Sony RX10 II en RX100 IV Review

Hoe revolutionair is de stacked sensor?

Conclusie

De grootste vernieuwing van zowel de RX100 IV als de RX10 II is de stacked sensor. Dit levert vooral een voordeel op bij het uitlezen van de ruwe informatie van de sensor, wat in de praktijk vooral de videomogelijkheden ten goede komt. In fotokwaliteit zien we geen tot weinig vooruitgang ten opzichte van de voorgangers, maar wie van filmen houdt, zal zeker onder de indruk zijn van de videomogelijkheden. Niet alleen kunnen de camera's in 4k opnemen, ook ondersteunen ze 120 frames per seconde in 1080p.

Daarnaast zijn de slowmotionmogelijkheden in de hfr-stand absoluut indrukwekkend, omdat je hiermee actiemomenten kunt vastleggen met snelheden van 250, 500 en 1000fps. Vooral die laatste stand levert al snel indrukwekkende beelden op, waarbij je meer ziet dan je met het blote oog kunt waarnemen. De videokwaliteit neemt jammer genoeg wel af naarmate het aantal frames toeneemt. Doordat de camera een kleinere uitsnede van de sensor gebruikt, neemt ook de resolutie af, al rekent Sony die vervolgens terug naar 1080p. Bij de 250fps-modus valt het kwaliteitsverlies mee, maar op 500 en 1000fps is het wel duidelijk zichtbaar.

Op andere vlakken zijn de camera's ook verbeterd, al is dat minder indrukwekkend. Zo is de resolutie van de zoeker opgeschroefd naar 2,36 miljoen subpixels, is er nu een elektronische sluiter die stil fotograferen en zeer snelle sluitertijden mogelijk maakt en zijn er meer opties in het menu.

Op videogebied is de RX10 II het interessantst, mede dankzij het grotere zoombereik, de vocht- en stofwerende body, en de externe microfoonaansluiting. Tegelijk biedt de RX100 IV exact dezelfde videomogelijkheden, maar dan in een beduidend compacter jasje en met een lagere prijs. Dat de adviesprijzen van beide camera's flink gestegen zijn, vinden we op zich niet gek. Het is niet goedkoop een stacked sensor te ontwikkelen en produceren. Tegelijkertijd prijst Sony zich wel een beetje uit de markt met adviesprijzen van 1150 euro voor de RX100 IV en maar liefst 1600 euro voor de RX10 II. Voor dat geld kun je een camera met fullframe-sensor kopen, zij het zonder lens.

Hoewel de RX10 II op videogebied uniek in zijn soort is, komt een aantal concurrenten dicht in de buurt. Los van voorganger RX10 is vooral Panasonics FZ1000 een geduchte concurrent. Hij heeft weliswaar niet dezelfde slowmotionmogelijkheden, maar kan wel in 4k filmen en is verder ook heel compleet, voor een beduidend lagere prijs. Dat de RX10 slechts de helft kost van zijn opvolger ondermijnt de RX10 II een beetje. Desondanks zijn er op dit moment geen camera's in dezelfde prijsklasse met dezelfde slowmotionmogelijkheden, dus in dat licht is de prijs niet eens zo gek.

De RX100 IV heeft beduidend minder concurrentie te duchten. Er is simpelweg geen camera die net zo compact is en vergelijkbare (video)mogelijkheden biedt, zoals 4k en een slowmotionmodus van 1000fps. Alleen de Panasonic LX100 komt in de buurt, maar die is beduidend groter en zwaarder. De ingebouwde evf is tot nu toe uniek bij een dergelijke compacte camera en dat kan in sommige situaties toch van pas komen. We durven daarom te stellen dat de RX100 IV de beste en meest veelzijdige compactcamera van dit moment is.

