Introductie
De meeste mensen werken thuis of op kantoor nog met een desktopsysteem dat bestaat uit standaardcomponenten: een Intel- of AMD-processor, werkgeheugen, harddisk, dvd-drive, videokaart en losse geluidskaart. Al deze apparaten gebruiken flink wat energie en vereisen dat de gebruiker zelf zijn systeem 'fit' houdt. Een Amerikaans bedrijf, genaamd Zonbu, heeft het idee opgevat om dit standaardbeeld te vervangen met als belangrijkste argument: een beter milieu.
Zonbu levert een zeer energiezuinige computer die de grootte heeft van een gemiddelde externe harddisk. In deze compacte behuizing is een moederbordje met processor, werkgeheugen en compactflash-drive ingebouwd. De oplettende lezer zal al opmerken dat het apparaat niet over een traditionele harddisk beschikt. Het besturingssysteem wordt geladen vanaf een compactflash-kaart en de opslag van data gebeurt op servers die worden beheerd door Zonbu. Voor dit laatste dient een abonnement te worden afgesloten, dat varieert in prijs van 12,95 tot 19,95 dollar, afhankelijk van de gewenste opslagruimte die varieert van 25 tot 100GB. Het is ook mogelijk het apparaat zonder abonnement te kopen - voor een prijs van 249 dollar - waarbij 2GB opslagruimte wordt geleverd op de servers van Zonbu.
Het apparaat wordt dus op de markt gezet als vervanging van een traditionele desktopcomputer, waarbij met name consumenten worden gezien als kopers van de Zonbu. Dit laatste stelt uiteraard de nodige eisen aan het apparaat op het gebied van gebruiksvriendelijkheid en mogelijkheden. De consument zou volgens de producent moeten kiezen voor een Zonbu omdat het energieverbruik aanzienlijk lager is dan dat van een gemiddelde computer en het beheer van het systeem ook geen probleem meer zou zijn. Zonbu voorziet namelijk in updates voor de software en levert drie jaar garantie op de hardware.

Hardware
Zoals gezegd is de Zonbu een erg compact apparaat. Het kastje heeft een lengte van 17 cm, een breedte van 12,5 cm en is ongeveer 5,5 centimeter dik. Dankzij een bijgeleverde steun kan hij rechtop worden gezet, waardoor hij nog maar een grondoppervlak van 112,5 vierkante centimeter inneemt. Hij is voorzien van relatief veel aansluitingen: een d-sub uitgang voor de monitor, 100Mbit-netwerkaansluiting, ps/2 toetsenbord- en muisaansluiting, audio in- en uit en zes usb-poorten, waarvan één aan de voorkant. Een compactflash-slot, dat wordt benaderd via een IDE-aansluiting, biedt plaats aan een compactflash-kaart waarop het besturingssysteem is geïnstalleerd. Een blauwe led geeft aan of het apparaat is ingeschakeld en een andere led geeft harddiskactiviteit aan. Deze laatste led brandt wanneer er lees- en schrijfacties naar de compactflash-kaart plaatsvinden. Voeding geschiedt via een externe adapter, die helaas niet rechtstreeks in een Nederlands stopcontact past. Om dat op te lossen levert Zonbu optioneel een verloopstekker die dit probleem verhelpt.

Helaas was het niet mogelijk om de energieconsumptie van het apparaat te meten, maar volgens de specificaties zou deze minder dan 15 watt bedragen. Het apparaat is voorzien van een VIA C7 Esther-processor die werkt op een kloksnelheid van 1,2GHz en is voorzien van 128KB cachegeheugen. Een van de voordelen van deze processor is dat hij is voorzien van hardwarematige versnelling voor encryptie-algoritmes. Deze processor maakt gebruik van de x86-instructieset en biedt ondersteuning voor onder andere SSE2. Het moederbordje maakt gebruik van een VIA CX700-chipset om het geheel aan te sturen. Het apparaat beschikt over 512MB werkgeheugen. Standaard wordt de Zonbu geleverd met een 4GB compactflash-kaart waarop het besturingssysteem is geïnstalleerd. Het apparaat is niet voorzien van actieve koeling, waardoor de Zonbu volledig stil is. De koeling van de processor wordt dus alleen verzorgd door een heatsink, die tevens dienst doet als deel van de behuizing. De zijkanten van het apparaat zijn namelijk van metaal en voorzien van koelribben. Desondanks wordt de behuizing nauwelijks warm.

