HP Reverb G2 - met controllers

Inleiding

Hosanna! De nieuwe wereld zal komen! Nu gaat VR écht doorbreken! Als je de fanboys moest geloven zou met de HP Reverb G2 een nieuw tijdperk in VR ontketend worden. Superscherp beeld en een heel fijne fit. Dit moest de bril worden die eindelijk VR recht zou doen.
Helaas blijkt dit nogal tegen te vallen. Hoewel het niet alleen maar kommer en kwel is, zijn de tekortkomingen van de bril toch wel nadrukkelijk aanwezig. Ik heb de bril inmiddels een half jaar en heb diverse spellen gebruikt om een mening te vormen. (DCS, Il-2 BoX, Beat Sabre, Pavlov, onward, Superhot, Assetto Corsa) Ik heb het even aangezien voordat ik de review geplaatst heb, maar mijn mening is de laatste maanden niet echt veranderd. Voor mij dus tijd om deze nu wereldkundig te maken.

Design & Bouwkwaliteit

Qua uiterlijk en fit is de bril op zich nog best oké, maar de bouwkwaliteit laat te wensen over.

Ontwerp/features

De bril is niet al te zwaar en zit fijn op het hoofd. Er is ook weinig light bleed, waardoor je niet wordt afgeleid door de omgeving. De straps zijn makkelijk aan te passen, maar het is wel even wennen om de juiste afstelling te vinden.
Het instellen van IPD gaat middels een schuif. Helaas is de schuif niet heel precies te bedienen. Er is geen mogelijkheid om de IPD-instelling vast te zetten. Het was wat mij betreft beter geweest om een wiel te gebruiken dat middels vertanding een fijnere instelling had kunnen verzorgen en dat middels een slot zou kunnen beschermen tegen onbedoelde ontregeling van de instelling. De IPD range is verder een beetje aan de kleine kant. Een hogere maximuminstelling was denk ik wel fijn geweest voor mensen met grote hoofden. Het gewicht van de headset is wel redelijk. Qua draagcomfort heb ik ook niet zo veel opmerkingen. Het is goed te doen om de bril een uur op te hebben. Bij meer dan 2 uur wordt het wel oncomfortabel. Gelukkig is het bij de meeste spellen dan wel tijd voor een pauze.
Het ontwerp van de controllers is afdoende, maar niet geweldig. Vooral bij langere speelsessies hebben de controllers de neiging om uit mijn handen te glippen. Het is aan te raden om de standaard straps te vervangen door after market straps die ervoor zorgen dat de controller met minder moeite hoeft te worden vastgepakt.

Bouwkwaliteit

Over de bouwkwaliteit kan ik kort zijn: die is ruk. De clip die de kabel aan de achterkant moet begeleiden was na ca 5 weken stuk, en dit is een bekend euvel met deze bril. Maar ook de kabel is niet zonder gebreken. De kabel heeft een voeding, maar helaas is het zo dat er toch vaak problemen zijn met de stroomtoevoer naar de bril. De kabel heeft verder vaak last van een gebrekkige verbinding waardoor er fouten optreden. Dit kan er toe leiden dat je spel crasht. Daarnaast zijn de connectoren van de speakers een beetje gammel en kan het voorkomen dat je de speakers even heen en weer moet bewegen om de connectie te herstellen. Op systemen met AMD CPU's werkt de kabel bijzonder slecht. Gelukkig is er in juli 2021 een nieuwe kabel geïntroduceerd. Deze Gen2 kabel doet het een stuk beter. Het lijkt erop dat de originele kabel een ontwerpfout had, want HP is zeer toeschietelijk bij het vervangen van de kabels voor eigenaren van AMD systemen. Helaas is HP niet zover gegaan om een terugroepactie voor de kabel in het leven te roepen. Voor mij heeft de nieuwe kabel wel geholpen. Ik kan nu zonder hub ertussen gebruik maken van de USB-aansluitingen op mijn moederbord. Als je dus een nieuwe headset koopt, vraag dan of de Gen2 kabel erbij zit.

Prestaties

Deze headset kent helaas nogal wat problemen als het om de werking gaat. Zo kan bij bepaalde AMD moederborden kon het in het verleden 1zo zijn dat je USB-C poort niet goed werkt met de bril. Persoonlijk heb ik vaak last van problemen met de synchronisatie met SteamVR, waardoor spellen soms afhaken en ik het spel opnieuw moet starten. Dit kan bij een multi-player game op een server waar je niet zomaar binnen komt flink irritant zijn.

Beeldkwaliteit

De beeldkwaliteit is niet zo denderend als dat iedereen die VR fantastisch vindt je wil doen geloven. Dit komt door 3 zaken: SDE is nog steeds aanwezig, FoV is nog te klein, er is in sterke mate sprake van 'god rays', en GPU performance is nog niet op het niveau wat het moet zijn om een VR-bril aan te kunnen sturen met een wereld met veel details. De grootte van de pixels zelf is redelijk, maar individuele pixels zijn nog duidelijk zichtbaar.