Pluspunten

• Ingebouwde pop-up-evf
• Lichtsterk objectief
• 4k-video
• Slow motion tot en met 1000fps
• Goede beeldkwaliteit

Minpunten

• Prijs
• Beperkt zoombereik
• Macrostand alleen op 24mm

Eindoordeel

Getest

Sony Cyber-shot RX100 IV Zwart

Prijs bij publicatie: € 1.085,-

Bekijk product

Pluspunten

• 4k-video
• Slow motion tot en met 1000fps
• Goede beeldkwaliteit
• Microfooningang
• Bestand tegen weersinvloeden

Minpunten

• Hoge prijs in concurrerende markt
• Autofocus minder vlot dan bij RX100 IV

Eindoordeel

Getest

Sony Cyber-shot DSC-RX10 II Zwart

Prijs bij publicatie: € 1.450,-

Bekijk product

Reacties (64)

Beide camera's zijn uitgerust met 's werelds eerste stacked cmos-sensor.

Dit is dus absolsuud niet waar. Sony, Samsung en OmniVision maken al veel langer Stacked BSI sensoren. Deze zijn echter van smartphone formaat, dus 1/4" tot 1/2.3". Wat nu zo bijzonder is is dat deze 1" Stacked BSI sensor meer dan 5 keer zo groot is dan een 1/2.3" smartphone sensor, en het dus de eerste is die groter is dan 1/2.3".

Sony marked zijn camera sensoren met Exmor, waarbij het zonder toevoeging over een gewone FSI sensor gaat, bij Exmor R hebben we het over een BSI sensor en Exmor RS staat voor Stacked BSI.

Om nog even een indicatie te geven van hoeveel Stacked BSI sensoren in de smartphone werelden al worden gebruikt, (hier een lijstje).

Mocht het uit het artikel nog niet duidelijk zijn: Het grote voordeel van Stacked sensoren is dat ze veel sneller zijn, vooral in het uitlezen. De volledige 20MP sensor kan 120 keer per seconden uitgelezen worden, waar dat bij de RX10 en RX100 III maar 60 keer was. Daardoor kunnen frame-rates (voor slomo) en de burst-rates veel hoger. Ook kan er door dit snelle uitlezen elektronische sluiters gebruikt worden tot 1/16.000 seconden, en is er bijna geen global shutter.

De sensor kan het dus aan om in 5K met 120fps te filmen. De reden dat dat niet gebeurd is dat de rest van de camera dat niet aankan.

bijna geen rolling shutter

global shutter heeft helemaal geen rolling shutter.

Jammer dat je maar 5 minuten kan filmen in 4k. Had deze graag als onderwatercamera gehad. Die image stabilizer lijkt fantastisch te werken.

Ook ik had de eerste versie van de Sony RX10 aangeschaft als opvolger van een Canon Powershot SX1-IS. Met name de grotere sensor en diverse 'lovende' kritieken brachten mij tot dat besluit. Ik schrijf met opzet in de verleden tijd, want deze Sony voldeed op video gebied helemaal niet aan mijn verwachtingen. Ik heb hem daarom ook weer snel verkocht:
- inzoomen/uitzoomen is vreselijk traag en gaat maar op 1 snelheid. Ik kon nauwelijks zwemmers in hun baan volgen. De Canon Powershot heeft een 'smart' in/uitzoom knop: naar mate je de knop verder indrukt, verloopt het inzoomen sneller. Een gemis bij de Sony.
- Scherpstellen met gezichtsdetectie: je ziet bij de Sony weliswaar een vierkantje om het gezicht, maar als het gezicht zich verplaatst naar 2/3 van de beelduitsnede (de 'gulden snede') dan verliest de camera de focus op het gezicht. Dat leverde mij vele shots 'out of focus' op. De Canon heeft daar totaal geen moeite mee.
- Automatische geluidssterkte regeling: niet aanwezig bij de Sony, wel aanwezig bij de Canon.
- Door speling in de lens van de Sony heb je last van een hysteresis effect wanneer je op een onderwerp inzoomt en vervolgens uitzoomt. Voor een kritische cineast onaanvaardbaar. Info bij de verkoper leverde niets op: dit schijnt normaal te zijn bij dit type camera.
- Sensor fout: een 'hot spot' in linker bovenhoek van het beeld van een lamp, levert een flikkerende echo op in de rechter benedenhoek. Er zit geen filter op de lens. De lamp brand continue, maar flikkert in de Sony opname. Jammer dat in reviews geen praktijkervaringen worden gegeven. Dit soort fouten zouden dan direct aan het licht komen.
- Fotograferen tijdens video: niet bij de Sony mogelijk, wel bij de Canon.
- Als de Sony op een statief is gemonteerd, kan het scherm aan de achterkant niet worden uitgeklapt: de bevestigingsschroef voor het statief bevindt zich niet in het midden, maar tegen de achterkant van de body. Onhandig.
- Video beeldkwaliteit op 50p: bewegende objecten zijn niet echt scherp maar worden eerder soft weergegeven. De Canon met lagere resolutie geeft een betere scherpte indruk.
Samengevat: voor mij was de Sony een miskoop. Geen goede worksflow voor video. Autofocus niet goed. Voor video niet aan te bevelen.

