Nikon AF-S 24-120mm f/4G ED VR

Inleiding

Sinds kort ben ik de gelukkige eigenaar van een Nikon D610 spiegelreflexcamera. Daarvoor heb ik jarenlang naar tevredenheid met de D90 gewerkt. Ik vond de tijd rijp voor een upgrade, en heb meteen voor een full-frame-camera gekozen. Ik wilde graag de voordelen van full-frame gaan benutten, en ik had een tijdje gespaard.

Gevolg: mijn DX-lenzen werken niet op een full-frame-camera. Oplossing: nieuw objectief kopen.

Ja, dat is makkelijk gezegd. Op maatje FX zijn objectieven vaak meteen (semi-)professioneel, daardoor is er weinig keus en zijn de meeste objectieven niet goedkoop. Vooral zat ik met het luxeprobleem dat ik de D90 heb gebruikt in combinatie met de Nikon 18-105 DX lens. Op FX heb je wel een DX cropmodus, maar daar koop je geen FX-camera voor. De 18-105 heeft een effectief bereik van ongeveer 27-160 mm op FX. Dat is een enorm bereik. Ik wilde graag die luxe, maar zonder de nadelen die een superzoom vaak heeft.

Nikon heeft enkele jaren geleden in dit impopulaire segment toch een mooi objectief gemaakt: de Nikon AF-S 24-120mm f/4G ED VR. Wat me naast het bereik enorm aantrok, was het continue diafragma van f/4. De lens kostte iets meer dan 900 euro.

In deze korte review zal ik de voor mij belangrijkste eigenschappen van dit objectief uit de doeken doen.

Algemene indruk

Het objectief was toen ik hem uit de doos haalde opvallend groot. Dat is puur gewenning, de 18-105 DX is uiteraard veel kleiner en lichter. De D610 body weegt samen met deze lens 800 + 710 = 1510 gram. Je loopt dus wel de hele dag met anderhalve kilo om je nek. Je weet waar je aan begint.

Er zijn meteen een aantal opvallende handigheden. De filtermaat is 77 mm, net als bij andere Nikon pro-lenzen. Je hebt dus maar één set filters nodig. De zoomring is lekker groot, en zit vooraan op de lens. Bovenop heb je een afstandsindicator, en daar achter (aan de kant van de body) zit een kleine scherpstelring. Links van de lens zitten knoppen om VR aan te zetten, en om manual focus te kiezen.

Over die focus: autofocus is snel, stil en betrouwbaar. Het is me nog niet gebeurd dat het focuspunt voor of achter het bedoelde punt zit. De minimale afstand is ongeveer 40 cm, dat is heel netjes. Vooral als je handmatig focust is het handig dat het focuspunt niet verandert als je zoomt. Als je iets hebt scherpgesteld op 120 mm, en je zoomt uit naar 24 mm, dan is datzelfde object nog steeds scherp. De focusring heeft een kwart slag nodig om van kort naar ver te gaan. Precies handmatig focussen werkt op een FX-zoeker prima.

Het geheel werkt voor een Nikon-lens vertrouwd. Alles zit eigenwijs andersom, zoals het een Nikon-lens betaamt. De F-mount draait linksom, zoomen werkt rechtsom en focus van dichtbij naar ver weg werkt ook rechtsom. Canon is precies omgekeerd

Doordat het diafragma over het hele bereik maximaal f/4 is, hoef je maar één keer de belichting in te stellen en kun je naar believen zoomen. Dit werkt in de praktijk ontzettend makkelijk. Er zijn uiteraard meer lenzen die dit hebben, maar het dusdanig handig dat ik het graag noem. Het minimale diafragma is f/22. Als je het echt nodig hebt, kun je dus zo ver gaan.

Beeldkwaliteit: positieve punten

De lens levert ragscherpe beelden af. Op f/4 zijn de randen nog een beetje soft, maar vanaf f/5.6 is alles geweldig scherp. Vanaf f/11 gaat diffractie een rol spelen, en dan worden beelden minder scherp. Tussen f/5.6 en f/8 hoef je je nooit zorgen te maken.

