Filco Majestouch 2

Inleiding

Onlangs besloot ik gek te doen en een revolutie te laten plaatsvinden op mijn bureau. Mijn oude vertrouwde IBM Model M uit december 1994 mocht wijken voor de Filco Majestouch 2. In deze review zal ik uiteenzetten wat een mechanisch keyboard is, en waarom dit keyboard boven het maaiveld van bijvoorbeeld Logitech en Microsoft uitsteekt.

Update 4 jaar later: Het toetsenbord is nog altijd elke dag in gebruik, en de review is bijgewerkt en aangevuld met een vergelijk met Das Keyboard.


Een stukje techniek

Veel van de "standaard" keyboards van tegenwoordig zijn van het "rubber dome" type. Ieder toetsenbord wat in de winkel ligt, is van dit type. Het concept is in deze tekening duidelijk:

Als je een toets indrukt, dan druk je een rubberen kapje (de dome) plat, waardoor het stukje metaal onderop de dome contact maakt op de printplaat eronder en de toetsaanslag wordt geregistreerd. Om de dome te kunnen platdrukken moet je meer kracht zetten dan je al deed de toets voor de eerste helft in te drukken.

Laptoptoetsenborden, die steeds vaker worden gebruikt, zijn veel platter maar werken hetzelfde. Een van de belangrijke aspecten voor de ergonomie van een keyboard is de zogenaamde "travel" van de toetsen. Groter is niet per se beter, maar het is wel prettig als je tijdens het drukken voelt waar de toets wordt geregistreerd. Bij een laptopkeyboard is de travel minimaal, waardoor je de toets helemaal moet indrukken voor hij wordt geregistreerd. Geen enkele feedback, je kunt zo hard rammen als je wilt. Als je het maar helemaal indrukt.

Een mechanisch keyboard werkt om een totaal andere manier. Als de toets niet is ingedrukt, wordt het contactpunt tegengehouden door een stukje plastic wat uitsteekt. Als je een toets indrukt, dan schuift dit uitstekende stukje naar beneden,waardoor een metalen palletje zodanig kan veren dat er contact gemaakt wordt. Dit gebeurt ongeveer halverwege de slag van de toets (de afstand van niet ingedrukt naar helemaal ingedrukt). In theorie hoef je daardoor de toets dus maar iets verder dan halverwege in te drukken, om de toetsaanslag te laten registreren. Een lichte aanslag is voldoende, waardoor je minder snel kramp in je handen zult krijgen. En zo krijg je minder snel last van RSI. En nog een bijkomend voordeel: het duurt minder lang voor de toets is ingedrukt, dus je kunt sneller typen.

De IBM Model M



Mijn vorige keyboard was een IBM Model M uit december 1994. Deze werkt volgens het buckling spring principe. Dit ga ik niet uitleggen, de volgende animatie zegt voldoende:



Een "gewoon" toetsenbord heeft een bijna lineaire krachtverdeling, je moet steeds meer kracht zetten om de toets verder te krijgen. De veren van de knoppen van de M "breken" onderweg. De toets heeft dus even wat kracht nodig om de veer in te drukken, en zodra de veer "breekt", hoef je niets meer te doen.

Cherry MX

De door een Amerikaan opgerichte Duitse fabrikant Cherry is de grootste in het produceren van de switches, dus de "knoppen" waarin het contact wordt gelegd. Bovenop deze switches zit de keycap, dus het stukje waar de letters op staan.


Cherry heeft vier gangbare soorten, in vier kleuren: Black, Red, Brown en Blue. Black en Red switches gaan zonder weerstandsverandering naar beneden, brown switches hebben een lichte weerstand wanneer de toetsaanslag wordt geregistreerd, blue switches zijn als browns, maar maken ook extra geluid.

Waarom nou deze

Bij de keuze voor dit model ben ik uitgegaan van alle gebruikerservaringen die over het internet zwerven. Onder andere deze gids geeft veel achtergrondinformatie, maar ook ervaringen in het grote mechanische toetsenbord topic hebben een grote rol gespeeld.