Mijn advies: laat je niet leiden door 'geweldige' specificaties en lovende kritieken, maar probeer een camera uit. 50p video lijkt beter, maar levert interferentie op met 50Hz kunstlicht. Dat echte cineofielen op 24fps opnemen is niet voor niets. 4k lijkt leuk, maar er is vrijwel geen afspeelapparatuur waarmee je het kunt afspelen en software waarmee je het kunt bewerken.

Ik lees volgens mij niet dat je in de RX100 geen microfoon kan prikken terwijl dat bij de rx10 wel kan. Best essentieel als je serieus wil filmen. Ook zou in het feit dat de RX100 automatisch uitgaat als je de evf inklapt eerder als nadeel zien dan als voordeel..

Als je de EVF inklapt, en tegelijkertijd de power knop indrukt, blijft hij wel gewoon aanstaan.

Kijk, dat is een handige tip van een praktijkgebruiker!
(dat had ik nog niet ontdekt)

Nog mooier zelfs; er zit bij de RX100 IV een optie in het Instellingen-Menu waar je zelf kunt kiezen wat er gebeurt als je de viewfinder inklapt, 'Functie gesloten VF'. Deze kun je op 'Stroom UIT' of 'Stroom niet UIT' zetten, waarbij laatstgenoemde er dus voor zorgt dat de camera niet uitschakelt bij het inklappen van de viewfinder.

Het zou wel aardig zijn als Sony die instelling ook beschikbaar maakt voor de III.

Dat wordt wel benoemd. De RX10 (II) heeft dankzij z'n grote body voldoende ruimte voor een microfooningang, de RX100 IV niet. Als je serieus wilt gaan filmen is de eerste dus de meest logische keus.

Natuurlijk kun je de inklappende evf ook als nadeel zien. In de praktijk betekent dit gewoon dat je de evf beter kunt laten staan als je overgaat op het lcd-scherm. Dankzij de oogsensor wordt hij uitgeschakeld, dus los van de bult heb je er verder geen last van.

Ah excuus overheen gelezen.

Ik ben in het bezit van een RX10 versie 1 en heb die aangeschaft voor filmen. Mooie beelden maakt de camera maar er zit een flinke adder onder het gras. Zoomen en filmen tegelijk levert een beeld op met schokken en trillen, zeker als je van en naar maximaal zoombereik gaat. Getest op 2 exemplaren en ze hebben het allebei. Na indienen van een klacht geeft Sony aan dat dit normaal is voor dit soort camera's met mechanische zoom en primair is het een foto camera. Als ik een vloeiend beeld wil hebben had ik maar een filmcamera moeten nemen (serieus de strekking van hun antwoord). Natuurlijk een bizarre verklaring. Als deze camera alleen goed is voor filmen zonder gelijktijdig zoomen dan zou er op de Sony site op zijn minst een disclaimer moeten staan.

Kortom ik ben heel erg benieuwd hoe de RX10 II hierin presteert en zou graag zien dat wanneer dit onder de maat is, de score die nu wordt gegeven door Tweakers daar door beinvloed wordt.

De lensconstructie van de RX10 II is identiek. Bij vrijwel alle fotocamera's is zoomen tijdens het filmen niet ideaal. Nog los van trillingen heb je dan ook last van interne geluiden zoals de zoommotor en de stabilisatie.

