Inleiding
Terwijl sommige ontwikkelaars realistische oorlogssituaties angstvallig vermijden en in hun games met niet-bestaande partijen werken, schotelt Tom Clancy's Endwar van uitgever Ubisoft de speler een angstaanjagend geloofwaardig toekomstbeeld voor. De Amerikaanse Joint Strike Force, het Europese Enforcer Corps en de Russische Spetsnaz liggen met elkaar overhoop, wanneer een gespannen situatie escaleert en tot de Derde Wereldoorlog leidt...
Getest op: Xbox 360
Ook verkrijgbaar voor: Playstation 3
Afwijkende versies: Nintendo DS, Playstation Portable

Tutorial
De manier waarop deze oorlog tot stand komt vormt de tutorial van Endwar. Terwijl de speler stap voor stap leert met Endwar om te gaan, wordt ook de 'Prelude to War' uit de doeken gedaan. Het komt er op neer dat de Russen er op achterbakse wijze voor zorgen dat de VS en Europa slaags met elkaar raken, zodat ze ongestoord de aanval op Europa kunnen openen. Tijdens dit proces speel je afwisselend missies met alle drie de partijen, zodat je alle kanten van het verhaal krijgt te zien en weet hoe elke partij bij de oorlog betrokken raakt. In deze fase is het leuk om te zien hoe elke partij zijn eigen visie heeft, wat mede zichtbaar wordt door de nieuwsbulletins die op de achtergrond worden afgespeeld.
Na het doorspelen van de prelude moet er worden gekozen voor een van de drie facties en vanaf dat moment bestuur je dus alleen nog het land van jouw keuze. Interessant hierbij is dat elke partij andere specialiteiten heeft. Zo moet het Europese leger het hebben van high-tech en snelheid, terwijl de Russen over oudere en tragere, maar ook krachtigere units beschikken. Het is dus zaak om te kiezen voor de stijl die het best bij je past of om in ieder geval rekening te houden met de sterke punten van je factie.
Risk
Eenmaal voorbij die prelude begint het spel pas echt, en verandert Endwar in een soort geavanceerde versie van het bordspel Risk. De wereldmap is opgedeeld in gebieden, waar elke partij in het begin ongeveer hetzelfde aantal van bezit. Het doel ligt voor de hand: je tegenstanders in zoveel mogelijk gebieden verslaan, om zo de wereld te veroveren en de oorlog te winnen.
De voorbereiding
Succes hangt in Endwar voor een groot deel samen met je strategie op de wereldmap. Het echte vechten volgt in een ander deel van het spel, maar voordat je ten aanval trekt is het zaak te bepalen welk gebied je wilt veroveren en hoe je daar wilt komen. Het gevecht vindt plaats in een bepaald gebied, en de hoeveelheid gebieden die jij daar omheen controleert bepaalt wat voor ondersteuning je tijdens de missie zult krijgen. Dit kan Air Support zijn of extra informatie over de units die de vijand tot zijn beschikking heeft.
Verbeteringen
De units die jij tot je beschikking hebt zijn ook onderdeel van een strategie. Je kiest namelijk zelf wat voor bataljon je onder je hoede hebt en hoe dat bataljon is samengesteld. Bovendien kun je met het geld dat je tijdens je missies verdient de units voorzien van verbeteringen, zoals sterkere wapens of meer snelheid. Tenslotte doen units die een gevecht overleven ook nog ervaring op en komen ze in aanmerking voor promotie. Uiteraard zijn oudere, meer ervaren units sterker en effectiever dan nieuwere eenheden.

