Sony Reader PRS-T2 Zwart

Review van de Sony Reader PRS-T2

Inhoud van de review
Zoals enkele andere reviewers van de Sony Reader PRS-T2 ben ik een van de prijswinnaars die van Tweakers.net en Bol.com een Sony e-reader mochten ontvangen.* Aangezien het schrijven van deze review een voorwaarde voor het mogen houden van de e-reader is, lijkt het mij niet meer dan logisch om dit vooraf te vermelden. Ook voor de inhoud van de review is dit geen onbelangrijk aspect, het betekend namelijk dat de aanschaf van de e-reader geen bewuste beslissing is geweest. Dit heeft als gevolg dat ik naast de technische specificaties, kwaliteit en gebruikservaring van de PRS-T2 ook zal focussen op het algemeen gebruik van een e-reader en het gebruik van een e-reader in vergelijking met een tablet of laptop. Het moge duidelijk zijn dat het feit dat ik de Sony Reader zelf niet heb aangeschaft geen (bewuste) invloed heeft gehad op mijn beoordeling van de e-reader.

*Aan het einde van de review is mijn inzending voor de weggeefactie terug te vinden.


Technische specificaties
Formaat (B/H/D): 110 x 173 x 9.1 mm
Gewicht: 167 gram
Scherm: 6" 800 x 600 E-Ink Pearl anti-glare met IR Touch Screen, 16 grijstinten
Opslagruimte: 2GB*, uitbreidbaar tot 32GB via een MicroSD-slot
Voeding: 3.7V DC oplaadbare batterij**, 2 maanden zonder WiFi, 6 weken met WiFi (gebaseerd op 30 minuten gebruik per dag***)
Ondersteunde tekst-extensies: ePub eBooks, Adobe PDF en TXT
Ondersteunde foto-extensies: JPEG, GIF, PNG en BMP

* In de praktijk is de interne opslagruimte die daadwerkelijk te gebruiken is 1.3GB. De overige ruimte wordt gebruikt door het besturingssysteem.
** De batterij is volgens de specificaties in 2,5 uur volledig op te laden via de de computer met de bijgeleverde USB 2.0 kabel. Daarnaast claimt Sony dat de oplaadtijd, door gebruik te maken van een USB-adapter, te reduceren is tot 2 uur.
*** Het feit dat Sony vermeld dat deze statistieken gebaseerd zijn op een gebruik van 30 minuten per dag is opmerkelijk, aangezien meestal het maximum aantal pagina´s bij continu gebruik vermeld wordt. Bij een gebruik van 30 minuten per dag zou dit overigens betekenen dat de e-reader ruwweg 30 uur gebruikt kan worden zonder WiFi en 21 uur met WiFi. Indien Sony deze statistieken heeft berekend op basis van een gemiddelde leessnelheid van één pagina per minuut dan betekend dit dat de e-reader in de praktijk slechts 1800 pagina's mee gaat zonder WiFi en 1260 pagina's met WiFi.


Unboxing
Een weekend na de bewuste prijsuitslag was het dan zo ver en mocht ik de Sony e-reader van de postbode in ontvangst nemen. Wat meteen opviel, als tablet gebruiker, is het geringe gewicht en de kleine verpakking van de e-reader.

De verpakking zelf is vrijwel identiek aan die van de voorganger van de PRS-T2, de PRS-T1. Op de doos zijn wederom geen specificaties van de e-reader terug te vinden. Het Facebook logo heeft echter wel een prominente plaats op de achterkant van de verpakking gekregen.



In de doos vinden we, vergelijkbaar met de vorige versie van de e-reader, het volgende terug:

• Quick Start Guide (in 10 talen)
• Belangrijke Product Informatie
• Garantie-bewijs
• Stylus
• Micro-USB > USB kabel
• Sony Reader PRS-T2 (zwart)

Het eerste wat opvalt is het ontbreken van een USB-lader, die het mogelijk maakt om de e-reader op te laden zonder behulp van een computer, laptop of vergelijkbaar apparaat. Daarnaast valt het op er een stylus bijgeleverd wordt, maar dat deze niet op te bergen is 'in' de e-reader zelf. Hier zal ik later op terug komen.