Ik wilde in elk geval geen last hebben van een goedkope uitstraling en dito bouwkwaliteit. De Razer Blackwidow viel hierdoor af. Ook wilde ik blue switches, omdat de "tactile feedback" hiervan het meest in de buurt komt van mijn IBM M keyboard. Het geluid was ik toch al gewend, dus dat is geen probleem. Over de Filco Majestouch 2 werd overal gezegd dat deze aan alle kanten voldoet aan kwaliteitseisen, en hij heeft blauwe switches. Import uit Duitsland (getdigital.de) en de prijs van 175 euro heb ik voor lief genomen.

Ik weet dat het een grote luxe is om met een ramplank van 175 euro te kunnen werken. Het is handig als je dus geld hebt, het is meer dan de 30 euro die een willekeurige Logitech in de winkel kost. Maar je krijgt het dubbel en dwars terug!

Uitpakken en installatie



Het keyboard zit in een vrij eenvoudige doos, waarop aan de buitenkant een grote foto met wat glimmende sterretjes is gezet. Aan de onderkant staat wat informatie in het Japans. Je kunt niet aan de foto zien dat het de US-layout betreft.



In de doos zitten eigenlijk maar twee dingen: het toetsenbord zelf en een PS/2 adapter. Die laatste is nuttig als je nog een PS/2-poort hebt (zie verderop waarom dat nuttig is). Installeren is een kwestie van neerzetten en de kabel inpluggen.



Het eerste wat opvalt is het gewicht. De Filco Majestouch 2 weegt 1,65 kilo. Okee, niet zo zwaar als een IBM M (die weegt 2,5 kilo), maar toch zwaar genoeg. Een bijkomend voordeel is dat je het ding niet van zijn plaats krijgt, wat deels door het gewicht komt maar ook doordat onderop rubberen poten zijn bevestigd. Zelfs als je de opzetpootjes zou willen gebruiken, dan schuift het nog niet. Er zitten onder die pootjes rubberen dopjes die daar zorg voor dragen.



Het keyboard bevat van binnen een stalen plaat, waar plastic panelen omheen gemaakt zijn. Het plastic is afgewerkt met een korrelige structuur, zodat je niet snel last krijgt van vingerafdrukken. Ik heb overal geprobeerd om het plastic in te drukken, maar het lukt simpelweg niet. Ook als je de toetsen flink doorduwt, kun je het geheel niet verbuigen. Het toetsenbord is gebouwd als een tank. De toetsen zijn gemaakt van ABS plastic, waar de letters in zijn gemaakt met een laser. Het plastic is mat afgewerkt, met heldere witte letters. Na vier jaar dagelijks gebruik valt de slijtage nog reuze mee. Op mijn werk heb ik in iets minder dan vier jaar een Microsoft keyboard/muiscombinatie versleten. Daarvan waren alle toetsen glad geworden (de opgeplakte letters waren nog wel leesbaar). Deze Filco ziet er niet meer nieuw uit, het korrelige oppervlak van de toetsen is net iets gladder geworden, waardoor het een beetje glimt. De letters zijn nog net zo wit als vier jaar geleden. Ik verwacht dat dit echt lang heel blijft.

Jammergenoeg is de kabel naar de pc weer minder stevig dan ik had gehoopt. Het is een gewone kabel, die redelijk flexibel is en nogal bobbelt. Vast niet erg, maar het had beter gekund. De katten vinden het leuk om op kabels te knagen, deze kabel moet je eigenlijk voor het behoud wel verstevigen.

Meer foto's


Bij de IBM M is duidelijk te zien hoe de buckling springs werken. _{Okee, ik moet het ding schoonmaken.} De veer steekt omhoog, en met de toets verbuig je de veer. Ook zijn de keycaps anders, omdat ze bovenop de knoppen liggen.



De Filco Majestouch 2 heeft duidelijk blauwe switches. Bij de shiftknop zit een metalen beugel, waar je even goed op moet letten als je de toets loshaalt. Als je te hard trekt, trek je de hele zaak kapot. De onderkant van de keycaps verraadt dat de blauwe plus precies in het gat past. Niet te wild mee doen, dit is alleen stevig als de keycap op de switch vast zit.



