In het kort
De Fairphone 4 is dankzij zijn duurzame productie, modulaire en repareerbare eigenschappen en lange garantieperiode een coole en unieke smartphone. Net als bij de vorige versies doe je daarvoor elders best veel concessies. Het scherm, de systeemprestaties en de camera's zijn beter dan bij eerdere Fairphones, maar lang niet zo goed als bij veel andere smartphones. Daar komt bij dat de Fairphone 4 met een prijs van ongeveer 600 euro duurder is dan eerdere modellen. Dat Fairphone op het vlak van duurzaamheid all-in gaat, is lovenswaardig en het is te hopen dat de rest van de industrie iets opsteekt van deze fabrikant. Als consument moet je wel heel veel belang hechten aan dit thema om de Fairphone 4 boven andere smartphones te verkiezen.
Fairphone is een telefoonfabrikant met een sympathiek verhaal: het wil de meest duurzame smartphone produceren. Waar andere telefoonmakers elkaar beconcurreren met meer processorcores, megapixels en gigabytes, schermt Fairphone met een heel ander soort specificaties. Denk aan de hoogste repareerbaarheidsscore, de langste garantietermijn en beste softwareondersteuning, of het grootste aandeel van materialen dat op een zo eerlijk mogelijke manier is verkregen.
Duurzaamheid is niet alleen bij ons op Tweakers een steeds belangrijker onderwerp in de reacties en op het forum. Europese en landelijke wetgevers zijn druk doende met nieuwe richtlijnen om apparatuur beter te repareren en recyclebaar te maken. In Frankrijk geldt sinds 1 januari van dit jaar al een wet die een 'repareerbaarheidslabel' voor bepaalde soorten elektronica, zoals smartphones, verplicht stelt. Daarbij worden diverse categorieën meegewogen, zoals het gemak van demontage en de beschikbaarheid van reserveonderdelen. Europa kwam recent met een actieplan voor een circulaire economie, waarin dezelfde reparatiescore mogelijk Europabreed wordt uitgerold voor smartphones en er ook andere regels zouden komen, zoals de verplichting voor fabrikanten om langjarige software-updates te geven, accu's in te bouwen die langer meegaan en reserveonderdelen te leveren aan reparateurs en consumenten. Tot de meeste reuring leidde echter het bericht dat alle smartphones verplicht een USB-C-aansluiting zouden moeten krijgen om laadkabels te kunnen standaardiseren.
Je zou kunnen stellen dat de smartphone-industrie, na jaren van stilstand en ook achteruitgang op het vlak van duurzaamheid (bijvoorbeeld als het gaat om het inbouwen van verwisselbare accu's) in 2021 weer een beetje wordt opgeschud om dit thema serieuzer te nemen. Dat zal op het kantoor van Fairphone - zelfverklaarde 'mug van de telefoonindustrie' - ongetwijfeld met tevredenheid worden bezien, maar toch is de fabrikant nog lang niet klaar met zijn missie om bewustwording rond duurzame smartphones te creëren. De in september geïntroduceerde Fairphone 4 moet laten zien dat een extra duurzame telefoon ook een beetje courante specificaties kan hebben - want eerlijk is eerlijk, met hun brede bezels boven en onder het scherm, enkele achtercamera en traag 4G-modem liepen voorgangers Fairphone 3 en Fairphone 3+ inmiddels wel behoorlijk achter op de markt. Fairphone nummer 4 heeft, in elk geval op papier, meer van de eigenschappen die je van een 'normale' smartphone anno 2021 verwacht, zoals 5G-ondersteuning, een afgerond en voorkantvullend scherm en een ultragroothoekcamera aan de achterkant.
Naast een uitgebreidere featureset wil Fairphone met zijn nieuwe telefoon ook op het vlak van duurzaamheid nieuwe stappen voorwaarts zetten. Zo geeft het merk liefst vijf jaar garantie, parallel aan de belofte om reserveonderdelen zo lang op voorraad te houden en de software-ondersteuning zo lang te laten doorlopen. Volgens Fairphone is de Fairphone 4 bovendien ‘de eerste afvalneutrale smartphone’ op de markt, omdat voor ieder verkocht toestel en reserveonderdeel een gelijke hoeveelheid e-waste wordt gerecycled. Je hebt natuurlijk recycling en recycling, zoals tweakers onder de aankondiging van de Fairphone 4 ook al opmerkten, maar volgens Fairphone vindt het recycling-programma in Europa plaats, op een manier die milieutechnisch door de beugel kan. Net als bij de eerdere Fairphone-toestellen zijn de materialen in de Fairphone 4 zo veel mogelijk duurzaam verkregen. Zo is de plastic achterkant van het toestel gemaakt van gerecycled materiaal, op de printplaatjes zit Fairtrade-goud en het aluminium van het frame is ASI-gecertificeerd. Er zouden in totaal veertien materialen in het toestel zitten die extra duurzaam zijn. Fairphone zegt ook aandacht te besteden aan de arbeidsomstandigheden in de fabriek waar de smartphone in elkaar wordt gezet. Het geheel van duurzaamheidsbeloftes wordt ondersteund door een lange reeks onderscheidingen en keurmerken, waarvan er hierboven al een aantal zijn genoemd.
Voor wie duurzaamheid belangrijk vindt, klinkt de Fairphone 4 op voorhand als een aantrekkelijk product, maar met een vanafprijs van 579 euro is het ook de duurste Fairphone tot nu toe. Waar eerdere Fairphones met 'normale' telefoons uit het middensegment concurreerden, doet de Fairphone 4 qua prijs mee met subtoppers. Of de Fairphone 4 zich tussen dat geweld een beetje staande weet te houden, lees je in deze review.