Toshiba CB30-102

Een notebook of een tablet. Een notebook of een tablet. Deze zin heeft de afgelopen maanden vaak door mijn hoofd gespookt. Een tablet is handig, mobiel, je hebt het internet letterlijk in je handen. Maar echt prettig typen doet het niet. Een laptop schrijft weer een stuk prettiger maar is gelijk twee keer zo duur want ik wil geen Windows notebook meer. Ik heb nooit naar een desktop vervanger gezocht, daar ik nog steeds iedere dag met heel veel plezier mijn iMac gebruik en ook zeker zal blijven gebruiken als hoofdcomputer.

Dit is mijn allereerste review op Tweakers. Ik classificeer mijzelf als ‘Consument++’. Ik weet meer van techniek af dan de gemiddelde consument maar minder dan een echte Tweaker. Vanuit die hoek probeer ik mijn review ook te schrijven.

Mindf#(k
Ik was al enigszins bekend met Chromebooks, maar ze stonden me niet echt aan. Slap processortje, zeer matige hardware en maar een hardeschijf van 16GB?!?! Nee dat kon niets zijn. En dat klopt ook, als je een Chromebook ziet als een Notebook. Maar een Chromebook is geen Notebook, het is de derde variant op mobile computing naast de tablet en de notebook. Netbooks reken ik als armoedige notebooks. Maar omdat een Chromebook er uitziet als een notebook, klinkt als een notebook… Je begrijpt waar ik naar toe wil. De moeilijkste stap om te zetten als je een Chromebook aanschaft is de geestelijke stap. Het is een tamelijke mindf#(k omdat deze niet past aan het ‘laptop hokje’ dat je in gedachten hebt. Zodra je buiten dat hokje gaat denken dan begrijp je hoe tamelijk geniaal Google dit bedacht heeft. En dat voor minder dan 300 euro.

Privacy
Over het privacy-vraagstuk kun je pagina's vol schrijven, en over Google en Facebook al helemaal. Ik ga mij daar niet in mengen. Ik heb in de basis geen probleem met Google, maar heb wel een aantal privacy-verhogende functies aangezet. Zoals bijvoorbeeld het do-not-track filter en het niet automatisch verzenden van feedback- en crashgegevens. Oh, en gepersonaliseerde advertenties? Ze doen maar, want dankzij Ad-block plus zie ik ze toch niet.

Waarom Toshiba
Ik heb mij slechts een aantal dagen georiënteerd op welke Chromebook ik wilde aanschaffen. Dat zit namelijk zo. Net als met mobiele variant (en niet mobiel equivalent) Android, moeten fabrikanten voldoen aan een trits minima voordat Google toestaat dat ze er een Chrome logo op mogen plakken. In de basis zijn dus vrijwel alle Chromebooks hetzelfde en kunnen fabrikanten zich dus niet al te zeer onderscheiden zonder de prijs gigantisch omhoog te laten schieten zoals Google’s eigen Chromebook Pixel (a 1400 dollar). YouTuber Robby Payne was erg blij met zijn 14” HP Chromebook 14 en dat was dan ook in eerste instantie mijn keuze. De andere twee Chromebook’s die op mijn lijstje stonden waren Samsung’s Chromebook 2 en dus de naamloze Toshiba Chromebook met rugnummer CB30-120.

Qua design steekt Samsung’s Chromebook 2 met kop en schouders boven HP en Toshiba uit. Strak, nep-lederen achterzijde (a la Galaxy Note 3 maar dan mooier), zeer zakelijk met een erg helder Full HD scherm. Maar de Samsung heeft 1 allesverwoestend nadeel: een zelfgebakken Exynos processor. Niet nieuw ontwikkeld, maar van exact dezelfde stapel gepakt als die in de Galaxy S5 gaat. Inderdaad een telefoonprocessor in een Chromebook. Dat kan niet goed gaan nu de processor, die normaal een 5” scherm moet aansturen, ineens een scherm bedient dat 2,5x zo groot is! En dat blijkt ook zo te zijn: Het geeft een dramatische gebruikerservaring. Stotterende Youtube filmpjes al op 480p, zeer traag scrollen op zware sites als The Verge, Facebook of Twitter. En dat voor 390 euro, koop je echt een kat in de zak. Deze viel dus gelijk af. Doodzonde, want het design is prachtig.