Screen Door Effect

Beginnend met Screen Door Effect: dit effect is zeker nog duidelijk aanwezig, maar het is wel zodanig verbeterd dat je er weinig last van hebt tijdens het gebruik. Als je naar een min of meer egaal gekleurd vlak kijkt zoals een heldere lucht zal je de beeldlijnen zien lopen en kan je de pixels zien. De claim die je hier en daar ziet dat SDE nu een ding van het verleden is, is wat mij betreft onjuist. Het eindeffect is een soort van waas die vooral in de verte zorgt voor een soort van waas, dan wel een zee van puntjes waar je naar kijkt, afhankelijk van de scene die wordt weergegeven. Het ziet er een beetje uit alsof je van dichtbij naar een 27" 1080P monitor kijkt die op je bureau staat. Meestal ben je te druk bezig met het spelen van het spel om je er aan te storen, maar op sommige momenten kan het wel een beetje storend werken.

Field of View

De FoV van de bril is bij lange na niet genoeg om een overtuigend beeld te geven van de wereld. Je hebt als het ware continu het gevoel dat je de wereld door een duikbril aanschouwt. Dit gevoel gaat ook niet heel snel weg. De FoV zou dus groter moeten zijn om ervoor te zorgen dat je de weergegeven wereld ook echt gaat beleven. Er zijn wel mods beschikbaar waarmee je met een 3D-printer een aangepaste gezichtsadapter kan printen die de afstand tussen oog en lens kan verkleinen. hierdoor wordt de FoV een paar graden vergroot. Maar voor een écht goede VR-ervaring moet er toch een veel grotere FoV komen.

God Rays

Helaas heeft deze bril veel last van zogenaamde 'God Rays'. Dat zijn refractieartefacten die ontstaan wanneer het contrast in de scene die je bekijkt te sterk is. Hierdoor zal je een soort van lens flare-achtige effecten zien. Dit schijnt inherent te zijn aan het gebruik van fresnellenzen in een VR-bril, hoewel Sony naar verluidt een patent heeft op een oplossing. Omdat het een ontwerpkeuze is, kan dit probleem dus ook niet gefixed worden met een software update o.i.d.

rendering

Daarnaast nog een punt wat inherent is aan een bril met een hoge resolutie, en dat is dat je GPU (en bij wat oudere systemen ook de CPU) het niet bij kan benen. Voorheen had ik 'slechts' een Vega64, waardoor ik op "half res" moest spelen. Met de RX Vega 64 was het echter niet te doen om spellen die niet speciaal voor VR gemaakt zijn, maar wel die optie bieden, goed te spelen. Denk bijvoorbeeld aan spellen zoals bijvoorbeeld DCS: World of Assetto Corsa Competitione.
Sinds kort heb ik een RX 6800 XT. Deze kaart heeft voor mij bij full res wel voor betere frame rates gezorgd. Helaas is het ook met deze kaart zo dat de meeste spellen die niet speciaal voor VR gemaakt zijn alleen speelbaar zijn met teruggeschroefde instellingen. Hoewel dit een euvel van VR in het algemeen is, wordt door de hoge resolutie van deze bril wordt het probleem bij de Reverb G2 wel nog prangender dan bij headsets met lagere resoluties. Er zit wel motion compensation ingebouwd in de (software van de) bril, maar helaas werkt die niet altijd vlekkeloos. Als de rendering te veel uit de pas loopt kan het voorkomen dat je dan opeens even een merkbare pauze ervaart in het beeld.

Alles bij elkaar moet er dus nog veel gebeuren voordat VR klaar is voor het grote publiek. Als het om beeldkwaliteit gaat is de hardware nog niet op het niveau waar men een écht goede ervaring kan hebben. Dit is 5 jaar na introductie van de eerste headsets wel een teleurstelling te noemen.

Geluidskwaliteit

De geluidskwaliteit is redelijk, maar het blijft een open ear oplossing. Dit heeft als nadeel dat er heel veel omgevingsgeluid aanwezig is tijden het spelen. Het geluid komt erg flets over. Dit ervaar ik als storend. Gebaseerd op mijn ervaring met de G2, denk ik dat het beter is om een koptelefoon op te hebben. Helaas is er geen 3½mm aansluiting op de bril aanwezig waarmee ik makkelijk een koptelefoon aan de bril kan koppelen. Dat is dus wel een gemis.