De videochip die door het apparaat gebruikt wordt, is een VIA UniChrome PRO II die onderdeel van de chipset is. De maximale resolutie die via de analoge d-sub-aansluiting wordt geleverd bedraagt 2048 bij 1536 pixels. De videochip biedt ondersteuning voor hardwarematige versnelling van mpeg2-, mpeg4 en WMV9-videos. Theoretisch gezien zou het ook mogelijk moeten zijn om meerdere monitoren aan te sturen met deze videochip, maar door gebrek aan fysieke aansluitingen zal dit in de praktijk moeilijk worden.
Uitbreidingsmogelijkheden en software
Voor de echte Tweaker biedt de Zonbu aantrekkelijke mogelijkheden. Het apparaat is relatief eenvoudig open te schroeven wanneer men over de juiste schroevendraaier beschikt. Hoewel het lastig is om heel het apparaat uit elkaar te schroeven - voornamelijk veroorzaakt door het feit dat de behuizing deels ook voor de koeling van de processor zorgt - zijn er toch openingen. De achterzijde van het moederbord beschikt over een vrije sleuf voor geheugenuitbreiding en een ongebruikte ide-aansluiting. Hierop kan een losse 2,5"-harddisk worden aangesloten die met de nodige creativiteit zelfs nog in de behuizing past.
Software
Aangezien de Zonbu in feite een standaard pc is, kan er theoretisch gezien elk besturingssysteem op worden geïnstalleerd dat op deze architectuur werkt, waarbij beschikbaarheid van drivers voor de hardware natuurlijk wel een voorwaarde is.

De Zonbu wordt standaard volledig werkend geleverd, dus ook met besturingssysteem. Het apparaat is voorzien van een aangepaste versie van Gentoo Linux. Hoewel deze distributie niet bekend staat om zijn geschiktheid voor beginnende gebruikers, is van deze complexiteit niets te merken tijdens het dagelijkse gebruik van de Zonbu. Het besturingssysteem en bijbehorende applicaties nemen ongeveer 1,5GB ruimte op de 4GB grote compactflash-kaart in. Er is nog ongeveer 2,5GB vrije ruimte om eigen data op te slaan. Uiteraard is de bedoeling dat documenten, foto's, muziek en andere databestanden niet op de CF-kaart worden opgeslagen, maar op de online opslagruimte die door Zonbu in combinatie met de Zonbu wordt aangeboden.
Het Zonbu-besturingssysteem gebruikt de desktopomgeving XFCE 4 voor de grafische interface. Deze op GTK+-gebaseerde desktop is zodanig aangepast dat de meeste bedieningselementen voor Windows-gebruikers op de vertrouwde plaats zitten. Zo is er een startmenu in de linker onderhoek, een werkbalk en een klok in de rechteronderhoek. Aangezien XFCE dezelfde toolkit als de Unix-desktop Gnome gebruikt, zien Gnome-applicaties er het mooist uit op de Zonbu. Het is dan ook weinig verrassend dat veel applicaties die standaard bij de Zonbu worden geleverd zijn gebaseerd op de Gnome-toolkit.

