds serieuzer te nemen en positioneert hem als een unieke dienst die je alleen bij een Samsung-tv krijgt. Het kanaalaanbod is inmiddels behoorlijk uitgebreid en hoewel de beeldkwaliteit van de beschikbare streams varieert, zijn onder andere de gratis beschikbare nieuwskanalen van prima kwaliteit. Samsung laat je door het aanbod zappen alsof het om reguliere zenders gaat, en de TV Plus-dienst heeft een eigen epg die sterk lijkt op de normale epg van de tv.
Afstandsbediening
De QN85B wordt geleverd met de inmiddels bekende, compacte afstandsbediening die Samsung voor zijn high-end televisies gebruikt. Het is een op radio gebaseerde afstandsbediening, die dus geen directe zichtlijn naar het toestel nodig heeft. Op de achterzijde van de afstandsbediening zit een zonnecel die ervoor zorgt dat het apparaatje nooit aan de lader hoeft te worden gehangen, als je het ondersteboven én in het licht neerlegt. Mocht de ingebouwde accu toch leegraken, dan kun je hem via een USB-C-aansluiting opladen.
De afstandsbediening ligt fijn in de hand en doet zijn werk goed, maar het aantal knoppen dat erop zit is heel beperkt, terwijl er wel is gekozen voor vier billboardknoppen van Netflix, Amazon Prime Video, Disney+ en Samsung TV Plus. Het nadeel hiervan ligt voor de hand: als dit geen diensten zijn die je gebruikt, heb je één of meerdere zinloze knoppen op een toch al niet uitgebreide afstandsbediening. Officieel is er geen manier om deze knoppen uit te schakelen of er andere functies aan toe te wijzen. Het is helaas een trend, maar het is moeilijk om niet kritisch te zijn op de beperkte hoeveelheid knoppen die je nog overhoudt. Zeker bij een smart-tv zijn er veel momenten waarop je tekst of cijfers moet invoeren, en werken met de pijltoetsen is dan omslachtig. Daarbij moet wel gezegd worden dat het altijd een optie is om een bluetooth-toetsenbord te koppelen of een ouderwetse remote los aan te schaffen.
Gaming en energiegebruik
De QN85B is in potentie uitermate geschikt om mee te gamen. Net als andere high-end televisies van Samsung beschikt ook dit model namelijk over vier volwaardige HDMI 2.1-poorten met ondersteuning voor vrr. Het enige verschil met de QN95B en de S95B QD OLED is dat de QN85B een maximale beeldsnelheid van 120Hz ondersteunt, terwijl die twee duurdere modellen tot 144Hz gaan. Tenzij je de tv gebruikt om met een pc te gamen, zul je daar niets van merken. De Xbox Series X en PS5 gaan beide sowieso niet verder dan 120Hz.
- Input lag 1080p - Game Modus 120p
- Input lag 1080p - Game Modus
- Input lag 2160p - Game Mode
Ook de inputlag, de vertraging van het signaal tussen binnenkomst en de eerste meetbare weergave op het scherm, is erg goed. Bij 60Hz-signalen meten we 10ms vertaging, bij 120Hz-bronsignalen loopt dat terug naar 6ms. Daarmee zit de QN85B in de top van het huidige tv-aanbod. We hebben de reactietijden van het paneel zelf niet gemeten, maar van na-ijleffecten is vrijwel geen sprake. Daardoor is de QN85B een prima tv om op te gamen.
Energiegebruik
De QN85B springt relatief zuinig om met energie. Afgesteld op 250 nits in de standaardbeeldmodus komt het gebruik uit op 75 watt. Bij een lagere instelling van 120 nits daalt dit tot 57 watt. Dat is iets meer dan wat zijn voorganger gebruikt, en ook meer dan het energiegebruik van de Q60B, die een eenvoudigere edge-lit backlight zonder local dimming heeft. In vergelijking met andere high-end lcd- en oledtelevisies doet de QN85B het echter uitstekend.