De lampjes van de lock indicators zijn blauw, en behoorlijk fel. Zeker als je recht van boven in de led kijkt, wordt je verblind. Je kijkt er niet recht op, dus is het niet zo storend. Alleen 's avonds is het wel extra plafondverlichting.

Het typen zelf

Het indrukken van een toets is bij een mechanisch keyboard iets magisch. Ik heb de variant met Cherry MX Blue switches, hierboven is uitgelegd dat deze een clicky geluid geven. Vergeleken met de aloude clicky keyboards van vroeger, de IBM Model M, klinkt deze klik een stuk hoger en minder hard. De toetsaanslag is onvoorstelbaar licht en je hoeft de knoppen niet helemaal in te drukken. Alleen bij de spatiebalk doe je dit automatisch wel gemakkelijk, maar zeker bij de gewone letters en cijfers is het absoluut niet nodig. Het contactpunt ligt iets boven het midden van de totale slag van de toetsen, en die voel je doordat er een lichte weerstand geboden wordt. Het is erg prettig dat de spatiebalk en de andere brede toetsen overal even goed reageren. Je hebt dus nooit het probleem dat de toets stroef of zelfs helemaal niet indrukt, als je hem helemaal links of helemaal rechts wilt indrukken.

Je kunt de toetsen ook door het toetsenbord heen duwen als je dat wilt, het werkt net zo goed. En dan galmt het keyboard mee! Zeker bij de grotere toetsen zoals Backspace hoor je de galm flink. Het is niet nodig om zo te typen, maar ook als je wel zo typt dan heb ik de indruk dat het apparaat toch nog lang mee zal gaan.

Als je een knop indrukt en bijna helemaal omhoog laat komen, dan kun je de toets daarna indrukken zonder de klik te horen. De toetsaanslag wordt wel vaker geregistreerd, maar je hoort hem toch niet. Ik vind dit een tekortkoming aan het design van de Cherry MX Blue, de buckling spring keys van de IBM M heeft dit helemaal niet. Je hebt er verder geen last van, maar het concept "clicky" is voor 90% waargemaakt.

De toetsenbord heeft zogenaamde n-key rollover. Dat betekent dat alle toetsaanslagen worden geregistreerd, mits je de PS/2-aansluiting gebruikt. De simpelste test voor de n-key rollover is gewoon allerlei knoppen tegelijk gaan indrukken. Als je dat in een tekstverwerker doet, dan zie je opeens heel veel letters... Nuttiger is het volgende. Houd beide Shift-knoppen ingedrukt, en typ achterenvolgens:

THE QUICK BROWN FOX JUMPS OVER THE LAZY DOG

Met een "gewoon" keyboard zul je zien dat er letters gaan ontbreken, de Filco Majestouch 2 heeft hier geen enkele moeite mee.

Onderhoudsvriendelijkheid

De toetsen kunnen redelijk gemakkelijk van het toetsenbord af worden gehaald, als je een keer het ding onder de toetsen wilt schoonmaken. Je kunt het beste wel twee haakjes gebruiken, die precies om de toetsen heen passen. Gebruik geen schroevendraaier, om er zeker van te zijn dat je niks kapot maakt. De haakjes kun je kopen, maar ook zelf maken van twee grote paperclips.

Vergeleken met de IBM M is de onderhoudsvriendelijkheid goed genoeg, maar het kan beter. Het grootste gemis vind ik het ontbreken van een anti-spillfunctie. Als je nu een glas water over het keyboard heen gooit, moet je snel zijn en hopen dat hij daarna nog werkt. De IBM M heeft gaten waardoor het water wegloopt, waarna je hem makkelijk droog maakt. Bij de Majestouch zitten onder de spatiebalk ook twee gaten, maar daar is de printplaat onder zichtbaar. Zeker voor dit bedrag had ik wel een anti-spillfunctie verwacht.

Als de toetsen eenmaal los zijn, kun je de blauwe switches goed zien zitten. Grappig! Je zult het niet vaak hoeven doen, en voor het behoud van het toetsenbord lijkt het me ook beter om niet te vaak alle toetsen los te maken.

