Pas in het luxere segment, waar nieuwe features als Wi-Fi 7 toegepast kunnen worden, biedt een B850-moederbord echt meerwaarde boven een ouder B650-bord. MSI heeft dat uitstekend begrepen met de MAG B850 Tomahawk MAX WIFI. Eigenlijk alles wat B850 nu kan bieden wat nog niet op oude B650-borden zat, heeft MSI op de Tomahawk gestopt: snelle Wi-Fi 7 (inclusief 320MHz-ondersteuning), vier M.2-slots waarvan twee PCIe 5.0, 5Gbit/s-ethernet en alle nieuwe foefjes zoals PCIe-unlock met een knopje en toolless M.2-installatie in het eerste slot. Ook over de audiovoorziening op basis van een Realtek ALC4080 en de prima vrm hebben we niets te klagen.
Een high-end bord dat echt in het oog springt is de Gigabyte B850 AI TOP. Met de mogelijkheid om twee PCIe 5.0-videokaarten te gebruiken, twee 10Gbit/s-ethernetpoorten en een zeer krachtige vrm is dit bord onmiskenbaar gericht op een niche, maar daardoor zonder twijfel het ultiemste B850-moederbord, en daarmee ontvanger van een Ultimate-award.
De ASUS ROG Strix B850-I en Gigabyte B850I Aorus PRO verschillen zo weinig van elkaar dat we ze allebei een Excellent-award geven. In theorie is het een voordeel dat het tweede M.2-slot bij de ASUS ook PCIe 5.0 ondersteunt, maar omdat dat slot achterop zit zonder airflow, is dat in de praktijk niet nuttig. De handige knopjes op het i/o-paneel zijn wel een voordeel van de ASUS. Voor het Gigabyte-bord spreekt dan weer de afwezigheid van een vrm-fan.
De ASUS ROG Strix B850-I en Gigabyte B850I Aorus PRO verschillen zo weinig van elkaar dat we ze allebei een Excellent-award geven. In theorie is het een voordeel dat het tweede M.2-slot bij de ASUS ook PCIe 5.0 ondersteunt, maar omdat dat slot achterop zit zonder airflow, is dat in de praktijk niet nuttig. De handige knopjes op het i/o-paneel zijn wel een voordeel van de ASUS. Voor het Gigabyte-bord spreekt dan weer de afwezigheid van een vrm-fan.
ASRock, ASUS, Gigabyte en MSI brachten de afgelopen tijd vrij stilletjes hun AMD B850-moederborden op de markt. De voorloper van de B850-chipset, B650, was lange tijd de basis voor de populairste moederborden in de Pricewatch. Wat zijn de verschillen en welke B850-moederborden zijn de beste keuzes? Voor deze review hebben we er maar liefst achttien getest.
B850 versus B650 en X870
De chipsetbenamingen voor socket AM5 zijn inmiddels een behoorlijke chaos geworden, terwijl het in de basis best simpel is. Eén en dezelfde chip, de door ASMedia ontworpen Promontory 21, wordt namelijk gebruikt voor alle B650-, B850- en X870-moederborden. X670 en X870E gebruiken simpelweg twee van zulke chips om meer functionaliteit te kunnen bieden. B840 is de enige vreemde eend in de bijt, want daarvoor wordt de oudere Promontory 19-chip gebruikt, die we nog kennen als de B550-chipset van AM4.
Hardwarematig zijn er dus geen verschillen tussen de B650- en B850-chipsets, waardoor de specificaties ook volledig identiek zijn. Je moet B850 vooral zien als een kans voor al AMD's moederbordpartners om weer een up-to-date line-up aan te kunnen bieden, voorzien van alle snufjes die ze de afgelopen jaren hebben bedacht en van functies die toen B650 uitkwam nog helemaal niet bestonden, zoals Wi-Fi 7.
De PCIe-connectiviteit uit de processor wordt in principe niet beïnvloed door de chipset, maar AMD legt wel minimumeisen op voordat fabrikanten hun bord B850 mogen noemen. Een B850-bord moet een PCIe x16-slot hebben dat minstens op PCIe 4.0-snelheid werkt, en een M.2-slot met vier PCIe 5.0-lanes. Dat laatste is nieuw ten opzichte van B650, hoewel veel B650-borden in de praktijk ook gewoon een PCIe 5.0 M.2-slot hadden. En andersom zijn er ook genoeg B850-borden te koop die een volwaardig PCIe 5.0 x16-slot bieden. Dat je aan het achtervoegsel 'E' kon zien of het x16-slot PCIe 5.0 ondersteunt, is bij B850 verdwenen; dat is dus gewoon een kwestie van in de specificaties kijken.