- Energiegebruik 250cd/m² standaardmodus
- Energiegebruik 120cd/m² standaardmodus
Ips-paneel en beeldverwerking
Vrijwel alle duurdere televisies van Samsung zijn voorzien van VA-panelen, een lcd-technologie die bekendstaat om goede zwartwaarden en dus een relatief hoog contrast, maar ook om matige kijkhoeken. Bij de duurdere QN95B lost Samsung dat laatste probleem effectief op door gebruik te maken van een speciaal filter dat de kijkhoeken sterk verbetert. De goedkopere Q60B, die het zonder dat filter moet stellen, toont juist een duidelijke verandering van kleuren en een afname van contrast, als je het scherm van opzij bekijkt.
De QN85B is een vreemde eend in de bijt, want deze televisie heeft een ips-paneel. De voor- en nadelen van deze schermtechnologie zijn precies tegenovergesteld aan die van VA. Ips biedt betere kijkhoeken, maar is minder goed in het blokkeren van licht. Hierdoor zijn de zwartwaarden minder goed; zwart oogt vaak eerder als donkergrijs. Dat laatste probleem lost Samsung deels op door gebruik te maken van een miniled-backlight die bij het 55"-model - volgens onze telling - bestaat uit 576 zones (36x16). Door de helderheid van de backlight per zone aan te passen op het beeld, is het mogelijk betere contrastwaarden te behalen dan zonder deze lokale achtergronddimming. Toch scoort de QN85B op dit punt duidelijk minder dan de QN95B. Zeker wanneer de lokale dimming op de maximale stand is ingeschakeld - de maximale helderheid is dan het hoogst - is soms duidelijk 'blooming' zichtbaar. Dat wil zeggen dat het licht van de backlight rond een helder object op een donkere achtergrond als een soort wolk oogt. In de praktijk is dit vooral goed zichtbaar bij heldere witte ondertiteling op een donkere achtergrond. De QN95B heeft hier, geholpen door het hogere contrast van het paneel, veel minder last van.
Ook de kijkhoeken van de QN85B zijn minder goed dan die van de QN95B. Dat laatste model heeft weliswaar een VA-paneel dat op dit aspect in de basis minder goed zou moeten scoren, maar het filter dat Samsung voor dat paneel heeft geplaatst, zorgt ervoor de kleuren en het contrast goed overeind blijven als je de tv van opzij bekijkt. Bij de QN85B blijft de kleurweergave ook goed, maar neemt het contrast wel heel duidelijk af en worden de bijeffecten van de local dimming-backlight bovendien beter zichtbaar.
Beeldverwerking
De QN85B gebruik dezelfde processor als Samsungs andere high-end televisies, wat betekent dat de beeldverwerkings-algoritmes goed in elkaar steken. Motion compensation werkt naar behoren, al zullen puristen deze functie ongetwijfeld uitschakelen. Voor deze eindgebruikers is het goed om te weten dat de S95B zowel 24p-, 50p- als 60p-beeldmateriaal juddervrij weergeeft. Samsung gebruikt net als vrijwel alle andere fabrikanten graag de term AI voor de beeldverwerking, vooral voor de upscaling.
De processor doet veel moeite om het beeld er spetterend uit te laten zien, vooral in de dynamische en standaard beeldmodi. Persoonlijk ben ik geen fan van deze 'verbeteringen', maar gelukkig is het mogelijk om vrijwel alle instellingen handmatig aan te passen, of te kiezen voor de 'Filmmaker Mode' waarin alle beeldverwerking uitgeschakeld is.
In vergelijking met bijvoorbeeld Sony biedt Samsung minder mogelijkheden om het beeld te finetunen op het gebied van motion compensation, ruisonderdrukking en de-banding. Helderheid, contrast, scherpte, kleur en tint zijn uiteraard wel aan te passen, waarbij gezegd moet worden dat de helderheidsinstelling bij Samsung echt de maximale helderheid regelt, en dus niet het zwartniveau bepaalt, zoals bij de meeste televisies het geval is. Dat is belangrijk om te weten, want in de twee nauwkeurigste kleurmodi, de Film- en Filmmaker-standen, staat de helderheid voor sdr-weergave standaard ingesteld op 25, op een schaal van 50. Samsung haalt in deze modi dus niet de maximale helderheid uit het scherm, tenzij je de helderheid zelf verhoogt.
Helderheid, contrast en kleurweergave
We meten de helderheids- en kleureigenschappen met een Spectracal C6-colorimeter en een X-Rite I1 Pro 2-spectrometer. Om beeld te genereren, gebruiken we de Spectracal Videoforge. Dit geheel wordt aangestuurd door Portrait Displays Calman Ultimate-software.
