Creative X-Fi Xtreme Audio

Inleiding

Sinds het bouwen van een nieuw workstation (enkele maanden geleden) gebruikte ik de onboard audio van mijn moederbord, de Asus P5B Deluxe. De P5B maakt gebruik van een Soundmax-chip, waarbij er nogal veel bijwerkingen zijn, om het even geen 'problemen' te noemen. Een klikje op problemen laat zien dat de search bij het zoeken op "P5B geluid problemen" meer dan 160 topics op GoT alleen al laat zien. In Google geeft "P5B sound problem" gewoon een dikke 600.000 hits.

Speedfan is niet nodig, bij hogere belasting van de cpu, videokaart of harde schijf gaan je speakers gewoon harder ruisen. Verder deden niet altijd alle speakers het. De SoundMax chipset is dus niet veel waard en daarom ging ik op zoek naar een nieuwe geluidskaart. Dat werd dus de Creative X-Fi Xtreme Audio.

Keuze

De shortlist van geluidskaarten die ik had gemaakt - aan de hand van de productreviews en pricewatch hier op Tweakers.net - bestond uit de X-Fi Xtreme Gamer en X-Fi Xtreme Audio, beide van Creative.

Mijn eisen aan de geluidskaart zijn niet zo heel hoog. Ik gebruik geen microfoon, speel niet veel spellen, maar gebruik wel de computer in combinatie met mijn LCD-TV en Logitech Z-5450 5.1-set als 'home theatre'. De eisen zijn dus laag; hij moet voorzien zijn van minimaal 5.1 audio en analoog aangesloten kunnen worden. In principe kan zelfs de allergoedkoopste geluidskaart dat.

Het grootste verschil in de twee kaarten is de beschikbaarheid van een optische uitgang op de Xtreme Gamer, maar aangezien de twee optische ingangen op mijn Z-5450 al ingenomen worden door twee next-gen gameconsoles, viel mijn keus dus op de iets goedkopere Xtreme Audio.



Inhoud van de verpakking

• De geluidskaart
• De papierwinkel
• De cd-rom

De geluidskaart
Bij het openmaken van de verpakking valt je oog meteen op de kleine zwarte doos, waarin de geluidskaart zelf zit. De geluidskaart is uiteraard netjes ingepakt in een anti-statische zak en wordt in het doosje op zijn plek gehouden door een stukje gevouwen karton aan de onderzijde. Onder het zwarte doosje zit een cd-rom met drivers voor Windows XP en XP-64 bit, een klein uitvouwflyertje voor het zoeken van support en een grote uitklapposter.



De papierwinkel
De supportflyer is alleen in Engels, Duits, Frans, Spaans en Italiaans. Nederlandstalige supportinformatie ontbreekt. De supportinformatie heeft verder alleen betrekking op de Creative Zen productfamilie en niet op de X-Fi Xtreme Audio, hiervoor dus aftrek van punten.



De uitklapposter met installatie-informatie is duidelijk. Er zitten plaatjes bij van de inhoud van de doos. Er wordt als eerste aanbevolen om eerst de software en drivers van je oude geluidskaart te verwijderen om conflicten te voorkomen. Daarna dient de geluidskaart geplaatst te worden in een PCI-slot en vervolgens moet de software geïnstalleerd worden.

Dit wordt uiteraard zeer gedetailleerd uitgelegd in kleine stapjes, waardoor zelfs een beginnende computergebruiker de geluidskaart kan installeren. Ik had wel een Quickstart Guide verwacht, die je in steeds meer dozen met hardware aantreft, waardoor een beetje tweaker niet meteen de hele poster hoeft uit te klappen. Het Nederlandse support-telefoonnummer is een Iers nummer, ik zou er dus niet naar bellen als ik jou was.

De cd-rom
Voor een product waar met een grote sticker op staat "Windows Vista Ready" verbaast het me dat er geen Vista-drivers aanwezig zijn op de cd-rom. Eerlijkheid gebied me te zeggen dat ik geen Windows Vista heb om te testen of deze de drivers zelf al beschikbaar heeft.