Een algemene richtlijn voor serieus filmwerk is overigens om NIET te zoomen tijdens het filmen. Alleen voor speciale effecten kan dit iets toevoegen, verder is het gewoon niet mooi. Kijk maar eens hoe ze dat doen bij films; er wordt praktisch nooit in- en uitgezoomd bij een scene.

Of inzoomen niet mooi is, is een persoonlijke smaak.. Deze camera is ook niet voor het pro werk bedoeld dus moet je er vanuitgaan dat de amateur wel aan zoomen doet. Een videocamera kan het ook en dan is het geen probleem.

Externe microfoon en je hebt al minder last van zoom geluide, ligt natuurlijk ook aan de motor in jet lens.

Scon heeft natuurlijk wel een punt dat je dat gewoon bij de specs moet vermelden dat het niet mogelijk is.

Het is wel mogelijk maar gaat niet van harte, heb ook de rx10 en zoomen tijdens het filmen moet je gewoon niet willen, de concurrentie kan het ook niet trouwens

Ik heb absoluut geen verstand van fotografie en filmen, maar de slowmotion video vind ik geweldig.
Al met al een leuke review om te lezen!

Hier het zelfde, ik vraag me wel af waarom je steeds dat dimmende effect ziet.
Dat snoepgoed is toch buiten geschoten? dus verlichting 50/hf100/1kHz is het dan ook niet, terwijl je dit bij het eerste shot van het water amper ziet.
Als het de sluiter is, waarom kan die dan niet gewoon open blijven met een korte sample tijd?
Ik wou dat ik er verstand van had, dan was ik zelf ook gaan fotograferen.

Het was twee weken lang storm, grauw weer en regen. Dus alle beelden in de compilatie zijn binnen gemaakt. Wat je ziet is inderdaad het knipperen van de lampen.

Ik heb een Nikon J1 uit 2013, waarmee je gedurende vijf seconden met 400fps een slowmotion opname kunt maken op 640x240px. Dat is niet makkelijk, maar wel heel leuk. Het leukste is om dat met kinderen te doen, ze te laten springen of rennen. Als je het uitlegt en laat zien, dan gaan ze in eerste instantie langzaam springen, maar dat moet je juist niet doen. Het moet zo snel en extreem mogelijk, en dan wordt het heel leuk. De kunst bij slowmotion is om bewegingen op te zoeken die we van nature kennen, zoals vallende dingen, of iets wat door de lucht waait, vliegende vogels etc. Niet leuk zijn bv rijdende auto's, want die kunnen ook van zichzelf langzaam rijden.

Bij de J1 heb je 5 secondes, oftewel 2000 beelden. Dat levert een video van 73 seconden op. Door het kleine en ook platte beeld is het erg lastig om goed te mikken, dus je kunt vele opnames maken voordat je iets leuks hebt. Ik heb er veel plezier van gehad. De J1 gebruikt ook een 1" Sony processor.

Is die ruisreductie niet deels mogelijk door elke pixel 2x uit te lezen en dat van elkaar af te trekken?
Nu met geheugen op de sensor zou dat geen probleem moeten zijn om de eerste keer uitlezen meteen na de reset van elke pixel te doen.
Dit heeft effect doordat niet elke pixel naar hetzelfde niveau reset.

Interessante suggestie, Het klinkt inderdaad als een theoretische mogelijkheid. Iets dergelijks wordt al wel toegepast bij foto's, door meerdere foto's achter elkaar te maken en die samen te voegen (zij het door de camera via 'handheld twilight' of achteraf via software). Je zou zeggen dat dat de stacked sensor het in theorie mogelijk zou maken om dit realtime te kunnen doen, in theorie althans (dat zou natuurlijk wel ten koste gaan van de burstsnelheid e.a.).

[Reactie gewijzigd door Yero op 20 november 2015 09:44]

Het hoeft niet echt veel burst-snelheid te kosten, want op korte termijn zou je de reset-waarde van elke sensor als constant kunnen beschouwen.
Deze is namelijk afhankelijk van een aantal factoren die je binnen seconden als constant zou kunnen beschouwen. (o.a. temperatuur)

De meerdere sensorlagen in de stacked sensor moeten dan wel exact hetzelde ruisprofiel hebben om dat te kunnen laten werken. Dat is waarom de truuk met meerdere foto's van elkaar optellen/aftrekken werkt.