Voor kleuren en contrast geldt hetzelfde: dit is gewoon echt goed voor elkaar. Hoe gek je het ook maakt qua compositie en licht, je zult nooit last krijgen van een kleurzweem of andere ellende.

De "bokeh" van deze lens ziet er prima uit. Er zitten 9 afgeronde lamellen in het diafragma, waardoor onscherpe stukken van de foto er mooi uitzien.

De volgende voorbeeldfoto's (behalve de laatste) geven wat meer duidelijkheid.



Een laatste punt is lens flare. Nikon heeft met de nano-coating goed zijn best gedaan om die flare tot een absoluut minimum te beperken. Als je goed zoekt, zoals op de laatste foto van deze serie, dan is het er wel. Deze foto heb ik opzettelijk pal tegen het licht in genomen, met de zon iets boven het midden. Dan vraag je om flare. Boven de zon is een beetje, de zon staat twee keer op de foto en midden onder de zon zit een groen puntje. Het maakt hier niet uit of je een zonnekap gebruikt of niet. Bij deze foto moet je je wel echt afvragen of je hem had moeten maken. Zodra de zon iets meer naar de buitenkant (en vooral uit het midden) weg is, dan is er geen flare waar te nemen.

Beeldkwaliteit: negatieve punten

Helaas is bij een lens met een dergelijk bereik vaak sprake van (ernstige) vervorming en/of vignettering. Dat is hier niet heel anders.

Tonvervorming is bij 24 mm behoorlijk aanwezig. Tussen 35 en 50 mm is de vervorming acceptabel, maar boven 80 mm wordt de pincushion-vervorming erg sterk. Een rechte lijn wordt alleen bij 35 mm bijna recht, bij overige standen is hij altijd krom. In de volgende voorbeeldfoto's zie je wat de lens met een tegel in een tegelmuur doet, gevolgd door vergelijkingsfoto's voor vignettering.



Let wel: deze foto's zijn geen foto's die je in de praktijk zult maken. Je kunt beter de voorbeeldfoto's hierboven nogmaals bekijken, en de effecten van vervorming opzoeken.

Voor vignettering geldt hetzelfde. Bij deze lens is vignettering bij vrijwel alle diafragma's en brandpuntafstanden aanwezig, zij het wisselend hoe erg het is.

Volledig open is vignettering overal even erg. De vignettering is bij 35-50 mm het minst sterk, dus net als de vervorming. 85 mm is een rare tussenstap, daar zie je zelfs op f/8 nog zwarte hoeken.

Ter vergelijk heb ik de Nikon 35mm f/1.8 AF-S DX en 50mm f/1.8 AF-D toegevoegd. De 35mm verliest natuurlijk enorm, omdat dat een DX-lens is. De 50 mm vertoont vanaf f/2.8 helemaal geen vignettering.

Op DX is er (uiteraard) helemaal geen vignettering bij de 24-120 mm waarneembaar.


Conclusie

Deze lens biedt erg veel goeds. De scherpte, kleur en contrast zijn fantastisch. In het meest gebruikte bereik van 35-50 mm is vervorming minimaal, en vanaf f/5.6 is alles altijd ragscherp. Er zijn weinig alternatieven die hetzelfde bereik hebben, en bij die alternatieven moet je je maar afvragen of die wel dezelfde scherpte bieden als deze lens.

Op andere gebieden vind ik dat de vignettering en vervorming dusdanig aanwezig zijn, dat de prijs van 940 euro niet helemaal gerechtvaardigd is. Ik heb de 200 euro goedkopere 24-300 mm lens niet, maar ik lees dat de vervorming en vignettering van deze lens vergelijkbaar zijn met die van de 24-120. De scherpte is bij die lens wel minder. Ik vind de 24-120 mm eigenlijk 200 euro te duur voor wat hij biedt.