Design
De PRS-T2 heeft een strak design dat heel veel lijkt op zijn voorganger. De behuizing is gemaakt van hard plastic met een matte finish (let op: alleen de zwarte PRS-T2 is mat, de rode en witte hebben een glossy finish), wat erg plezierig is bij het lezen. Een nadeel van deze matte finish is echter wel dat elk stofje en elke vingerafdruk goed zichtbaar blijven. Het materiaal dat voor de achterkant van de behuizing is gebruikt voelt anders aan dan de rest van de behuizing. Het geeft bijna een rubber achtig gevoel en zorgt voor meer grip tijdens het lezen.



Rondom het scherm loopt een mat zwarte rand, met een vrij hoekige finish. Links en rechts van het scherm is de rand 10 mm breed en de bovenste rand is ongeveer 17 mm breed. De onderste rand, waar zich vijf knoppen op bevinden is echter 35 mm breed en in vergelijking met andere e-readers vrij groot. Daarnaast licht het scherm ongeveer 2-3 mm dieper dan de buitenste randen wat voor vrij vervelende schaduwen kan zorgen tijdens het lezen.



De vijf knoppen in de onderste rand liggen als het op de rand en steken iets uit. Dit maakt de knoppen zeer plezierig in gebruik en door de metallic-finish zien ze er nog goed uit ook. De knoppen, die er uit zien als Android knoppen, hebben v.l.n.r. de functies: pagina terug, volgende pagina, 'home', terug en menu openen.



Aan de onderkant van de e-reader zijn nog twee knoppen terug te vinden. Links onder vinden we een reset knop, die het mogelijk maakt om de e-reader te resetten bij het niet functioneren van het scherm. Rechts onder vinden we de aan/uit-knop. Tussen deze twee knoppen is de Micro-USB aansluiting te vinden, waarmee de e-reader opgeladen kan worden of aangesloten kan worden op de computer.



Tot slot beschikt de PRS-T2 over een MicroSD-slot. Dit slot bevindt zich aan de linker achterzijde van de e-reader.




Leesgemak en gebruikservaring

Opstarten en standby
Tijdens de eerste start van de e-reader wordt gevraagd naar wat standaard instelling zoals de systeem-taal en datum en tijd, deze initiele setup kost hooguit een minuut. Ook het instellen van de WiFi gaat snel, mits je in het bezit bent van een router met WiFi Protected Setup (WPS) ondersteuning. Nadat de e-reader verbinding heeft gemaakt met het internet krijg je al snel de notificatie dat er een systeem-update beschikbaar is. Helaas kost die update wat meer tijd en wordt met klem aangeraden de e-reader aan te sluiten op een stroombron alvorens de update te installeren.

Na de eerste start van de e-reader, die wat langer duurt, heeft de e-reader in het vervolg ongeveer 20 seconden nodig voor je verder kan met lezen. Het zal echter weinig voorkomen dat de e-reader helemaal opgestart moet worden. Met een simpele druk op de aan/uit schakelaar aan de onderkant van het scherm is de e-reader namelijk in standby-modus te zetten. Op het scherm van de e-reader is dan de cover van het laats gelezen boek zichtbaar. Mocht je weer verder willen gaan met lezen dan is een enkele druk op de aan/uit schakelaar genoeg om direct weer verder te gaan met lezen. In de standby-modus verbruikt de e-reader dermate weinig dat het niet de moeite loont om de e-reader daadwerkelijk uit te schakelen. Mocht je de e-reader toch vergeten en enige dagen niet gebruiken dan zal de e-reader uiteindelijk vanzelf uit gaan.


Zo ziet de e-reader er uit in de standby-modus. Het is ook mogelijk om zelf een afbeelding te kiezen, of de e-reader een willekeurige afbeelding te laten kiezen.