We testen zowel voor onze sdr- als hdr-metingen vooraf welke beeldpreset het nauwkeurigste grijsverloop levert en kiezen die preset om de rest van onze tests uit te voeren. We geven alle televisies een eerlijke kans door alle (AI-)beeldoptimalisaties uit te schakelen, omdat deze de meetresultaten verstoren. Opties zoals Dynamic Contrast en Live Colour zorgen voor een intensere kleurbeleving, maar ook voor verzadigingsfouten.
We meten de kleurechtheid in ΔE2000 en ΔE ITP, waarbij ΔE2000 de norm is die al decennia wordt gebruikt om een indicatie te geven van beeldprestaties. ΔE geeft aan in hoeverre de gemeten waarde afwijkt van de verwachte waarde, en voor ΔE2000 geldt als vuistregel dat waarden lager dan 3 als zeer goed en lager dan 1 als perfect worden gezien.
ΔE2000 heeft echter beperkingen bij hdr, waardoor vaak onrealistisch lage, dus goede, scores worden behaald, terwijl de beeldfouten wel goed zichtbaar kunnen zijn. ΔE ITP lost dit op en weegt de kleurafwijking ook anders, waardoor kleuren die we snel herkennen als goed of fout, zoals huidtinten en planten, meer invloed hebben op de score dan bijvoorbeeld neonkleuren. De resultaten van ΔE2000 en ΔE ITP zijn hierdoor niet onderling met elkaar vergelijkbaar.
Helderheid en contrast
De maximale helderheid die we in de filmmodus meten, is 1047cd/m². De QN85B haalt deze waarde bij weergave van een 25 procent groot wit vlak op een zwarte achtergrond. Op het moment dat een kleiner deel van het scherm helder moet worden weergegeven, lijkt het aansturingsalgoritme de maximale helderheid iets terug te brengen, waarschijnlijk om blooming tegen te gaan. De fullscreen helderheid van de tv komt uit op 630 cd/m². Dat is een aanzienlijk hogere waarden dan wat alle oledtelevisies halen, maar een iets lagere dan die van de duurdere Samsung QN95B, die full-screen ruim 100cd/m² hoger noteert.
/i/2005689426.png?f=imagenormal)
- Max helderheid HDR full screen
- Max helderheid HDR 5% window
We schreven hiervoor al over het contrast van de tv, dat op een lager niveau ligt dan dat van de QN95B. Dat komt niet alleen doordat de maximale helderheid van de QN85B lager is, maar vooral ook omdat de zwartwaarden van het gebruikte ips-paneel minder goed zijn. Afhankelijk van de instelling van de local dimmingfunctie van de backlight meten we op een zwart-wit schaakpatroon voor wit en zwart respectievelijk 715/0,52cd/m², 715/0,59 cd/m² en 630/0,59 cd/m², wat contrastwaarden oplevert van 1375:1, 1211:1 en 1077:1. Dat is aanzienlijk lager dan wat de QN95B haalt; dat toestel noteert maximaal 2281 en 0,089cd/m² en realiseert daarmee een contrast van 25520:1.
Sdr-kleurweergave
We hebben de kleurweergave allereerst gemeten bij de weergave van sdr-signalen, representaties van onder andere reguliere tv-uitzendingen, dvd en blu-ray. We meten hierbij zowel de weergave van grijstinten als de primaire, secondaire en een serie in natuurlijke beelden veelvoorkomende kleuren, en kijken in hoeverre deze afwijken. We hebben de tv doorgemeten in de Filmmaker Mode, aangezien deze de nauwkeurigste resultaten laat zien.
/i/2005690234.png?f=imagenormal)
Bij de grijsverlooptest noteert de QN85B een gemiddelde ΔE2000-afwijking van 2,9. Dat is aan de hoge kant, voor een tv in dit segment. De afwijking zit hem niet zozeer in een foute kleurbalans, maar komt vooral omdat de tv de helderste grijstinten nét iets donkerder weergeeft dan zou moeten. De gammacurve is aan de bovenkant dus niet optimaal.
