Asus M3N78-CM

Motivatie keuze
NAS Platvorm
De review gaat hierdoor ook eigenlijk om het totaal plaatje als systeem en niet alleen over het moederbord. Vandaar dat er veel meer componenten hier ook getest worden. Zijn er mensen die nog extra geïnteresseerd zijn in bepaalde gebruikte onderdelen en het liefst hier een apparte review voor willen zien, laat mij dit weten en maybe ben ik wel bereid een review hier over te schrijven .
Chipset
De keuze voor dit bord en niet een vergelijkbare 780G chipset bord is gebaseerd op het doel wat deze pc uiteindelijk gaat hebben. Deze pc word gebruikt als fileserver en draait op freeNAS, welke een freeBSD derivaat is. Zo doende moest hier rekening mee worden gehouden met ondersteuning voor het moederbord in freeBSD. Het bleek dat AMD geen specificaties verplicht stelt voor de gigabit nic bij de 780G en dat deze chipsets vaak (een bepaalde serie:RTL8111C) realteks zijn die niet/slecht worden ondersteund. Bij Nvidia zit dit deels bij de chipset(De MAC, de PHY is wel los) zelf in en word ondersteund door freeBSD. Om zo dus een stukkie minder problemen te hebben, heb ik de keuze gemaakt voor de GF8200. Op dit bordje zit wel een Realtek PHY, maar ik kon eigenlijk niets vinden over wel of niet ondersteunen hier van. Ook schijnt de 8200 serie net iets zuiniger te zijn. De 8200 serie is wel minder krachtig in 3D bewerking en videoacceleratie.
Asus
Dit specifieke bord was de goedkoopste 8200 bord op dat moment bij mijn leverancier. Veel features worden toch niet gebruikt. Asus heeft er solid caps op gezet voor de cpu en memory VRM's, wat de levens duur ten goede komt. Ook heeft Asus er voor gezorgt dat de 140watt cpu's goed op dit bord zouden werken, door de MOSFETs dubbel uit te voeren. Dit is voor mij niet interessant gezien er een low power processor op zit.

OS

FreeNAS
Het eerste was, zoals op onze oude NAS, freeNAS te zetten. Dit opensource NAS OS, gebaseerd op freeBSD, bied een lage footprint met veel features. De belangrijkste features voor mij zijn, beheer op afstand, FTP connectie, torrent client.
Helaas heeft freeNAS de beperking die freeBSD ook heeft. Ondersteuning door fabrikanten. Na 6 verschillende builds te hebben geprobeerd, werkte alleen de 6.9 beta 5. De rest starte niet eens door. Deze beta 5 zag alleen de onboard netwerk niet. Ook werkte cool en quiet niet en het moederbord laat geen voltage verlagingen toe. Gezien ik geen ster ben in *nix varianten, ben ik maar over gestapt op Windows.
XP Pro SP3 - USB Lite Build
Om de zuinigheid te verhogen, werd freeNAS van af een USB stick gedraait. Om dit zo te houden had ik een speciaal aangepaste versie van XP gemaakt, welke op een usb stick zou draaien. Het draaide, maar daar is alles ook mee gezegd. De prestaties waren om te huilen, zelfs met een redelijk snelle USB stick(30mb read 20mb write). De Gbit nic prestaties waren maar 6mb per seconde, waarbij de processor helemaal maxed out is. Het probleem is waarschijnlijk dat bij FTP transfer hij ook met de windows schijf bezig moet. Gezien USB gebruik maakt van de processor bij het aan spreken er van, vermoed ik toch dat deze de problemen veroorzaakte.
Windows Home Server
Om toch zuinig te zijn en snelheid te hebben, is er een laptop hardeschijf bij in gekomen. Een Seagate Momentus 5400.3(de .4 versie heeft SATA 2, maar is daardoor iets onzuiniger). De prestaties zijn nu goed te noemen, ook al loopt deze nu met FTP nog tegen de limitatie van de processor aan. Ook dankzij RMClock is hij een heel stuk zuiniger geworden.


Algemene beoordeling
Beoordeling: Voldoende.
Omdat ik ook een Asrock 780G bordje heb getest, zal ik deze gebruiken in de vergelijking met dit bordje. Het Arock koste en kost meer dan dit bordje, maar het gaat dan om een euro of 5 en is dus geen onoverkoombaar verschil.

Eerste indruk van het bordje is goed. Degelijke verpakking, niet te groot, niet te klein. Bordje zelf ziet er ook gewoon goed uit. Met maar een koel blok, die op zich redelijk hoog is en imho meer sierlijk is gemaakt dan echt super koelend. De ribben staan wel redelijk ver uit elkaar wat passief koelen zonder een stevige lucht stroom ten goede komt( kan zo makkelijker opstijgen).