Dan de twee Chromebooks die gebroederlijk naast elkaar op een weggemoffelde Google display bij de rode mediazaak stonden. De Intel Celeron 2955U processoren, 16GB SSD en USB/HDMI-opties zijn identiek. Het 'grootste' hardwarematige verschil is dat de HP ook WiFi A/C ondersteund waar de Toshiba het bij b/g/n houdt. Het scherm van Toshiba is 13,3” groot, die van HP 14”. Beide hebben ze een resolutie van 1366 x 768, logischerwijs heeft de Toshiba dus een iets hoger PPI (117,83 vs 111,94). Naast elkaar gezet zijn de kleuren op mijn Toshiba ietsje dieper dan die van HP maar dat is echt zichtbaar als je ze direct naast elkaar zet en dezelfde afbeelding ziet. Als nadeel van deze Chromebooks werd de ‘pixeligheid’ van het scherm genoemd. Ik kan je zeggen: pixeligheid is onzin. De kleuren daarentegen is een ander verhaal, maar dat vertel ik later.

Het nadeel van de HP is met name het gewicht en het formaat. HP had dit 14” scherm met gemak in een 13,3” behuizing kunnen stoppen. De behuizing van HP voelt prettig stroef aan, vergelijkbaar met anti-slip hoekjes onder een draadloos Mac toetsenbord of sommige e-readers. Echter lijkt het mij makkelijk vuil te worden en moeilijker schoon te maken. Het witte demo-model was bezaait met zwarte vegen. De buitenzijde van de Toshiba kun je het best vergelijken met de achterzijde van een Galaxy S5. Minieme putjes zorgen voor een hard-plastic feel. Linksonder een glimmend Toshiba logo, linksboven het Chromelogo. Niet mooi, niet lelijk. De binnenzijde van de Toshiba is nageaapt van de Macbook series, de binnenzijde van de HP deed me een beetje denken aan de fleurige iBooks van rond het jaar 2000. Opnieuw: niet mooi, niet lelijk. De Toshiba Macbookmetal-look is gewoon volledig plastic maar voelt prettiger aan dan de HP. De trackpad’s van beiden zijn identiek qua formaat, echter voelt die van Toshiba een tikkie stroever aan dan de erg gladde HP trackpad. Qua snelheid en precisie wint de Toshiba ruim, qua comfort HP. Maar beiden halen het niet bij mijn Magic Trackpad die mijn iMac in de juiste richting begeleidt.

Uiteindelijk heeft de prijs (290 vs 320 euro) en het scherm mij overgehaald om met de Toshiba onder de arm naar de kassa te gaan.

Uitpak party
Nou ja, party… Zelden zo een verdrietig verpakt product gezien. Boekjes in de doos gesmeten, oplader er in gepropt. Gelukkig was alles heel en daar gaat het uiteindelijk. Het belangrijkste onderdeel zat netjes verpakt in plastic, geklemd tussen foam in de doos. Gevoel ter vergelijking: Een iMac, iPhone of iPad uitpakken voelt als Sensation, een Toshiba Chromebook uitpakken als een achtergrondmuziekje bij biljartcentrum de Kale Knikker.

Uiterlijk
Ik heb natuurlijk al een beetje verklapt hoe de Toshiba voelt dus dat ga ik niet herhalen. De bouwkwaliteit is niet top, maar volstaat zoals je wel zult begrijpen qua prijs/kwaliteitsverhouding prima! Hier en daar zie je een kier. Een inkeping in het midden van het scherm ontbreekt waardoor het tamelijk een gehannes is om het scherm goed te openen. Daarbij komt dat het scherm stug is en niet met 1 hand te openen valt, maar daarentegen opvallend prettig weer dicht klapt.