B840
B650
B850
X870
X870E
Fysieke chipset
PROM19
PROM21
PROM21
PROM21
2x PROM21
PCI Express uit cpu voor videokaart
16x PCIe 4.0
16x PCIe 4.0
16x PCIe 4.0
16x PCIe 5.0
16x PCIe 5.0
PCI Express uit cpu voor M.2-ssd's
4x PCIe 4.0
4x PCIe 4.0
4x PCIe 5.0
8x PCIe 5.0
8x PCIe 5.0
PCI Express uit chipset
10x PCIe 3.0
8x PCIe 4.0 + 4x PCIe 3.0
8x PCIe 4.0 + 4x PCIe 3.0
8x PCIe 4.0 + 4x PCIe 3.0
12x PCIe 4.0 + 8x PCIe 3.0
USB4
Niet verplicht
Niet verplicht
Niet verplicht
Ja
Ja
USB 20Gbit/s
0
1
1
1
2
USB 10Gbit/s
2
4+2
4+2
4+2
8+4
USB 5Gbit/s
2
1
1
1
2
USB 2.0
6
6
6
6
12
SATA
4
4
4
4
8
Overklokken
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Testdeelnemers
In totaal hebben we maar liefst achttien AMD B850-moederborden getest. Gigabyte is hofleverancier met zes modellen, maar ook ASUS heeft een hele reeks borden ingestuurd. ASRock en MSI lijken zich vooral op het betaalbare segment te richten, want alle zeven borden die die fabrikanten instuurden, zijn te koop voor minder dan 250 euro. Dat lijkt ons voor een budgetchipset als B850 geen gekke strategie.
ASRock stuurde vier B850-moederborden in voor deze test. Als vanouds ligt de focus bij deze fabrikant vooral op het lagere segment, waar het merk vaak veel waar voor relatief weinig geld weet te bieden.
ASRock B850 Pro-A WiFi
Het goedkoopste ASRock-bord dat we bekijken is de B850 Pro-A WiFi. Op het moment van schrijven betaal je ruim minder dan 200 euro voor dit model, zeker als je voor de variant zonder draadloos internet gaat. De cpu-stroomvoorziening is voor dit segment behoorlijk uitgebreid en dat is de onderscheidendste feature van de B850 Pro-A. Op veel andere punten zijn duidelijke besparingen zichtbaar, zoals het weglaten van een geïntegreerd i/o-shield en de relatief basale audiocodec.
ASRock B850M Steel Legend WiFi
Hoewel de populariteit van micro-ATX de laatste paar generaties daalt, blijft het een interessante formfactor voor budgetbuilds. Je spaart immers gewoon een stuk moederbord uit en dat merk je vaak aan de prijs. De B850M Steel Legend is een stuk luxer uitgerust dan de Pro-A, met bijvoorbeeld een tweede ssd-heatsink, een geïntegreerd i/o-shield en een kwalitatief betere ALC1220-audiocodec.
ASRock B850 LiveMixer WiFi
De LiveMixer is ASRocks moederbord gericht op livestreamers. Voor dat doeleinde heeft ASRock onder meer de compatibiliteit met diverse capturecards getest, al zouden die het natuurlijk ook prima moeten doen in elk ander B850-bord. Functioneel zijn er weinig verschillen met de kleinere B850M Steel Legend, maar dat de ssd in het eerste slot zonder gereedschap kan worden geplaatst, is wel een nieuwe toevoeging.
ASRock B850I PG Lightning WiFi
ASRock heeft ook een mini-ITX-moederbordje ontworpen rondom de B850-chipset. Opnieuw maakt ASRock in elk geval op papier indruk met de vrm voor de Vcore, die uit tien 110A-powerstages bestaat. Opvallend is het gebrek aan Wi-Fi 7 − de voorgeïnstalleerde netwerkkaart gaat maar tot 6E − en het ontbreken van probleemdiagnose. Zelfs voor de gebruikelijke vier leds heeft ASRock op de B850I PG Lightning geen plaats weten te vinden.