Weergave
Het lezen was op de e-reader was voor mij behoorlijk wennen. De tablet die ik gebruik om te lezen is toch flink wat groter dan de PRS-T2. Dit had voor mij als gevolg dat het behoorlijk wat tijd heeft gekost om de juiste lettergrootte te vinden. De PRS-T2 beschikt over acht verschillende lettergroottes, variërend van onleesbaar klein tot bijna komisch groot. De keuze van lettergrootte is zeer belangrijk voor de leesbaarheid en is een duidelijke tradeoff tussen het aantal woorden per regel en de inspanning die vereist is om de tekst daadwerkelijk te kunnen lezen. Naar mijn mening zijn hierdoor eigenlijk alleen de op twee en drie naar kleinste lettergroottes daadwerkelijk bruikbaar.



Uiteindelijk heb ik er zelf voor gekozen gebruik te maken van de een na kleinste lettergrootte wanneer ik met bril lees. Wanneer ik zonder bril lees, maar met lenzen, ben ik genoodzaakt om in landscape-formaat te lezen i.c.m. de op drie na kleinste lettergrootte.



Naast de lettergrootte is het ook mogelijk om het lettertype aan te passen. Er is keuze uit zeven verschillende lettertypes: Original, Amasis, Frutiger Neue, Palatino nova, Really No 2, Univers Next en Verdana.Verder is het ook mogelijk om contrast en helderheid aan te passen.
Echter ontbreken er ook enkel opties. Zo is het niet mogelijk om voor slechtziende de tekst wit te maken op een zwarte achtergrond en is het ook niet mogelijk om de marge en regelafstand aan te passen.



Ondanks dat ik heb moeten wennen aan het lezen op een kleinere display heb ik nooit moeten wennen aan het E-Ink display van de PRS-T2. Het scherm heeft een hoog contrast, dat naar mijn mening niet veel verschilt van het contrast van een paperback. Daarnaast is het scherm snel en hoef je niet te wachten op het laden van een nieuwe pagina. Bij de standaard instellingen ververst het scherm slechts één keer per 15 gelezen pagina's. Dit zorgt wel voor een klein beetje meer ghosting, maar dat is niet noemenswaardig.


Zoals duidelijk zichtbaar is op de foto benaderd het scherm van de PRS-T2 bijna het contrast van echt papier.

Interface
De interface van de Sony Reader ziet er zeer strak uit en is erg logisch in gebruik. Het is duidelijk dat het touchscreen en de interface op elkaar afgesteld zijn. De interface zorgt er voor dat je zelden of nooit een fout maakt met de invoer, daarnaast is het infrarode touchscreen zeer accuraat. Zelfs zo accuraat dat ik mij afvraag waarom Sony de moeite heeft genomen een gigantische-stylus (de stylus is nog langer dan de breedte van de e-reader) mee te leveren. Daarnaast is het, in tegenstelling tot veel andere e-readers, mogelijk om gebruik te maken van multitouch.



Ook het 'home' scherm ziet er goed uit. Het geeft in het groot weer welk boek als laatste is geopend, wanneer dat was en op welke pagina de lezer is gestopt. Daarnaast zijn de laatste vier toegevoegde boeken terug te vinden en zijn er drie buttons om naar de overige boeken te gaan, nieuwe boeken te kopen op Bol.com en naar de overige applicaties te gaan.



Aangezien een foto meer zegt dan duizend woorden hier nog een tweetal foto's gemaakt die, in combinatie met de andere foto's in deze review, een goed beeld moeten geven van de interface van de PRS-T2:



De weergave van boeken is natuurlijk het belangrijkst. Tijdens het lezen zie je, behalve de pagina nummering onder aan het scherm, niks anders dan tekst en zo hoort het naar mijn mening ook. Met een druk op de meest rechtse knop onder het scherm is een menu te voorschijn te toveren waarmee instellingen zijn aan te passen.



Daarnaast is het mogelijk om tekst te selecteren met behulp van het touchscreen. Als er een enkel woord geselecteerd is wordt de betekenis of vertaling (afhankelijk van het gekozen woordenboek) meteen zichtbaar onder in beeld.



Verder is het mogelijk om een notities toe te voegen, dit kan met het on-screen keyboard, maar ook door te tekenen. Andere mogelijkheden zijn om de geselecteerde tekst te markeren, te delen via Facebook of Evernote en te gebruiken om op Wikipedia, Google of binnen het boek zelf te zoeken.