Links zit de volkomen zinloze opening voor een Kensington slot (ik bedoel: 1 ruk en je trekt dat slot er af. Heb je wel een gat in je laptop, maar voor een rolletje crack is er vast nog wel twee tientjes voor de krijgen). Ook zit er de opening voor de oplader, een laad-status ledje en een SD-kaart slot, helaas zonder afsluitklepje (Boee! Stof!). De gehele adapter is bijzonder lang (ruim 2,5 meter) maar stom genoeg is de plug die je in de Chromebook steekt niet L-vormig-‘draaibaar’ zoals bij de meeste Windows Notebooks, of magnetisch zoals bij Macbooks. Het is een 5 centimeter lange langwerpige plug. Opgepast dus dat je nooit over het snoer struikelt, want dan kun je dus de plug schuin uit de Chromebook trekken wat een barstje of erger kan opleveren. Achterop zit niets bijzonders behalve de fan en de scharnieren voor het scherm. Rechts zit van ‘boven’ naar ‘beneden’ een volledige HDMI poort, USB3, USB 2 poort en een 3,5mm audio jack.

Aan de onderkant zitten twee goede speakers (waar ik later op terug kom) verscholen achter twee mooie metalen stukjes. Verder niets bijzonders; veel stickers, extra luchtopening voor waarschijnlijk grafische kaart, vier anti-slip stukjes en schroeven. De accu zit al gezellig op z’n plek. Zelf knutselen aan je Chromebook kan niet zonder je garantie weg te gooien.

Bij het openen van de Chromebook valt op dat het scherm boven en onderaan meer ruimte heeft dan aan de zijkanten. Boven het scherm zit een webcam, webcam led-je en de microfoon. Onderaan het scherm staat het Toshiba logo, en om niet alles van Apple te jatten staat dit heel origineel links onderaan in plaats van in het midden.

Hardware: Toetsenbord
Het toetsenbord ligt een klein beetje verzonken. Ironisch is deze ‘verzinking’ van boven tot onder exact even groot als een iPhone 3GS, zie foto. Het belangrijkste van een toetsenbord is natuurlijk hoe deze typt. Ondanks de onlogische linker onderkant, met twee gigantische ctrl en alt knoppen en de door een zoekknop vervangen CAPSlock toets, typt dit toetsenbord muisstil. Je hoort je vingers de toetsen raken, maar de toetsen niet de behuizing. Erg fijn! Ook zijn de randen van de behuizing glad, dus je zit niet onder de drukplekken op je onderarmen als je een brief hebt geschreven.

Waar bij Windows notebooks de F1-FXX toetsen zitten, staan deze functies voor de Chromebook vast. Van links naar rechts: Escape, Vorig, Volgende, Reload, Fullscreen, ‘Expose’, Helderheid Minder, Helderheid Meer, Mute, Geluid zachter, Geluid harder en de aan/uit knop voorzien van een ledje (yay!).

Deze toetsenbord indeling is een van de zaken die Google bepaalt, en niet de fabrikant. De indeling is dus standaard, de kwaliteit erg verschillend. Wat ik een verbeterpunt voor de hoek linksonder vind, is dat de ‘capslock’ toets, die nu als zoekknop werkt, haar functie terug krijgt en rechts van de gigantische Ctrl en Alt knop een zoekknop komt gevolgd door de spatiebalk.

Wat ook ontbreekt is een delete-knop. Deze functie wordt opgepakt door een combinatie van Alt + backspace. Mijn iMac toetenbord is ook zonder delete-knop geboren, alleen is daar de combinatie FN+ backspace. Even wennen dus. You can’t have it all.

Hardware: Trackpad
Heb ik het al over gehad, maar nogmaals: Prima voor dit geld! Goede reactie. Multitouch, beetje korrelig (alsof er zand op je trackpad ligt) maar verliest het duidelijk van mijn iMac’s Magic Trackpad. Niet alleen qua comfort, maar ook qua multitouch. Het Toshiba Trackpad houdt ‘t wel voor gezien bij drie vingers, waar je bij het Magic Trackpad van Apple met vijf vingers nog allemaal capriolen kunt uithalen. Ook de opties zijn nog ietwat beperkt, maar dit is softwarematig.