Ik vraag me ook af of het niet tijd wordt om standaard iets beters dan jpeg te gebruiken. RAW is irritant omdat het trager is en achteraf bewerming nodig heeft - maar jpg verliest wel erg veel kwaliteit. Er zijn bestandsformaten met een betere kwaliteit... Dan denk ik vooral aan BPG natuurlijk.

Mooie voorruitgang maar ik had tenminste een 24-400mm lens verwacht voor de rx10 2. Dat was trouwens mijn keuze om voor de FZ1000 te gaan welke deze wel had.

Mooie voorruitgang maar ik had tenminste een 24-400mm lens verwacht voor de rx10 2. Dat was trouwens mijn keuze om voor de FZ1000 te gaan welke deze wel had.

Wat is er mis met het fantastische bereik van 24mm tot 200mm, terwijl het diafragma een zeer goede f/2.8 over het hele bereik is?

Redenen om niet meer zoom te willen:
* meer zoom = minder licht
* meer zoom = grotere lens
* meer zoom = meer vervorming

Eigenlijk zie ik maar één nadeel: de hoge prijs. Voor dat geld kun je ook een leuke APS-C (of zelfs FF!!!) systeemcamera met een aardige lens kopen!

Waarom zou je standaard meer zoombereik willen hebben? Juist omdat op deze kamera's het objectief niet verwisseld kan worden. Ik heb onlangs een Lumix FZ1000 gekocht, juist vanwege dat grotere zoombereik. Als ik nog meer bereik (en hoge kwaliteit) wil, gebruik ik mijn Canon EOS bodies met een tele-objectief.

Lijkt me lastig met f/2.8 over het hele bereik.

Inderdaad maar heb niets tegen variabel naar mate de zoom vordert, vangt nog genoeg licht op naar mn mening

Voor filmen is f2.8 over de gehele range echter fantastisch. Als je de framing van je shot aanpast, hoef je niet de exposure te corrigeren. Ook kan je makkelijker zoomen zonder exposure issues.

Dat voor 4K video full pixel readout wordt gebruikt, betekent dat dat de 3840x2160 pixels uit het midden van de sensor worden gesneden? M.a.w. in 4K video geen 24mm breedhoek mogelijk?

De camera gebruikt natuurlijk een 16:9 crop, maar in de breedte blijft 24mm (equivalent) behouden. Er wordt weliswaar geen pixel binning gebruikt, maar wel downsampling. Maar dan dus wel van alle pixels (en niet zoals bij veel camera's slechts op basis van een deel van de pixels, doordat line skipping wordt toegepast). Dat leidt in de praktijk o.a. tot minder moire.

Full pixel readout betekent dat alle pixels gebruikt worden voor de video. In dit geval dus 20 megapixels voor 4k (8mp) video. De camera leest tijdens het filmen dus de hele sensor bijvoorbeeld 24 keer per seconde uit en verwerkt dat tot een 4k-video.

Wel een beetje vreemd dat jullie het wel over het hitte probleem schrijven in de review, maar het niet als min punt aankaart in de conclusie

Het schijnt zelfs zo erg te zijn dat de camera uit schakelt als hij overhit raakt en je 10 minuten moet wachten tot hij weer afgekoeld is!

tevens zou de autofocus ook niet al te best zijn!

Bij de beschrijving van de 5 minuten beperking (van 4k bij de RX100 IV) staat ook dat dit in de praktijk in veel gevallen geen probleem is. Hoe vaak film je meer dan 5 minuten achter elkaar? Een serieuze filmer niet vaak, tenzij je een statische scene aan het opnemen bent (bruiloft/lezing, etc.). De RX100 IV is ook minder een serieuze filmcamera dan de RX10 II, die dit probleem niet heeft (en bovendien meer features als een mic-ingang).

In welke condities zou de af niet al te best zijn?