Ik ben alleen niet echt te spreken over de bios opties(meer hier over onder overclocking). Hierdoor krijgt hij bij de algemene beoordeling maar een voldoende.


Foto1: Impressie eerste gezicht op het bord.


Foto2: Koelblok. Meer show dan efficientie?

De handleiding is, zoals je mag verwachten, uiterst kompleet en ook levert Asus genoeg software mee(wat ik nooit ga gebruiken).

Featureset
Beoordeling: Goed.

Opsomming van de aanwezige connectoren:

• Slots
  • 1 x PCIe x16
  • 1 x PCIe x1
  • 2 x PCI 2.2
• Backpannel
  • 1 x PS/2 Keyboard
  • 1 x COM
  • 1 x VGA
  • 1 x DVI
  • 1 x RJ45 port
  • 6 x USB 2.0/1.1
  • 8-Channel Audio I/O
• Intern
  • 1 x IDE connector
  • 1 x Floppy disk drive connector
  • 1 x LPT connector
  • 6 x SATA connectors
  • 1 x S/PDIF Out connector
  • 3 x USB 2.0 connectors for 8 additional USB 2.0 ports

De ruimte is beperkt door dat het een uATX bord is. Er zijn wel voldoende SATA en USB aansluitingen aanwezig. Ook levert het bord DVI en een VGA connector. Deze VGA connector ondersteund ook RGB. Vergeleken met het 780G bord wat ik heb getest, is het ongeveer gelijkbaar.

Accessories

• 2 x SATA cables
• 1 x 2-port SATA power cable
• 1 x UltraDMA 133 / 100 / 66 cable
• 1 x Floppy Disk Drive cable
• 1 x I/O Shield
• User's manual

Niet heel spectaculair. Weer maar weinig SATA kabels mee geleverd. Voor een bordje van 60 euro verwacht ik er toch wel 4. Het is geen bordje van vier tientjes. Dit is dan wel een meer dan de Asrock. De Asrock levert alleen een displayport mee, waarmee die hogere punten scoort dan dit Asus bordje.

Layout
Beoordeling: Voldoende.

In tegenstelling tot het Asrock bord, zit de 24pins connector op de juiste plek. Gewoon rechts. Hierdoor hoeft deze niet over de processor koeler heen.
Het PCI-e 1x slot zit in mijn ogen toch op een vreemde plek. Nu gebruik ik dit slot niet, maar het lijkt me wel dat het nog danig in de verdrukking gaat komen tussen het toch redelijk hoge koelblok en een videokaart.
Ben minder te spreken dat de IDE connector plat ligt. Dit is met in en uit steken heel lastig. Zeker omdat deze ook nog laag op het bord zit, kom je in de knoei met je hardeschijven.


1x slot met uitsparing in koelblok voor kaart.


IDE connector.

Prestaties
Beoordeling:Voldoende.

De vergelijking met de Asrock 780G is totaal oneerlijk. Bij de Asrock heb ik wel gebruik gemaakt van dual channel geheugen en een dual core op de zelfde snelheid. De prestaties van de 8200 zullen een stuk hoger ligen bij het gebruik van de voorgenoemde dual channel en dual core.
Dankzij het feit dat ik maar 1 Dimm gebruik en dus geen dual channel heb, is de geheugen bandbreedte zeer beperkt. Een PC2 6400 Dimm levert 6400MB/s. In dual channel is dit 12800MB/s. Of de processor al die bandbreedte gebruikt is de vraag, maar de prestaties kunnen dus een stuk beter gaan uit vallen. De prestaties heb ik met verschillende programma's getest. PCmark(totale systeem), superpi 1MB (cpu), 3Dmark05(3d/systeem), HDTach(controller/HD), HDTune(Controller,HD), Sisoft Sandra(Geheugen/CPU/HDD/nic/vergelijking), copy via Windows en FTP.

3Dmark05:
Synthetische Dx9 Tests. Leunt zwaar op de CPU en rekent daar ook punten voor. OC is van 500/1200 naar 570/1500. Deze kan vast nog hoger met meer voltage.


Grafiek1:3Dmarks GF8200 vs 780G

Zoals verwacht delft de 8200 het onderspit. Mijn vermoeden is vooral dat de igp de klap krijgt van het ontbreken van dual channel. Gezien ze gebruik maken van het systeem geheugen.

PCmark:
Een syntethische benchmark programma wat het totale systeem benchmarkt.

Grafiek 2: PC Mark 05

Om te kijken of het geheugen echt nekt, heb ik de processor een stap lager gezet(10, inplaats van 10,5). Dit leverde niet echt winst op. De CAS een lager zetten leverde wel meer winst op. De winsten zijn alleen dermate laag dat ik twijfel aan het nut.