Hardware: Scherm
Zoals gezegd: Een tikkie beter dan HP, maar minder dan natuurlijk het Full-HD scherm bij de Chromebook 2 van de Koreanen. Wat mij trouwens opviel bij laatstgenoemde was dat standaard tekst, zowel op sites als in menu’s, extreem klein was. Zelfs na een zoom tot 120% las het onprettig. Lijkt me een ‘bug’ in Chrome OS. Terug naar Toshiba. Het scherm kan ver naar achteren worden geduwd en geeft vanzelf aan wanneer het ‘t wel ver genoeg vindt, wat werken op je schoot makkelijk maakt. De kleuren zijn met het blote oog een beetje mat en het wit is een tikkeltje te blauw. Dan merk je pas wat een beest van een machine die iMac toch is. Het rood van de Tweakers-site is wat grijzig en spat niet van het scherm. Het blauw en geel op RTLNieuws.nl daarentegen zijn weer erg mooi. De helderheid moet handmatig met de twee toetsen worden geregeld, maar op maximale helderheid werkt het in een zonnige omgeving prima. Je moet alleen niet de zon in de rug hebben, want dan zie je niets. Al met al dus een prima scherm voor de dagelijkse boodschappen, maar mijn iMac staat nogsteeds eenzaam aan de top. Godzijdank trouwens, want qua prijs passen er wel 4 Chromebooks in 1 iMac.

Hardware: Geluid
Nu hoor ik je denken: Dat kan niet veel zijn. Mispoes! Ik was bijzonder positief verrast door het frisse, sprankelende geluid dat de twee speakers produceerden. Toegeven, Bas(s) was niet aanwezig toen deze Chromebook werd gemaakt, maar de midden en hoge tonen zijn erg fris. Weer ter vergelijking: Een Macbook produceert precies het tegenovergestelde geluid van mijn Toshiba. Macbooks hebben een warmer geluid, met wat meer bass maar laten het liggen in de hogere regionen. Qua geluid verslaat deze Toshiba dus echt een Macbook! Bam! Ik heb de speakers getest met het nummer ‘Rather Be’ van Clean Bandit, doordat dit een grote variëteit aan toonhoogtes heeft.

Aan mijn iMac hangen de Soundsticks van Harman Kardon, dus aan die vergelijking ga ik niet eens beginnen. Als ik die echter unplug krijg je hetzelfde resultaat als bij de Macbook.

Ook nog wat te zeuren? Ja hoor, de locatie van de speakers is niet geweldig. Want, hoewel op het randje, zitten ze aan de onderzijde. Je bovenbenen hebben dus meer plezier van de muziek dan je oren.

Chrome OS: Eerste Indruk
Now we’re talking. Hier draait het natuurlijk allemaal om. Het hele basisprincipe van Chrome OS laat ik over aan de vele Youtube filmpjes die er bestaan. Laat ik beginnen met de vormgeving. Het lelijke eendje dat Chrome OS was bij versie 1 is inmiddels omgetoverd in een redelijk mooie zwaan. Ook qua moeilijkheidsgraad en leercurve is het van het Tweakers-niveau, via mijn Consumenten++-niveau tot een acceptabel consumenten-niveau gebracht maar Google is er nog lang niet. De animaties zijn een combinatie van Windows 7 en OS X. Het openen en sluiten van vensters gebeurt met dezelfde fade in/out als bij Windows 7, ook het naast elkaar zetten van vensters door deze helemaal naar de linker- of rechterzijde van het scherm te slepen komt bij Steve Ballmer vandaan, maar, bijvoorbeeld, het totaal overzicht van geopende ‘programma’s’ komt oorspronkelijk uit Cupertino. Als ik ‘Expose’ zeg snap je wel wat ik bedoel. Verbeterpunt is toch wel dat ‘Expose’ niet alle openstaande tabs (waar heen Chrome OS op gebaseerd is) laat zien maar als 1 onderdeel. Heb je 8 tabs open en schuif je met drie vingers tegelijk naar beneden, dan laat Chrome OS maar 1 scherm zien. Als laatste punt stip ik de manier waar Chrome OS je terug laat gaan naar de vorige pagina aan. Je gaat met twee vingers van links naar rechts op het trackpad waardoor de vorige pagina heel mooi in grijstinten tevoorschijn komt en de pagina op de achtergrond herladen wordt. Zodra deze klaar is met laden vult de pagina zich met kleur. Subtiel detail maar erg mooi gedaan. Mooier dan bij OS X waar de vorige pagina maar een aantal seconden te zien is, en als de pagina niet snel genoeg herladen is deze plots leeg is.