Bij de Shiftknop en de spatiebalk zitten zogenaamde "stabilizers". Deze metalen stangetjes zorgen ervoor dat je overal even makkelijk op de knop kunt drukken. Druk op je goedkope Logitech maar eens helemaal links op de spatiebalk: dat lukt je niet. Hier wel.

Leuke extra's

De Cherry MX switches zijn universeel. Zo universeel, dat WASD Keyboards niet alleen keyboards levert, maar ook losse sets keycaps. Je kunt zo je hele eigen toetsenbord samenstellen, maar ook kun je bijvoorbeeld een deel veranderen. Dingen als rode WASD-knoppen of een gele Escape-key. Leuk! Een praktischer nut is dat je een reserveset kunt kopen, of gewoon een kapotte of versleten keycap kunt vervangen.

Vergelijk met Das Keyboard

Voor op kantoor wilde ik ook graag een mechanisch keyboard, dus een jaar geleden (2015) heb ik een Das Keyboard aangeschaft met Red switches. De Das Keyboard kost iets meer dan de helft van de Filco Majestouch 2. Het glimmende plastic en de toetsen zijn duidelijk gemaakt van iets goedkopere materialen. Het glimmende plastic heeft na een jaar al aardig wat krasjes verzameld, en de toetsen zijn al net zo glad geworden als die van de Filco in vier jaar glad worden. De bouwkwaliteit van de Filco wint dus met vlag en wimpel.

De Red switches hebben een lineaire travel, en ergens op de helft merk je dat de toets wordt geregistreerd, alleen omdat er een letter verschijnt op je scherm. Ze zijn hierdoor behoorlijk stil (voor een mechanisch toetsenbord), alleen als je de knoppen helemaal indrukt hoor je meer geluid. De toetsen werken (nog) lichter dan de Blue switches. Je voelt alleen niet wanneer je de toets helemaal hebt ingedrukt. Hierdoor moet je zelf na een tijd typen "aanleren" hoe ver je de knop in moet drukken. Na enkele weken weet je niet meer anders en kun je veel sneller typen dan met een niet-mechanisch keyboard.

Conclusie

Voor iemand die alleen maar kennis wil maken met een mechanisch toetsenbord, of iemand die gewoon voor weinig een mechanisch keyboard wil hebben is de Filco Majestouch 2 niet geschikt. Hij is eenvoudigweg te duur, en er zijn goedkopere alternatieven.

Deze goedkopere alternatieven hebben echter allemaal dat ze minder solide in elkaar zitten. Deze Filco straalt aan alle kanten kwaliteit en robuustheid uit. Als iemand mij zou zeggen dat dit het beste mechanische keyboard is, dan geloof ik hem/haar meteen.

Wellicht was ik net zo goed af geweest met een iets goedkoper mechanisch bord met dezelfde Cherry MX Blue switches. De functionaliteit en het typgenot zal niet minder zijn, maar de toetsen zouden sneller slijten.

De Cherry MX switches zijn wel weer zo universeel dat je vervangende keycaps kunt kopen, als je vindt dat de originele teveel versleten zijn. Ik denk niet dat veel mensen een volledig nieuwe set voor hun keyboard zullen kopen, maar het kan. En dat is ook belangrijk voor de gemiddelde tweaker.

Nawoord

Eigenlijk zou iedereen een keer op een mechanisch keyboard moeten hebben getypt. Gewoon om een idee te krijgen hoe veel lichter het typt en hoeveel ergonomischer het dus is. Cherry maakt voor iedereen verschillende switches. Ze zeggen dat MX Black is voor gamers, MX Blue en Brown zijn voor veeltypers. Toch is de keuze heel persoonlijk, waardoor je voor je een dergelijk toetsenbord koopt, eigenlijk even de kans moet nemen om het te proberen. Liefst een week, daarna ben je toch wel verkocht.

Mijn IBM M keyboard is (voorlopig in elk geval) niet te koop. Tenzij je een goed bod doet, natuurlijk