Super PI:
Pi berekenen achter de komma. Dit is tegenwoordig niet meer echt een vergelijkende benchmark. Het is ook nog al geheugen snelheid afhankelijk. Intel Core systeemen zijn hier bijvoorbeeld wel erg goed in, terwijl AMD's er juist niet erg goed in zijn. Ook schijnt Super PI nog al beïnvloedbaar te zijn door sneller geheugen en lagere cas.


Grafiek 3: Super PI

Zoals gezegt, super pi is inderdaad gevoelig voor een lagere Cas.

Sisoft Sandra:
Uitgebreid test programma. Deze laat ook vergelijkingen zien met andere systemen.


Sandra 1:CPU Arithmic


Sandra 2: CPU Multimedia


Sandra 3: Cache and memory


Sandra 4:Memory Bandwith


Sandra 5: HD Read


Sandra 6: Network Bandwith

HDTach:
Synthetische benchmark voor de hardeschijven. Hier heb ik het getest van mijn windows XP schijf op de andere schijf om vervuiling van het OS in de benchmark te minimalizeren.


Grafiek 4: HD Tach

HDTune:
Synthetische benchmark voor hardeschijven.

Grafiek 5: HD Tune

Copy Paste in Windows:
Test van de Gigabit NIC. Kopiëren van een 2.21 GB bestand van mijn Raid 0 workstation naar de schijf waar geen OS op staat. Dit gaat over een gigabit switch. De kabels zijn helaas nog niet allemaal cat 5E, maar cat 5.

Average: 24767.8 kbytes/s.

Beetje tegenvallende snelheid voor een gbit netwerk, maar ik denk dat dit wel beter word als de kabels ook goed zijn. Het is wel een verbetering voor de 8mb/s die we hier voor haalden op ons 100mbit netwerk..

Copy via FTP:
FTP connectie naar de NAS.

Average: 103256.4 kbytes/s

Dat komt neer op zon 90% van de 1Gbit connectie(Vista geeft dit ook aan). Dit is een zeer nette prestatie. De goede prestatie komt vooral van de hardeschijf, gezien deze nog zo goed als leeg zijn en de data dus van de snelste plekken van de harde schijf komen. Deze zal over tijd dus ook nog een heel eind inzakken. Iemand met een snelle raid systeem zou met een snellere processor hem denk ik nog iets hoger krijgen.


Stabiliteit & betrouwbaarheid
Beoordeling: Voldoende.

Het bord zelf is wel stabiel, maar ik ben niet echt gecharmeerd van de overclock beveiliging: C.P.R.(CPU Parameter Recall). Op het moment dat het systeem crashed door overclock instabiliteit, krijg ik soms een scherm te zien. Dat scherm zegt dat mijn bios corrupt zou zijn. Na een stuk of 6x resetten, boot ie gewoon weer . Dat doet mijn P35-DS3R en de Asrock toch een stuk beter.

Overklokbaarheid
Beoordeling: Slecht.

De over- en onderclockbaarheid heb ik getest op zowel CPU als de GPU. Belangrijkste hiervan is het verbruik van het systeem over de bepaalde situaties. Dat heeft vooral te maken met het doel van een zuinige file server. Dit vergelijk ik weer met de 780G Asrock.
Voeding
Beide systemen bevatten een 80plus gecertificeerde voeding, namelijk een 380watt Earthwatts van Antec voor de Asrock en een 350watt Be Quiet Straight Power E6 voor de GF8200. Door het verschil in top end wattage zou de 350watt Be Quiet wel iets in het voordeel zijn bij idle verbruik gezien de efficientie van een voeding bij laag verbruik helemaal inzakt. Er zou meer efficientie te halen zijn met een Pico PSU, alleen is het de bedoeling om nu 2(+1 laptop), straks 4(+1 laptop) en in de toekomst mischien 6(+1 laptop) hardeschijven er in te hangen. Deze moeten natuurlijk allemaal kunnen draaien. Dit zou een watt of 90 zijn voor die 6(+1 laptop) schijven en mijn twijfels bestaan of de pico psu dit wel kan leveren onder full load van het systeem.
De 780G is in het voordeel van het draaien van maar 1 Hardeschijf.

BIOS:
Hier ben ik niet echt over te spreken. In windows is het geen probleem om de voltages van de processor in te stellen met RMClock, maar in freeNAS heb ik die opties niet en ben ik dus gebonden aan de bios. De bios laat alleen niet toe dat ik handmatig de voltages in stel. Alleen iets meer volt kan en niet minder. Voor mij, die juist zuiniger wil, is meer niet de bedoeling maar minder.