Zoals al eerder vermeld staan er wel Windows XP drivers op in zowel 32 als 64 bit. Op de cd-rom staat verder redelijk wat software van Creative, die niet verplicht is om te installeren.

Je krijgt Creative MediaSource 5, met audioconversie, organizer en player, waarmee je tevens je Creative MP3-speler van muziek kan voorzien. Daarnaast krijg je ook nog een diagnose-tool, een systeeminformatie-tool, update-programma en natuurlijk de Audio-console om de instellingen te kunnen wijzigen.

Installatie
De installatie van de kaart is voor een tweaker geen probleem. Gewoon in een vrij PCI-slot prikken en je bent klaar. Voor de non-tweaker zit er een enorme uitklapposter in, die uitlegt hoe het moet.

Het aansluiten van de speakers van de Logitech-set is eveneens een simpele klus. Steek de stekkers met dezelfde kleuren in de bijbehorende jack-aansluitingen. Oranje op oranje, groen op groen en grijs op grijs (of zwart, zo je wilt).

Met een accessoire (Digital I/O Module, typenummer SB0002) is het mogelijk om ook digitaal je geluid aan te sluiten, maar met 6 channel direct op de Logitech set is het net zo makkelijk.

Aansluitingen

Vier 3.5mm jackaansluitingen aan de achterzijde.

• Hoofdtelefoonuitgang/Lijnuitgang 1 (vooraan L/R)
• Lijnuitgang 2 (achteraan L/R, zijkant L)
• Lijnuitgang 3 (centraal/subwoofer/zijkant R)
• Lijningang / microfooningang / digitale I/O
• Interne line level-invoer (via 4-polige molexaansluiting)
• Intel HD Audio compatibele voorpaneelconnector (2x5 pins)

Software
De bijgeleverde MediaSource software heb ik (nog) niet getest, daarover zal ik dus ook nog geen verdere uitspraken doen.

De instellingen van de geluidskaart zijn eenvoudig te wijzigen. Als je in Windows' eigen geluidsbeheer aangeeft dat je 5.1 speakers hebt, dan synchroniseert hij dat desgewenst automatisch met de Creative software (en vice versa ook).

Het is mogelijk om per speaker het volume te wijzigen. Ik gebruik het omdat de speakers rondom mijn bank en televisie gesitueerd staan en mijn computer staat daar een meter of anderhalf vanaf. Als ik achter de computer zit, dan is het geluid vanuit de achterspeakers normaal harder, maar met deze optie is het eenvoudig om dat aan te passen.

Er zijn een 8-tal mogelijk EAX-effecten in te stellen. Dat zijn amfitheater, jazzclub, operazaal, orkestbak, recitalzaal, balzaal, stenen zaal en theater.

CMSS-3D zorgt voor een 3D effect bij het afspelen van stereo muziek, alsof je de band rondom je heen hebt staan. Een soort van Dolby Prologic dus.

Crystallizer zorgt voor een dynamischer weergave van muziek door het benadrukken van percussieinstrumenten en muziekovergangen. Ik verwachtte eerlijk gezegd niet veel van deze feature, maar bij het afspelen van Conquest Of Paradise van Vangelis is het toch echt duidelijk een stuk mooier, de instrumenten komen beter tot hun recht.

Verdere opties omvatten een equalizer en wat instellingen voor bitrates en samplefrequenties.

Leuke bijkomstigheid is dat de Audio-console waarin je dat allemaal regelt er uitziet als een home theatre receiver. Deze heb ik in Vista nog niet naar boven weten te halen, misschien dat de Vista x64-drivers anders in elkaar steken.

Geluidskwaliteit
Met de geluidskwaliteit zit het wel goed, zeker in vergelijking met de stoorzender die Asus standaard op het moederbord prikt. De bass is lekker diep en ook hoge tonen klinken erg strak. Het middengebied kan wel wat extra's gebruiken, vandaar dat ik de equalizer die tonen een beetje laat benadrukken, maar dat is echt een subjectieve kwestie. Ik ben niet zo'n audiofiel dat ik kabeltjes van engelenhaar nodig heb, voor mij is de kwaliteit van het geluid op dit moment meer dan voldoende.