ASUS TUF Gaming B850-Plus en ROG Strix B850-A, B850-F, B850-E en B850-I
Van ASUS ontvingen we vijf borden, die allemaal in het wat luxere segment vallen. De TUF Gaming kost al gauw 250 euro, de ROG Strix-borden zelfs 300 euro of meer.
ASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFI
Zelfs bij de TUF Gaming krijg je daardoor wel al een aardig compleet bord. Het vrijwel geheel donkergrijze moederbord is bijvoorbeeld voorzien van drie gekoelde M.2-slots, een unlockmechanisme voor het PCIe-slot en een krachtige Vcore-vrm. ASUS doet daarbij niet aan langzame M.2-slots met weinig lanes; het eerste slot is PCIe 5.0 x4, de andere twee doen PCIe 4.0 x4. Ook over de gebruikte ALC1220-audiocodec hebben we niets te klagen.
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI
De ROG Strix B850-A en B850-F zijn naaste familie van elkaar. De B850-A is echter volledig in wit uitgevoerd, terwijl de B850-F zwart is. Ten opzichte van de TUF heeft de Strix-A een extra, vierde M.2-slot met vier lanes en dat slot is ook netjes voorzien van koeling. Het eerste M.2-slot heeft bovendien een heatsink die zonder schroevendraaier te verwijderen en plaatsen is. De Strix-borden hebben geen knopje of palletje om het PCIe-slot te ontgrendelen, maar de zogenaamde Q-Release Slim, wat betekent dat je de videokaart eruit kunt halen door deze vast te pakken en naar rechts te draaien.
ASUS ROG Strix B850-F Gaming WIFI
Het voornaamste verschil tussen de Strix-A en de Strix-F is dat de B850-F nog twee extra powerstages in de Vcore-vrm heeft. Verder is dit simpelweg een zwarte variant van hetzelfde bord.
ASUS ROG Strix B850-E Gaming WIFI
In technisch opzicht zijn de verschillen tussen de Strix-F en Strix-E een stuk groter. De B850-E heeft als enige bord in de test een USB4-poort, aangestuurd door een ASMedia-controller. Deze poort kan worden gebruikt voor het aansluiten van een monitor of snelle opslag. Voor het opladen van mobiele apparaten heeft de B850-E nog een extra USB-C-poort, die USB-PD tot 30W ondersteunt.
Verder voegt ASUS op dit model een vijfde (!) M.2-slot toe, gebruikt de fabrikant alleen op dit model een luxer Wi-Fi 7-kaartje met 320MHz-ondersteuning en krijg je een foutcodedisplay en onboard powerknop.
ASUS ROG Strix B850-I Gaming WIFI
ASUS' mini-ITX-moederbord op basis van de B850-chipset is een stuk simpeler opgezet dan de luxe X870-I, die een gestapelde toren voor meerdere gekoelde M.2-ssd's had. Op de B850-versie krijg je weliswaar twee slots, maar een ervan zit op de achterkant en blijft dus verstoken van airflow. Beide slots ondersteunen PCIe 5.0, al zouden we vanwege de beperkte koelmogelijkheden achterop voor een zuinigere ssd kiezen. Noemenswaardig is verder nog dat er een fan is verstopt onder de i/o-cover, die helpt bij het koelen van de vrm-componenten. Knopjes voor onder meer clear-cmos en een instelbare flexkey zijn op het i/o-panel aangebracht, wat in veel mini-ITX-behuizingen handiger zal zijn dan op het bord zelf.
Gigabyte B850M DS3H, B850 Eagle, Gaming X, Aorus Elite, AI TOP en B850I Aorus PRO
Met zes modellen is Gigabyte het best vertegenwoordigde merk in deze round-up. De instapper, de Gigabyte B850M DS3H, is met een prijs van iets boven de 150 euro veruit het goedkoopste bord in de test. Met de ruim 450 euro kostende B850 AI TOP zit Gigabyte echter ook achter het duurste bord in de test.
Gigabyte B850M DS3H
De B850M DS3H is een micro-ATX-moederbord dat je direct herkent als een budgetmoederbord. Zo heeft het relatief kale bord geen i/o-cover of voorgeïnstalleerd i/o-shield, mist de heatsink op de bovenste vrm-fasen en krijg je maar voor één M.2-slot een koeler meegeleverd. Op diverse punten is dat zelfs een achteruitgang in vergelijking met zijn voorganger, de B650M DS3H.