Linksonder zit een ‘startknop’ (waar kennen we die van) die je naar een Android/iOS achtige pop-up map brengt waar alle snelkoppelingen naar Google-diensten staan. Drive, G+, Maps etc. zijn allemaal van de partij en dit kan tot in het oneindige worden uitgebreid via de Chrome Store. Bepaalde functionaliteiten zoals Google Translate hadden wat mij betreft al standaard in Chrome OS moeten zitten, maar ergens snap ik het ‘dit is de basis, breidt het maar uit zoals jij dat wilt’-principe dat Google gebruikt ook wel weer.

Alles draait dus in Chrome. Dat qua uiterlijk identiek is aan de Windows, OS X en ongetwijfeld de Linux versies. Zelfs de systeeminstellingen worden geopend in een nieuw tabblad. Even wennen maar that’s how Chrome OS rolls. Is er dan ook nog iets offline of niet in de browser? Ja hoor! Het dock (of ‘Plank’ zoals Larry ‘m genoemd heeft) bijvoorbeeld. Samen met een notificatiecentrum onderaan, en zijn steeds meer app’s ook offline te gebruiken. Google Calendar, Docs, GMail en spelletjes als Angry Birds zijn daar een voorbeeld van. Ook PDF’s kun je via bijvoorbeeld USB in de finder gewoon offline openen.

Omdat je 115GB Google Drive opslag hebt de aankomende 2 jaar heb je ruimte zat voor offline foto’s en andere bestanden, maar online staan natuurlijk de Terabytes aan video’s en plaatjes, waar geen ruimte voor is op je hardeschijf, up for grabs! Ben je nou toch nog wanhopig opzoek naar extra fysieke hardeschijf ruimte, dan kan je zoals eerder vermeld een SD kaart er in steken.

Chrome OS: Het dagelijkse leven
Nou is het pas mijn tweede dag dat ik m’n leven deel met een Chromebook maar ik kan je zeggen: dit overtreft mijn verwachtingen! Een cold boot van minder dan 10 seconden is voor zowel Windows als OS X gebruikers nog een utopie, maar Google is ‘t gelukt. De Intel Haswell processor die Toshiba in deze Chromebook heeft geparkeerd draait als een zonnetje en geeft ARM of Exynos processoren enorm het nakijken. Zoals Tweakers al schreef in hun review is de accuduur van deze Toshiba het beste dat er op dit moment verkrijgbaar is in een Chromebook, en volgens de gebruikershandleiding is een lege accu binnen drie uur weer vol. So be productive and have fun throughout the day!
Update: Afhankelijk wat je aan het doen bent is de accu niet binnen 3 uur maar al binnen 1,5 uur opgeladen. Rechtsonder in je scherm is niet alleen te zien wat de resterende accuduur is, tijdens het opladen ook wanneer je accu weer vol is.

Ook is de grafische kracht samen met 2GB RAM een goede combinatie om irritatie-vrij te werken. Benchmarks zijn hier getest. Het fijne van Chrome OS is dat het, zelfs nog meer dan OS X, ‘gewoon werkt’. Een van de eerste zaken die ik getest heb toen ik m’n Toshiba bevrijdde uit z’n benarde positie in de doos, was streaming video. En dan gelijk een pittige: terugkijken van het RTL Nieuws. Waarom pittig? A.) RTL XL staat niet bekend als ‘vriendelijk’ als het om de browsersnelheid gaat omdat Silverlight wordt verwacht, maar Chrome OS laadt de video probleemloos zonder ook maar iets extra’s te installeren. B.) De vernieuwde vormgeving van het RTL Nieuws is erg mooi, maar grafisch ook erg zwaar. De leader, bijvoorbeeld, bestaat uit heel veel snel bewegende objecten, maar mijn Chromebook draaide er zelfs in de hoogst beschikbare afspeelkwaliteit z’n hand niet voor om! Stotterende video was toch wel mijn grootste angst, maar die zorg blijkt dus compleet ongegrond. Top! Ook een zeer zware site als Google Maps (helemaal in combinatie met Streetview) werkt foutloos en snel. Beter dan met Safari op een Core i5 iMac. Duidelijk een verhaal van ‘if you want to make great software, you should make your own hardware’ (of zoiets). Google Apps zijn steeds beter geoptimaliseerd voor Chrome OS.