Kleine toevoeging is na een paar maanden wel op zijn plaats. Ik heb de Crystallizer ondertussen uitgeschakeld. In het begin is het best goed om te horen, maar na verloop van tijd ga je je ergeren aan het synthetisch aangepaste geluid. De Crystallizer benadrukt percussie-instrumenten en muziekovergangen, waardoor de muziek dynamischer zou moeten worden. Dat leek in het begin wel zo, maar na een tijdje klinkt het nogal raar. Net of het de andere instrumenten wegdrukt.

De kaart heb ik ook vergeleken met een hele oude Soundblaster Live! 24 die ik van een vriend kon lenen. Dat is er eentje uit het jaar kruik, maar het verschil in geluidskwaliteit is nauwelijks hoorbaar. Mocht je dus nog op zoek zijn naar iets goedkoops, waar alleen geluid uit hoeft te komen, dan is een oude Audigy- of Live-kaart in principe ook voldoende.

CPU-gebruik
Nog een korte noot over het processorgebruik. Dat lijkt bij het gebruik van effecten toe te nemen tot zo'n 10-15% van mijn (overgeklokte) E4300. Ik heb bij het zoeken op GoT al begrepen dat dat ligt aan het ontbreken van een chip die wel op de overige X-Fi geluidskaarten zit en dat de processor die effecten dus zelf voor zijn rekening moet nemen. Het is niet zo dat je CPU compleet over zijn nek gaat, dus ik vind het acceptabel tot voldoende.

Windows Vista x64 en Ubuntu x64
Na de overstap van Windows Xp naar Windows Vista Home Premium x64 moest ik dus ook daar de drivers van installeren. Dat ging gewoon zoals het hoort en binnen 30 seconden werkte alles naar behoren, hoewel hij het ook out-of-the-box zonder drivers deed. Ik krijg nergens het mooie audio-systeempje te zien waar je de instellingen kan wijzigen, wat ik wel zag bij Windows XP. Dat is op zich wel jammer, maar niet iets waar je de kaart op afrekent.

Linux was wat ingewikkelder. Je zit daar met van die beta-drivers van Creative en dat is ook niet alles, want ze zijn geschikt voor alle versies van de X-Fi geluidskaart, behalve de Xtreme Audio. Installatie van die drivers zorgt er in ieder geval wel voor dat ik stereo geluid heb in Ubuntu. Hier ga ik nog verder mee, want op de site staat wel

At the time of this writing, ALSA does not yet state X-Fi Xtreme Audio, but the source code does contain it.

Over de Linux-drivers heb ik nog een interessante uitbreiding. Er zijn mensen bij wie het gelukt is om gebruik te maken van ALSA-drivers in Linux. De informatie staat verspreid over drie posts, dus ik vat hem even kort samen.

• Download de laatste versie
• Open een terminal
• $ sudo apt-get install build-essential (om er voor te zorgen dat alles werkt)
• $cd <locatie van drivers>
• $$ tar xvjf alsa-driver-1.0.15.tar.bz2 (of nieuwere versie indien beschikbaar)
• $$ cd alsa-driver-1.0.15
• $$ sudo ./configure
• $$ make
• $$ sudo make install
• Reboot

Je moet in het volumepaneel wel EC958 deactiveren als het nog geactiveerd is. Verder kun je alleen analoge instellingen gebruiken voor front-, center-, zij- en achterspeakers, afhankelijk van je set-up. Het is mogelijk dat je in het volumepaneel naar Edit > Preferences moet, om de volumesliders te activeren voor analoog gebruik. Alleen als je de aparte losse module hebt voor Digital Out, dan kun je gebruik maken van de digitale mogelijkheden van de kaart. Deze methode is geen garantie van succes, op de Ubuntu-forums zijn net zo veel geluiden van mensen bij wie het wél lukt, als waar het niet lukt.