Toch is de B850M DS3H op diverse functionele punten een behoorlijke upgrade in vergelijking met zijn voorganger. Het PCIe x16-slot voor de videokaart ondersteunt nu PCIe 5.0, dat was nog 4.0, en ook een van de twee M.2-slots heeft een upgrade gekregen naar PCIe 5.0. Daarnaast is de vrm wat zwaarder uitgevoerd.
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E
De B850 Eagle WIFI6E is een paar tientjes duurder, maar ziet er direct een stuk luxer uit. Het is een fullsize-ATX-bord met een voorgeïnstalleerd i/o-shield, een toolless ssd-heatsink en een mechanisme om het PCIe-slot te ontgrendelen met een knopje. Functioneel zijn de verschillen kleiner. Je krijgt vooral meer slots met weinig bandbreedte, zoals de PCIe 3.0 x1-slots en het derde M.2-slot met maar twee lanes bandbreedte. Zoals de naam al zegt is de toevoeging van wifi nieuw ten opzichte van de B850M DS3H, maar de Eagle heeft wel de twijfelachtige eer om het enige bord in de test te zijn met 1Gbit/s-ethernet.
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E
De B850 Gaming X biedt net wat meer dan de Eagle. Dit bord heeft wel 2,5Gbit/s-ethernet, een sneller derde M.2-slot en koeling voor alle ssd's. De Vcore-vrm heeft een flinke upgrade gekregen van acht naar twaalf powerstages. Wel blijft Gigabyte nog altijd de ALC897-audiocodec gebruiken.
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7
De B850 Aorus Elite WIFI7 is het eerste bord dat binnen Gigabyte's gamingserie Aorus valt. De vrm is opnieuw iets uitgebreid, naar veertien powerstages dit keer, en bij de chipsetheatsink is wat rgb-verlichting aangebracht. Het wifikaartje heeft een upgrade gekregen naar Wi-Fi 7. Opvallend is verder de aanwezigheid van een interne HDMI-poort, om een scherm in je behuizing op aan te sluiten.
Intussen blijft Gigabyte ook voor dit bijna 240 euro kostende bord vasthouden aan Realteks instapaudio-oplossing, wat inmiddels toch wel een tikje gênant begint te worden. Voor de liefhebber is er overigens ook een witte Ice-versie van dit bord.
Gigabyte B850 AI TOP
Met een bijna twee keer zo hoge prijs is de B850 AI TOP opeens een bord in een totaal ander segment. Hoewel B850 in principe een budgetchipset is, heeft Gigabyte er met de AI TOP een high-end moederbord omheen gebouwd. Het belangrijkste wapenfeit van dit bord is de mogelijkheid om de PCIe 5.0-lanes te verdelen over twee fysieke x16-slots, waardoor je twee videokaarten kunt gebruiken voor het trainen van AI-modellen. Om je daarbij te helpen biedt Gigabyte ook eigen software aan, de AI Top Utility.
De B850 AI TOP biedt echter nog meer high-end features. Zo heeft Gigabyte hem uitgerust met niet een, maar twee 10Gbit/s-netwerkpoorten; alleen Gigabyte's 900 euro kostende X870E Aorus Xtreme AI TOP en wat zakelijke ASRock Rack-borden weten dat te evenaren. Bovendien is de Vcore-vrm met zestien 110A-powerstages aanzienlijk krachtiger en stapt Gigabyte voor dit bord eindelijk over op een luxere audiocodec, namelijk de Realtek ALC1220.
Gigabyte B850I Aorus PRO
Het laatste Gigabyte-bord dat we bekijken is de B850I Aorus PRO, een mini-ITX-model. Net als die van ASRock en ASUS biedt ook Gigabyte's ITX-model twee M.2-slots; een PCIe 5.0-slot met koeling op de voorkant en een bloot PCIe 4.0-slot op de achterkant. In de forse M.2-heatsink op de voorzijde is zelfs een ventilator verwerkt. Je kunt de voorste M.2-ssd volledig zonder gereedschap monteren, en voor het ontgrendelen van het PCIe-slot is een knopje aanwezig. Zeker op krappe ITX-bordjes is dat een welkome feature. Overigens gebruikt Gigabyte op dit bord geen vrm-fan.
Juist op dit bordje komen we de meest luxe audiovoorziening tegen, namelijk een Realtek ALC4080. De netwerkvoorzieningen zijn vrij standaard; een Wi-Fi 7-kaartje met ondersteuning voor maximaal 160MHz-netwerken en 2,5Gbit/s-ethernet. Mocht het ontwerp iemand bekend voorkomen: de B850I Aorus PRO is in feite gewoon de X870I Aorus PRO, maar dan zonder USB4 en in een zwart in plaats van wit thema.