Ergonomie
Na de weergave van tekst is de ergonomie van de e-reader misschien wel het belangrijkste. Als het apparaat niet goed in de hand ligt en je constant naar de juiste positie moet zoeken dan komt dat het leesgemak niet ten goede.

Mocht je met één hand willen lezen, dan ben je afhankelijke van de knoppen onder het scherm of een swipe beweging met de duim om van pagina te veranderen. Dit in tegenstelling tot veel andere e-readers die knoppen aan de zijkant hebben van het scherm hebben.

Door de vrij grote rand aan de onderkant van het scherm is het echter niet vervelend om je duim te plaatsen op de knop waarmee je naar de volgende pagina kan gaan. Het zou alleen nog mooier zijn geweest als het zwaartepunt van de e-reader ook wat lager zou liggen. Doordat het zwaartepunt in het midden van het scherm ligt moet je namelijk je vingers relatief hoog plaatsen voor een lekkere leespositie.



Gebruik maken van de swipe beweging met de duim is een tweede mogelijkheid om met één hand te kunnen lezen. Helaas is deze methode minder geschikt, doordat het (zelfs met mijn relatief kleine handen) lastig is om mijn duim zo te plaatsen dat ik niet voor de tekst zit (zie foto). Daarnaast merk ik dat, ondanks dat de achterkant van de e-reader een beetje rubberachtig is, ik toch weinig grip heb op de e-reader. Het gevolg is dat als ik van pagina wissel met mijn duim de e-reader begint te glijden.



Uiteindelijk merk ik dat ik tijdens het lezen de e-reader, ondanks zijn geringe gewicht, vaak laat steunen op mijn buik of benen. In deze positie is de grote rand aan de onderkant van het scherm wellicht weer een voordeel... (zie foto) Op enige fora heb ik overigens klachten gehoord over de aan/uit-knop, die door zijn positie aan de onderkant van de e-reader per ongeluk aangeraakt kan worden tijdens het lezen. Zelf heb ik dit echter nog nooit meegemaakt.



Al met al ben ik erg tevreden over de hanteerbaarheid van de e-reader. Hij is licht en daardoor plezierig vast te houden, ook voor langere tijd. De enige twee minpuntjes zijn naar mijn mening het ontbreken van knoppen aan de zijkant van het scherm en het ‘hoog’ liggende zwaartepunt van de e-reader.

Internet en Facebook
De PRS-T2 beschikt ook over een browser. In het begin was ik hier wat sceptisch over, maar de browser werkt redelijk snel. De functie van een e-reader blijft natuurlijk het lezen van eBooks, maar als de nood aan de man is dan kan je er prima mee surfen. Zelfs zeer geheugen intensieve websites laden prima, wat toch een prestatie is voor een apparaat van slechts 167 gram. Daarnaast beschikt de browser over alle functies die je mag verwachten van een browser, is het mogelijk om meerdere pagina´s tegelijkertijd te openen en worden pop-ups netjes geblokkeerd. Uiteindelijk heb ik gemerkt dat ik de browser hoofdzakelijk heb gebruikt om even kort een PDF of ePub bestand te downloaden, ook dit werkt prima.





In de Facebook functie was ik toch wel het meest geïnteresseerd. Waarom zou Sony namelijk een Facebook logo op de achterkant van de verpakking van zijn e-reader plaatsen, terwijl specificaties van de e-reader, zoals bijvoorbeeld batterijduur en contrast, voor de echte lezer veel interessanter zijn. Eigenlijk nog voor ik een boek had aangeraakt heb ik de Facebook functie geprobeerd. Helaas bleek die niet te werken. Na een systeem update, vlak voor het plaatsen van deze review, bleek de optie echter wel te werken. Helaas viel de optie flink tegen. De Facebook optie is niks anders dan een App die het mogelijk maakt om passages uit boeken, of gehele boeken op je Facebook te plaatsen. Misschien leuk voor een boekenclub, maar verder een vrij overbodige functie.

Overige functies
Behalve een browser heeft de PRS-T2 nog een paar kleine extra's. Ik verwacht echter niet dat ik deze functies echt zal gebruiken. Zo is het mogelijk om met de hand, of met de stylus wat te schetsen. Leuk om een keer mee te spelen, of om het touchscreen te testen, maar verder niet echt handig.
Daarnaast beschikt de e-reader over de mogelijkheid om tekst-memo´s te maken en foto´s weer te geven.