Het is niet zo dat je elk gebied aan kunt vallen. De gevechten vinden plaats waar linies elkaar ontmoeten en het spel selecteert bovendien een beperkt aantal gebieden waar je op dat moment aan de slag kunt. Voor veel gebieden op de strategische map is het winnen van één slag niet genoeg. De drie grote steden vereisen bijvoorbeeld dat je drie potjes wint alvorens je het gebied, en dus de stad, in mag nemen. In dat geval speel je drie verschillende soorten missies. Je begint met Conquest, dat er op is gericht om meer strategische punten te controleren dan je tegenstander. Vervolgens volgt er een Raid-missie, waarin je een groot aantal gebouwen van militaire waarde moet uitschakelen. Tenslotte kan via een Siege-missie een gooi worden gedaan naar de definitieve controle over de stad, als de verdedigende partij vecht om te overleven.
Deze gevechten om de hoofdsteden vormen min of meer de climax in de verhaallijn van Endwar. Hoewel menige missie zich afspeelt op plekken met herkenbare elementen, zijn de gevechten in de straten van Moskou, Parijs en Washington D.C. toch het meest spectaculair, niet in de laatste plaats omdat die steden er prachtig uit zien. Ze zijn zeer herkenbaar en bovendien mooi vormgegeven. Er kan ook veel kapot in de steden. Zeker in de Raid-missies, waarin je binnen de gestelde tijd een bepaalde hoeveelheid gebouwen moet vernietigen, zul je daarvan genieten.
Grafisch goed
Endwar ziet er over de gehele linie goed uit. Zo goed zelfs, dat de eerste screenshots in 2007 met twijfel werden ontvangen: de beelden zagen er te goed uit om in-game te kunnen zijn gemaakt. De soldaten toonden net zoveel detail als militairen in een actiespel, terwijl Endwar een strategiegame is. Feit is echter dat Ubisoft grafisch zeer goed werk heeft verricht. Het detailniveau is hoog, alles loopt soepel en als slagroom op de taart zien de explosies er ook nog eens fijn uit.
Vechten met je stem
Zo zijn eigenlijk alle basisonderdelen van Endwar behandeld, maar toch is de hoofdzaak van het spel nog niet genoemd. Meer dan een goed uitziende strategiegame, meer dan een Derde Wereldoorlog-simulatie, is Endwar vooral een spel dat vrijwel volledig met gesproken commando's kan worden aangestuurd. Dat is het aspect waar in vrijwel elke preview de nadruk op werd gelegd en het is ook het onderdeel dat het spel echt interessant maakt.
Voice commands
De werking van de voice commands is simpel. Door op de Xbox 360-controller de rechter-trigger in te houden, verandert de controller in een soort walkie-talkie. Heb je de trigger ingedrukt, dan sta je in verbinding met je troepen en kun je via simpele, korte commando's opdrachten geven. Unit 1, move to Alpha. Unit 2, attack Hostile 1. Air Strike Hostile 2. De commando's blijven simpel en kort en het spel introduceert langzaam steeds meer nieuwe commando's, zodat je al spelend leert je troepen op de juiste manier aan te sturen.

Het spraakgestuurde systeem werkt prima. Na een simpele calibratieprocedure herkent het spel je stem en de commando's die je geeft vrij goed. Toch waren er een paar dingen waar dit systeem moeite mee had. Zo verwarde het spel 'Lima' bij mij wel eens met 'Sierra' en werd geregeld een verkeerd nummer 'gehoord'. Dit heeft natuurlijk te maken met de duidelijkheid van je uitspraak, maar daarnaast is een redelijke beheersing van de Engelse taal een vereiste om Endwar te kunnen spelen zoals het is bedoeld.
Het verkeerd herkennen van je commando's is op zichzelf niet zo erg, maar het heeft een vervelende bijwerking. Het zorgt er namelijk voor dat Endwar een vrij pittige game wordt. Waar je normaal alleen bezig bent met de strategische en tactische elementen in een rts-game, wordt je aandacht nu ook afgeleid doordat je moet bedenken wat je moet zeggen. Het geven van de commando's wordt op een gegeven moment een automatisme, dus dat is geen probleem. Doordat je echter ook steeds moet opletten of het spel je commando's wel goed herkent, besteed je teveel aandacht aan het al dan niet opvolgen van de orders, waardoor je de actie af en toe een beetje uit het oog verliest. Dit zorgt ervoor dat Endwar een vrij lastig spel is, terwijl het met traditionele besturing waarschijnlijk niet al te moeilijk zou zijn geweest.
Steen, papier, schaar
Het vechten in Endwar is namelijk vrij simpel opgezet. Alle units vallen als het ware onder een uitgebreid Steen, papier, schaar-systeem. De Gunships zijn sterk tegen Tanks, die Tanks winnen het van Transports en Transports schieten Gunships uit de lucht: overzichtelijk dus. Buiten deze driehoek zijn er nog andere units die op een bepaalde manier sterke en zwakke punten hebben, maar echt onoverzichtelijk wordt het nooit.