Prestaties Controllers

De Controllers zijn omslachtig en de tracking ervan gaat nogal vaak fout. Helaas is het niet mogelijk om binnen WMR één of meerdere webcams toe te voegen die een extern referentiepunt zouden kunnen toevoegen. De tracking van de controllers is vooral problematisch bij spellen waar je de controllers in een rechte lijn achter elkaar moet houden, zoals bij shooters. De stroomcircuits van de controllers kunnen niet goed omgaan met normale oplaadbare batterijen. Je kan Alkaline batterijen gebruiken of oplaadbare batterijen die 1.5v aan kunnen houden. Helaas geven ze niet zo goed aan wanneer de batterijen op zijn, waardoor de controllers slechter gaan werken als de batterijen bijna leeg zijn en zullen ze zonder waarschuwing uitvallen als de batterijen bijna op zijn. De tracking is ook niet heel nauwkeurig. Buiten het bereik van de camera's op de bril wordt er nog wel enige tracking verzorgd middels inertiële tracking in de controllers, maar dat is zeer onnauwkeurig en schokkerig, waardoor het nut van tracking buiten het zichtbereik van de camera's beperkt is.

Software

De software is WMR, wat in windows 10 is ingebouwd. Helaas betekent dit dat je deze bril alleen met windows kan gebruiken. Linux wordt niet ondersteund en ook vrijwilligersprojecten hebben deze bril nog niet goed aan de praat gekregen. Tevens is de integratie met Steam iets wat je zelf zal moeten regelen, dit gaat niet out of the box. Op zich werkt het wel, maar de noodzaak om meerdere programma's draaiende te hebben om een spelletje te kunnen spelen is voor mij wel een minpunt. De WMR ervaring is daarnaast ook nog wel wat problematisch. Instellingen zijn op 3 plekken verborgen: Windows settings, WMR home en in daarnaast in de applicatie die je gebruikt. Als je steam gebruikt zitten daar ook nog een paar settings in die het bekijken waard zijn. Het is mijns inziens sowieso jammer dat er geen universele standaard is die gedeeld wordt tussen alle fabrikanten, zoals dat met monitoren en printers bijvoorbeeld wel het geval is. De aansturing van VR-brillen staat dus nog in de kinderschoenen. Dit zou strikt gezien niet noodzakelijk hoeven zijn. De devices in een bril zouden ook al standaard HID adapters aan het systeem gekoppeld moeten kunnen worden waarvoor dan universele drivers gemaakt kunnen worden, net als dit bij muizen, joysticks, audio en displays het geval is. Helaas lijkt ieder platform met zijn eigen software stack te komen waardoor interoperabiliteit ver te zoeken is.
VR spellen die speciaal voor VR gemaakt zijn, zijn vaak gimmicky en simplistisch in opzet. Spellen die ik al speelde welke met VR om kunnen gaan hebben last van problemen met performance, weergave en het omgaan met controllers on VR. Qua games is er dus ook nog veel te doen voordat VR echt volwassen wordt.

Conclusie

Voor de enthousiasteling is dit wellicht een goede VR-bril qua beeldkwaliteit, maar ik zou zelf hem niet aanraden aan iemand die hoopt op een probleemloze ervaring zonder al te grote compromissen.
Deze bril is een matige bril met toch wel aanzienlijke beperkingen. Voor mij is deze bril een teleurstelling. Dit wordt nog wat verzwaard omdat dit stukje kit €700€640 kost, maar het deze prijs eigenlijk niet waard is gezien de tekortkomingen. Misschien 2^e hands wel een leuke bril voor iets van €350 ofzo.

Van wat ik lees en hoor van anderen is de beeldkwaliteit beter dan bij andere brillen. Dat is schokkend. Het betekent volgens mij dat VR nog niet klaar is voor het grote publiek. De beeldkwaliteit is nog niet op het niveau waar het moet zijn. De performance die moderne GPU's kunnen leveren zorgen er bovendien voor dat het nog steeds noodzakelijk is om een sterk vereenvoudigde omgeving weer te geven. Voor mij voorlopig geen andere VR-bril meer, ik wacht liever even tot deze techniek echt volwassen is. Dat is nu ontegenzeggelijk niet het geval.
VR zal pas klaar zijn voor het grote publiek als je met een headset van dit gewicht een FoV van 150° of meer hebben met een resolutie van 50px per graad beeldhoek. Verder moet de hardware die het aan moet sturen dit ook van 90FPS of meer kunnen voorzien op die resolutie. Daarnaast zal de aansturing van brillen volgens mij middels een universeel protocol moeten gaan verlopen voordat het écht een aangename gebruikservaring op gaat leveren. Dit alles moet ook draadloos zijn, want die kabel is een doorn in het oog. We zijn dus nog minstens 5 jaar verwijderd van een goede VR-ervaring, als het geen 10 is. Voor sommige spellen ben ik teruggegaan naar 2D + headtracking omdat de performance hit en beperkingen die VR in zich heeft het mij niet waard is.

update historie

2021-09-18: Paar kleine dingen aangepast en vermelding Gen2 kabel
2022-04-11: Update gebruik van RX 6800 XT en toevoeging God Rays