Vergelijking met PRS-T1
Zelf ben ik niet in het bezit van de PRS-T1, maar het leek me toch leuk een goed punt om aandacht aan te besteden. Wat is er namelijk veranderd aan de PRS-T2 en is de PRS-T2 echt een update?

Op basis van de specificaties, die terug te vinden zijn op de website van Sony, kunnen we in ieder geval het volgende concluderen.
Het scherm lijkt onveranderd en blijft een E-Ink Pearl scherm dat 16 grijstinten weer kan geven. Ook het gewicht en de dimensies van beide e-readers zijn identiek. Daarnaast is zowel de ondersteuning voor tekst- en foto-extensies van de PRS-T2 identiek aan zijn voorganger.
Wel is er verandering in de ondersteuning van audio-extensies. In combinatie met het verdwijnen van een 3.5mm audio aansluiting is de PRS-T2 niet langer in staat om audio af te spelen. Dit terwijl zijn voorganger nog met zowel MP3 als AAC bestanden overweg kon en zelfs text-to-speech ondersteuning had.
Gelukkig is dat niet het enige wat veranderd is aan de PRS-T2. De PRS-T2 heeft namelijk wel degelijk een betere batterij gekregen. Waar zijn voorganger het nog moest doen met een maximale batterijduur van 'ruim' een maand zonder WiFi en 3-4 weken met WiFi, zou de PRS-T2 twee maanden mee moeten gaan zonder WiFi en 6 weken met WiFi.

Behalve de specificaties van beide e-readers heb ik op basis van foto's en andere reviews het volgende beeld gekregen van de PRS-T2. De nieuwe PRS-T2 heeft in tegenstelling tot zijn voorganger een mat uiterlijk gekregen. Sony doet hier naar mijn mening goed aan en laat zien dat het heeft geluisterd naar de klachten over de PRS-T1, die het nog moest doen met een glanzende rand. De rode en witte PRS-T2 moeten het echter gewoon doen met een glossy finish.
Een ander uiterlijk verschil van de e-reader is dat Sony de toetsen onderhanden heeft genomen. De Sony Reader beschikt niet langer over vijf identieke toetsen onder aan het scherm, maar heeft toetsen gekregen in de vorm van Android-icoontjes. Helaas kan ik niet zeggen of deze plezieriger zijn in gebruik, maar ze werken prima. Bovendien zijn ze naar mijn mening een pluspunt puur op basis van design.
Naast uiterlijke verschillen is in veel reviews en ook in commentaar op gebruikers-fora te vinden dat de PRS-T2 sneller is dan zijn voorganger. Na wat speurwerk is het mij gelukt hier wat meer informatie over te vinden en het snelheidsverschil enigszins te kwantificeren. De PRS-T1 beschikt over een 800MHz Freescale MX50 ARMv7 processor, terwijl de PRS-T2 een upgrade gekregen heeft en over een 1Ghz processor zou beschikken. Volgens Engadget wil Sony echter niet kwijt om welke processor het gaat.

Al met al lijkt het er op dat de PRS-T2 niet al te veel verschilt met zijn voorganger. Op basis van design en batterij heeft de PRS-T2 een update gehad. Het ontbreken van audio ondersteuning is echter hoogst opmerkelijk en in mijn ogen niets minder dan een downgrade, die de featureset van de PRS-T2 zeker niet ten goede komt.


Vergelijking met tablet en laptop
Zoals ik al enige keren heb vermeld ben ik een tablet-lezer en mocht die niet snel genoeg te vinden zijn dan wil ik ook nog wel eens mijn Macbook gebruiken. Beide apparaten verschillen sterk van de e-reader en zijn niet specifiek bedoelt om boeken te lezen. Dat is misschien ook wel het belangrijkste verschil tussen deze producten. Door het lichte gewicht van een e-reader en zijn E-Ink display is een e-reader onmisbaar voor de echte leesfanaat. Meer dan eens heb ik er in het verleden voor gekozen om de tablet thuis te laten door zijn gewicht (ruim 800g). Daarnaast is het onmogelijk om in de zon te lezen met een glossy-beeldscherm.