Dat geldt alleen niet voor het aansturen van de missies. Tijdens het vechten heb je twee manieren om de strijd te volgen. Je kijkt vanuit het oogpunt van je units, of je schakelt over naar de Sitrep-map, waar je een totaaloverzicht krijg van de gehele map en waarop je kunt zien waar al je je units zich bevinden. Het nadeel hieraan is echter dat die Sitrep-map matig is uitgewerkt. Zo ontbreken de nummers bij de units op je map, waardoor je het overzicht over de plek waar units zich bevinden snel kwijt kunt raken. Ook is lang niet altijd duidelijk welk vierkantje welke vijand is. Je kunt op je vingers natellen dat dit problemen oplevert; als je 'papier' per ongeluk richting 'schaar' stuurt, zal dat niet echt veel voordeel opleveren.
Dat gebrek aan overzicht blijft in de vroege stadia van het spel redelijk beperkt, doordat je dan nog niet al teveel units onder je hoede hebt en het micro-management dus best te doen is. Tegen de tijd dat het spel je echter de mogelijkheid biedt om met twaalf units tegelijk te vechten, begint het gedonder. Dit heeft ook te maken met een gebrek aan eigen initiatief bij je troepen. Zo zullen ze geen dekking zoeken als jij dat niet van ze vraagt. Ook lopen units elkaar geregeld in de weg, waardoor ze even niet meer doorvechten en dus gemakkelijke doelwitten zijn. Dat soort probleempjes zijn met zes units nog wel te voorkomen, maar met twaalf units voelt het enorm nutteloos om je daar steeds mee bezig te moeten houden.
Commander-in-Chief
Het systeem heeft dus duidelijk zijn minder sterke kanten, maar toch overheerst een positief gevoel. De spraakbesturing geeft Endwar een eigen identiteit en hij weet de speler het gevoel te geven een commander-in-chief te zijn. Vooral op momenten dat het spannend is en je missie dreigt mis te lopen, is het heerlijk om in de headset te kunnen schreeuwen, ook al zul je daarbij meer foutjes maken dan in een traditionele strategiegame op de pc.
Theater of War
Hoewel de singleplayer-campagne je een aardig tijdje bezig zal houden, is de multiplayermodus van Endwar misschien wel interessanter. Het spel schuift de speler namelijk een altijd doorgaande oorlog voor, in Theater of War. Hierin nemen spelers het online tegen elkaar op. Aan het einde van de dag berekent het spel welke partijen op welke gebieden hebben gewonnen, en worden de gebieden op de map toegewezen aan de facties. In feite doe je dus hetzelfde als in singleplayer, maar dan samen met duizenden andere gamers. Het idee is leuk, maar in de praktijk valt deze modus een beetje tegen. Het gevoel betrokken te zijn bij een totale oorlog ontbreekt, omdat resultaten pas aan het einde van de dag worden verwerkt. Daarbij komt dat je wel kunt winnen op een bepaald speelveld, maar als alle andere spelers die met jouw factie vochten hebben verloren, verlies je eigenlijk alsnog.

Massavernietigingswapens
Het enige echt interessante aan de multiplayer is het competitieve aspect. Je vecht de veldslagen één tegen één, en dan gaat het erom wie de betere commander is. Het is leuk om te zien hoe verschillende spelers er verschillende tactieken op nahouden. Bovendien is het gevoel van voldoening groter als je menselijke tegenstanders verslaat; een 'Weapon of Mass Destruction' doet een menselijke speler nu eenmaal meer pijn dan een computer.
Dat 'WMD' vormt trouwens het enige puntje dat voor enige onbalans zorgt in het spel, en dat merk je vooral in de multiplayer. Kijk namelijk niet gek op als de beste spelers extreem langzaam van start zullen gaan. Zij zullen het initiatief met opzet uit handen geven, om in 'Defcon' te komen. Dit is een modus die het spel ingaat op het moment dat je missie dreigt te mislukken en waarbij je als verliezende speler ineens een WMD in kunt zetten. Doe dit slim en je veegt met een ferme klap vrijwel alle units van je tegenstander weg. Vervolgens is het een koud kunstje om snel de uplinks te veroveren en het potje te winnen. Je zou het haast 'catch-up' kunnen noemen, zoals we dat kennen uit racespellen: de verliezende speler krijgt de kans zijn achterstand goed te maken. Ubisoft is hierin zijn doel echter voorbijgeschoten.
Conclusie