Het software-assortiment dat bij de Zonbu wordt geleverd is behoorlijk compleet. OpenOffice.org 2.2 dient als Office-vervanger, Firefox is de standaard webbrowser en Evolution de standaard e-mailclient. Verder is er een iTunes-vervanger in de vorm van Banshee en Mplayer wordt gebruikt voor het afspelen van video's op de Zonbu. Opvallend is dat Mplayer ook als plugin wordt geladen in Firefox voor het afspelen van Youtube-filmpjes, waardoor dus niet de standaard flashplayer van Youtube wordt gebruikt. Andere videosites, zoals Google Video, gebruiken weer wel een flashplayer die ook standaard onder Zonbu werkt.
Andere programma's die worden bijgeleverd zijn de fotobeheerder F-spot, het fotobewerkingsprogramma The Gimp, dtp-programma Scribus, een brandprogramma voor cd's en dvd's, Skype, Pidgin voor instant-messaging en natuurlijk diverse spelletjes. Voor de meeste toepassingen is dus wel een applicatie beschikbaar. Het enige wat echt ontbreekt is videobewerking, maar de vraag is of dit realistisch is op een systeem met de specificaties van de Zonbu.
Aangezien vrijwel alle meegeleverde software opensource is, zijn er flink wat mogelijkheden om het apparaat naar wens aan te passen. De leverancier biedt op zijn website de nodige downloads van broncode en instructies hoe superuserrechten kunnen worden verkregen op het systeem. Ook worden de stappen beschreven die nodig zijn om eventueel andere software te installeren en het besturingssysteem te vervangen. Standaard is het vereist om in te loggen met een Zonbu-account alvorens het systeem gebruikt kan worden. Deze inlog-gegevens zijn voornamelijk noodzakelijk om toegang te krijgen tot de data die is opgeslagen op de online storage. Wanneer men hiervan geen gebruik wil maken, is het eenvoudig om dit loginscherm uit te schakelen, waarna de Zonbu opstart zonder te vragen om inloggegevens.

Snelheid en conclusie
De snelheid van de Zonbu is een belangrijk aspect wil het concept een kans van slagen hebben. Het is echter ook het deel wat lastig te beschrijven is op een objectieve manier. Gezien de specificaties van de hardware zal het geen verrassing zijn dat de Zonbu geen snelheidsmonster is wanneer er cpu- of geheugenintensieve applicaties worden gedraaid. Over het algemeen is de snelheid van het apparaat echter verrassend goed.
De tijd die verstrijkt tussen het indrukken van de powerknop en het volledig beschikbaar zijn van de desktop is ongeveer 1 minuut en 40 seconden. Dankzij XFCE is de reactiesnelheid van het systeem erg hoog. Applicaties starten snel op en ook tijdens het gebruik is er geen vertraging merkbaar. Voor de meeste toepassingen die de gemiddelde consument uitvoert is de snelheid dus ruim voldoende. Natuurlijk is er wel een kanttekening te plaatsen; aangezien vrijwel alle data via een internetverbinding moet worden opgeslagen en opgehaald, is dit duidelijk een bottleneck. De CF-kaart biedt wel wat opslagruimte, maar de 2,5GB die hierop vrij is, zal niet voldoende zijn voor een grote collectie foto's en muziek. Een optie is om een externe harddisk aan te sluiten waarop alle data wordt opgeslagen.

Conclusie
Het idee achter de Zonbu is goed en ook de uitvoering laat weinig te wensen over, mits je als gebruiker precies voldoet aan het profiel dat de producent voor ogen had. Wanneer dit laatste niet het geval is, kan het apparaat echter nog steeds interessant zijn. Er zijn voldoende mogelijkheden om het apparaat aan te passen, zowel op software- als op hardwaregebied. Wel is het natuurlijk vereist om nog een losse monitor, muis en toetsenbord in combinatie met het apparaat te gebruiken, tenzij het apparaat als server ingezet wordt.
De standaard software is netjes uitgevoerd en verbergt vrijwel alle complexiteit die voor de niet-technische gebruiker een probleem kan vormen. Het gebrek aan geluidsproductie, de kleine afmetingen en het lage energieverbruik zorgen ervoor dat de Zonbu een heel aantrekkelijk apparaat is voor iemand die gewoon een computer wil die altijd werkt. Voor de poweruser kan het apparaat daarnaast goed functioneren als geluidloze server of tweede computersysteem door de vele uitbreidingsmogelijkheden.