RMClock
Om het geheel zuinig te maken heb ik gebruik gemaakt van RMClock. In het eerste stuk had ik deze ingesteld op idle: 0.78 volt, later(RMClock 2) op 0.73 volt. Load is eerst 1. volt en later 0.95 volt. Hier door is de vergelijking niet helemaal eerlijk, maar geeft wel een beeld van de zuinigheid. Daar waar het eigenlijk allemaal om te doen is.


Grafiek 6: Power Consumption GF8200 vs 780G.

Let vooral op de 1 Laptop HD idle. Hier zal hij de meeste tijd in staan en dan is 33 watt idle wel super!

Onder en overklokbaarheid GPU:
De onboard igp laat staat standaard in de bios op 500/1200. Deze kan ik maar beperkt lager zetten, naar 500/1000. Dit levert geen watt meer(eigenlijk minder) op. Weer een gemiste kans natuurlijk. Ook kan het voltage niet lager van de igp.
Omhoog had ik hem naar 570/1500 geschoven, maar dit leverde toch erg weinig winst op(zie 3Dmark05). Hij kan vast nog hoger met meer voltage.

Temperatuur
Zoals ik al eerder aangaf: Heeft het torentje meer show dan functie? Hij word in ieder geval goed heet. Ik kan hem niet lang vast pakken. Dit moet geen probleem zijn. De airflow is in de kast wel goed.

Door de slechte bios opties krijgt hij een beoordeling als slecht.

Compatibiliteit
Beoordeling: Voldoende.
Geen problemen mee gehad. Alles werkte gewoon.

Ondersteuning door fabrikant
Beoordeling: Goed.

Zoals altijd blijft de Asus site gewoon traag en ik vind hem ook niet heel lekker werken(De gigabyte site is imho beter). De verdere ondersteuning is gewoon goed. Alles is te downloaden en er zijn ATM 3 nieuwere versies voor de Bios uit gekomen.

Prijs
Beoordeling: Voldoende.
Voor net geen 60 euro heb je een zuinig bordje. Toch vind ik dat de prijs in mijn ogen voor zowel de 780G als de GF8200 toch nog een tientje kan zakken, waarna ze echt een mooie prijs hebben. We zijn in middels meer dan een half jaar verder sinds de aanschaf van het toen nieuwe 780G Asrock bordje, maar de prijzen zijn nog nauwelijks gezakt. In computerland gaat dit vaak toch een stuk harder. Daarom maar een voldoende, in plaats van goed.
Wat ook nog mee weegt in de prijs beoordeling is dat processoren tegenwoordig geen klap meer kosten. Waar je vroeger dik over de 100 uitgaf aan een processor, zit er nu een processor op van 25 euro. Het bord kost vroeger dus maar de helft en nu het dubbele. De verhouding is nu dus anders geworden.

Update 02-08-2009
Door de slechte netwerk performance die sterk wisselde heb ik wat dingen veranderd. Soms netjes een hoge gbit snelheid, soms 6/7MB's en zodoende er een Intel Gigabit CT nic in gezet. Deze gaf ook geen winst in de situaties van slechte perfomance. Na het langer uitzoeken, bleek de boos doener een van de 2 Spinpoint F1 schijven. Deze duurde zo lang bij het defragmenteren dat ik maar eens een benchmark er op los heb gelaten. Read and weep.


Goeie HD


Slechte HD.

Hier zie je dus waar de slechte performance vandaan komt. Een van de hardeschijven deed het niet goed. Het lag dus deels aan de nic, die soms op 100Mbit in trainde en soms aan de hardeschijf. De oplossing is door geen gebruik te maken van de IDE emulatie(SATA mode inde bios) maar door de schijven in AHCI mode te draaien. Windows opnieuw te installeren met AHCI drivers dus. Dit geeft sowieso een boost van performance door Native Command Queing.


hd1


hd 2

Hier is te zien dat beide schijven nu een goeie performance geven(De ene schijf is wat grillig door Utorrent en de cpu usage is hoger omdat ik RMclock strakker heb afgesteld. Hij klokt zich nog minder vaak omhoog). Het performance probleem is hier nu mee dus opgelost. Heb je dit bord of iets wat er op lijkt en slechte performance? AHCI drivers gebruiken. In de bios aanzetten, windows installeren. Voor XP(en consorten) zul je deze moeten slipstreamen, Vista heeft deze standaard in zijn driver pakket.


Conclusie
Twijfel je tussen een 8200 of een 780G voor desktop gebruik, dan zou ik toch de 780G aanraden. Die is een stukje sterker. Voor mijn specifiek doel schiet het bord eigenlijk ook net iets te kort qua opties. Goed bordje, met gemiste kansen om echt uit te blinken.