Toch heeft het lezen met een e-reader voor mij twee grote nadelen. Ten eerste blijft het scherm toch wel heel klein. Ik denk dat je lang moet zoeken in de bibliotheek voordat je een boek gevonden hebt dat zo klein is als een e-reader. Wat mij betreft mogen e-readers echt een slagje groter worden. Ten tweede kan ik maar lastig leven met het het gebrek aan de mogelijkheid om lekker in bed (met het licht uit!) nog even wat te lezen. Dit is echter meer een specifiek probleem van de PRS-T2, aangezien er tegenwoordig e-readers op de markt zijn die dit probleem verhelpen.


V.l.n.r. de Acer A500, de Kindle Fire en de Sony Reader PRS-T2

Conclusie
Zou ik de e-reader zelf hebben gekocht of zou ik hem aan een ander aanraden?

Het is lastig om een eenduidig antwoord te geven op deze vragen. De PRS-T2 is gewoon een goede e-reader en kan alles wat je van een e-reader mag verwachten. Zo gaat de batterij een stuk langer mee dan een tablet of laptop en is het mogelijk om te lezen in de volle zon. In vergelijking met andere e-readers zijn de voordelen van de PRS-T2 wellicht zijn snelheid, lichte gewicht en het strakke design.

De PRS-T2 is echter geen innovatief product en blijft een beetje een ´one-trick-pony´. Waar andere e-readers, zoals de Nook Simple Touch met GlowLight, bezig zijn met het introduceren van e-readers met backlight of in dit geval edge-light is de PRS-T2 gewoon een klassieke e-reader. Daar is natuurlijk niks mis mee, maar het is lastig om alleen daarmee iemand te overtuigen van de kwaliteiten van deze Sony Reader.
Daarnaast voelt de PRS-T2 niet helemaal compleet, door het gebrek aan features en accessoires. Het blijft opmerkelijk dat Sony er voor kiest geen USB-lader mee te leveren. Daarnaast is het naar mijn mening raar,of op zijn minst opmerkelijk, dat Sony er voor heeft gekozen niet langer text-to-speech en het afspelen van MP3´s te ondersteunen. Het gevolg is dat de PRS-T2 op basis van zijn specificaties niet echt als een upgrade voelt t.o.v. zijn voorganger.

Al met al is de PRS-T2 een goed product. Mocht je een echte leesfanaat zijn dan kan ik je de PRS-T2 zeker aanraden, maar ik zou me goed oriënteren en zeker ook kijken naar andere e-readers die momenteel op de markt zijn. Mocht je echter slechts af en toe wat lezen dan is een e-reader een relatief duur product en is het misschien interessant om naar een tablet te kijken.






Tot slot
Aangezien ik de e-reader nog geen drie weken in mijn bezit heb is het lastig om een volledige review te schrijven. Daarnaast is het nog niet mogelijk geweest om de accu-duur en oplaadtijd zelf te testen. Mocht mijn mening over de PRS-T2 in de toekomst veranderen of mocht ik wat tegen komen wat niet langer klopt dan zal ik dat aanpassen in mijn review. Verder is kritiek altijd welkom, zolang het maar om opbouwende kritiek gaat!


Inzending weggeefactie Tweakers.net en Bol.com
In samenwerking met Bol.com gaf Tweakers.net maar liefst twintig e-readers weg. Om kans te maken op één van die Sony Reader PRS-T2 e-readers moest je jouw visie op de ideale leesomgeving geven. Dit kon door middel van tekst, foto of video. Bij deze mijn inzending:



Wat zou het toch mooi zijn om je hobby's te kunnen combineren...
... alleen dat gaat soms lastig. Niet alleen lezen op de motor is niet ideaal, het is ook erg lastig om boeken mee te nemen wanneer je met de motor op vakantie gaat. Erg jammer, want het is heerlijk lezen in het avondzonnetje na een dag toeren. Hopelijk brengt de Sony PRS-T2 hier verandering in!



Edit 1 & 2: zie comments.