Ook nog wat te zeuren? Ja natuurlijk. De compatibiliteit tussen Word/Pages en Google Docs is (nog) niet optimaal. Waar ik een brief in Word op 1 A4 krijg, wordt diezelfde brief in Google Docs verdeelt over 1 A4 en een beetje. Jammer, maar dit ligt ook aan de hoeveelheid beschikbare lettertypen in Docs. Arial is wel beschikbaar, dus als je dat als standaard instelt gaat er weinig mis. Excel en Powerpoint heb ik (nog) niet getest. Overigens worden Google Documenten standaard in hun eigen bestandsextensie opgeslagen, maar zijn indien gewenst te downloaden als bijvoorbeeld .docx, .rtf, .pdf of .html zodat je er op je PC of Mac verder mee kunt werken.

Chrome OS: Wisselen tussen besturingssystemen
Zoals ik al zei heb ik een iMac als hoofdcomputer. Google snapt heel goed dat (bijna) niemand een Chromebook als enige computer zal gaan gebruiken. Het synchroniseren tussen Google Calender en de openstaande browsertabbladen is natuurlijk een no-brainer, maar voor bijvoorbeeld bestanden hebben ze handige app’s ontwikkelt die het makkelijk maken om te werken met 1 bestand op meerdere besturingssystemen. Via de Google Drive applicatie op je Mac (of PC) kun je makkelijk een bestand naar de Drive map slepen die dan automatisch gesynchroniseerd wordt.
Dit werkt redelijk goed, vergelijkbaar met Office for Mac of iTunes for Windows. Ze kunnen niet met en niet zonder elkaar. Google staat ten opzichte van Microsoft en Apple, of Windows en OS X liever, natuurlijk op een forse achterstand dus de compatibiliteit moet vooral vanaf de zijde van de zoekgigant komen. Ik heb er wel vertrouwen in dat dit beter wordt. Google zelf ook, want ze adverteren Chromebooks ook als ‘vandaag actueel, over een paar maanden nog veel actueler’, wijzend op de constante onzichtbare systeemupdates en de gratis uitbreiding van functionaliteit binnen het systeem.

Chrome OS: Afrondend
Moet je wennen aan een Chromebook. Ja en nee. Ja, want zoals ik in de intro al zei, je moet je mindset willen veranderen om een Chromebook te kunnen begrijpen. Nee, want heel veel mensen zijn bekend met Google producten. Waarvan de zoekmachine, Maps, Gmail en de Chrome Browser natuurlijk de bekendste zijn.

Conclusie:
De prijs/kwaliteitsverhouding is echt belachelijk goed. Voor minder dan 300 euro heb ik een 13,3” relatief goed scherm, een bijna perfect toetsenbord, speakers die voldoen aan de eisen voor een (Youtube)film of online radiostation, een prima tekstverwerker, social media monster, super snelle browser die full-hd video kan afspelen zonder ook maar een keer te haperen. De hardware is dik in orde, de software wordt in rap tempo uitgebreid en geperfectioneerd.

Wat ik mij wel afvraag is waar Google naartoe wil met de Chrome Browser en Chrome OS. Want een Chrome browser op Windows/OS X kun je ook gigantisch uitbreiden met extensies en gebruiken met alle Google diensten. Krijgen we straks Chrome OS exclusieve app’s of wordt de featureset van de Chrome-browser straks ingeperkt voor Windows en OS X. Het is een moeilijke spagaat waar Google nu in belandt want de ster van Chrome in browserland is rijzende, maar ze moeten er voor zorgen dat het succes van de browser niet de ondergang van het OS wordt.