/i/2005690236.png?f=imagenormal)
Die relatieve helderheidsdip zorgt er ook voor dat de gemiddelde ΔE2000 bij de colorcheckertest uitkomt op 2,9. Deze test, die naast grijstinten ook veelvoorkomende kleuren bevat, geeft een goed algemeen beeld van de kleurweergave van een tv. Die is in het geval van de QN85B gewoon goed, maar niet perfect.
Hdr-kleurweergave
We meten alle tv's ook door met hdr-signalen, omdat we deze steeds meer tegenkomen bij films en series op streamingplatforms als Netflix en Disney+. Hdr wordt ook steeds meer gebruikt in moderne games op de huidige generatie consoles en pc. Voor weergave van de afwijkingen bij hdr-beelden gebruiken we dus de nieuwe ΔE ITP-weergave, waarvan de waarden hoger uitkomen dan die van de oude ΔE2000-norm.
/i/2005690238.png?f=imagenormal)
- Gemiddelde grijsafwijking zonder luminantie
- Gemiddelde gedetailleerde-kleurafwijking zonder luminantie
De QN85B volgt de gewenste helderheidcurve vrijwel perfect bij de weergave van een hdr-signaal met een maximale helderheid van 1000cd/m², wat resulteert in een zeer lage ΔE ITP-afwijking van 4,17. Rekenen we de helderheidscomponent niet mee en kijken we alleen naar de kleurbalans, dan is de afwijking een eveneens uitstekende ΔE ITP-waarde van 4,41. Bovenstaande grafiek toont dat in perspectief met andere 55" grote hdr-televisies die we onlangs hebben getest. De QN85B mag zich hiermee tot de beste rekenen.
/i/2005690240.png?f=imagenormal)
Ook de hdr-colorcheckertest doorstaat de QN85B goed. Met uitzondering van de primaire rode en groene kleuren waarbij de tv niet de volledige saturatie van de P3-kleurruimte weet te realiseren, en wat grotere afwijkingen bij de oranje/bruine kleurpatches, toont de tv in hdr een zeer natuurgetrouwe kleurweergave.
Conclusie
De Samsung Neo QLED QN85B is een interessante tv die onze aandacht ving omdat het toestel de afgelopen maanden steeds populairder werd in de Pricewatch. Die populariteit kunnen we na onze test prima verklaren. De tv biedt een hoge helderheid, een goede kleurweergave, vier HDMI 2.1-poorten met ondersteuning voor 120Hz en vrr, en is sterk in prijs gedaald sinds hij vorig jaar op de markt kwam. Op het moment van schrijven is de door ons geteste 55"-versie van de QN85B te koop voor een bedrag vanaf ongeveer 850 euro. Dat maakt dit toestel tot een prima keuze als je op zoek bent naar een tv voor gebruik in een helder verlichte ruimte. Dat laatste is wat ons betreft het scenario waarin de QN85B het best tot zijn recht komt. Hoewel de tv beschikt over fijnmazige localdimming, is het zwartniveau niet perfect en heeft het gebruikte ips-paneel zichtbaar last van blooming rond helder oplichtende zones van de backlight. Overdag, in een ruimte met veel omgevingslicht, valt dat niet op, maar onder donkere omstandigheden zul je het snel zien.
Dat maakt de QN85B dus zeker geen tv voor elk scenario, en uiteraard geldt dat als je nog een paar honderd euro meer kunt uitgeven, je een nog betere tv koopt. Filmliefhebbers die perfecte zwartweergave eisen, zijn bijvoorbeeld beter af met een LG C2 OLED (review) of Samsungs eigen S95B QD OLED (review), die je op dit moment koopt voor ongeveer 1250 euro. Is het je om zoveel mogelijk lichtopbrengst te doen, dan biedt de grote broer van de QN85B, de QN95B (review) een nog hogere helderheid en betere zwartweergave. Ook die tv is de afgelopen weken sterk in prijs gedaald en kost op het moment van schrijven net geen 1100 euro.
Afhankelijk van waar je naar op zoek bent en wat je maximaal wilt uitgeven, valt er dus wat te kiezen. Met dat kiezen moet je misschien niet te lang wachten als je een van de genoemde tv's wilt kopen. De nieuwe modellen voor 2023 komen eraan en de voorraad van deze 2022-modellen zal niet meer worden aangevuld.