MSI PRO B850-P, B850 Gaming PLUS en B850 Tomahawk MAX
MSI stuurde drie B850-borden in. De PRO B850-P WIFI en B850 Gaming Plus ontlopen elkaar qua prijs nauwelijks; ze kosten allebei net iets boven de 200 euro. De B850 Tomahawk Max Wifi koop je op het moment van schrijven voor rond de 250 euro.
MSI PRO B850-P WIFI
Van een afstandje kun je de PRO B850-P WIFI alleen door de anders gekleurde heatsinks van elkaar onderscheiden − het is onmiskenbaar dat ze naaste familie van elkaar zijn. Veel functionaliteit komt dan ook overeen, waaronder de vrm. Die bestaat uit twaalf fasen met losse high- en low-side mosfets. Jaren geleden was dat standaard, maar tegenwoordig worden meestal de efficiëntere powerstages toegepast. Het is dus goed om te zien dat MSI stevige heatsinks heeft aangebracht.
MSI heeft drie M.2-slots geplaatst. De eerste doet PCIe 5.0 x4, de tweede PCIe 4.0 x4 en de derde PCIe 4.0 x2, waarmee die laatste een serieuze bandbreedtebeperking heeft. Alleen voor het eerste slot wordt een heatsink meegeleverd. MSI valt in positieve zin op wat netwerkconnectiviteit betreft. Zelfs deze budgetborden zijn voorzien van een 5Gbit/s-netwerkpoort en een luxe Wi-Fi 7-kaartje met 320MHz-ondersteuning, afkomstig van respectievelijk Realtek en Qualcomm.
MSI B850 Gaming PLUS WIFI
De B850 Gaming PLUS WIFI is dus goeddeels identiek aan de PRO B850-P WIFI, met de gamerige heatsinks (inclusief grote draak!) als opvallendste verschil. Functioneel is alleen van belang dat de Gaming Plus een DisplayPort-aansluiting heeft voor de igpu, terwijl het Pro-model in de plaats daarvan een HDMI-interface heeft.
MSI MAG B850 Tomahawk MAX WIFI
Hoewel de B850 Tomahawk MAX WIFI op het moment van schrijven nog geen vijftig euro duurder is dan de twee voorgenoemde borden, is de featureset flink uitgebreider. Het bord is voorzien van donkergrijze heatsinks met geelgroene logo's en tekst. Alle vier de M.2-slots zijn voorzien van heatsinks, waarvan de eerste zelfs toolless is. De eerste twee ondersteunen PCIe 5.0 x4, de derde PCIe 4.0 x4 en het vierde slot blijft helaas beperkt tot PCIe 4.0 x2.
De audiochip heeft een upgrade gekregen van de ALC897 op de Pro en Gaming Plus naar een high-end ALC4080. Net zoals op de goedkopere borden krijg je 5Gbit/s-ethernet en de snelste mogelijke Wi-Fi 7, wat zelfs in dit segment nog best bijzonder is.
Vergelijkingstabellen: slots en chips
Op deze pagina zetten we de belangrijkste specificaties van de AMD B850-moederborden op een rij. Zo krijg je snel een indruk van waar je op kunt rekenen en vallen uitzonderlijke extra's of omissies op.
PCI Express
Ieder getest B850-moederbord heeft een PCIe 5.0 x16-slot, hoewel dat vanuit AMD niet eens verplicht is. Alleen de high-end B850 AI TOP van Gigabyte heeft ook een tweede PCIe 5.0-slot, dat de zestien lanes in tweemaal acht kan splitsen. Bij de andere borden zien we naast het primaire slot voor de videokaart uitsluitend PCIe 3.0- en 4.0-slots met een, twee of vier lanes. Juist de goedkopere borden hebben vaak meer van dergelijke slots, omdat de ruimte op het bord daarbij niet voor M.2-slots wordt gebruikt.
Slot 1
Slot 2
Slot 3
Slot 4
ASRock B850 Pro-A WiFi
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
N.v.t.
ASRock B850M Steel Legend WiFi
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
N.v.t.
ASRock B850 LiveMixer WiFi
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
ASRock B850I PG Lightning WiFi
PCIe 5.0 x16
N.v.t.
N.v.t.
N.v.t.
ASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFI
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x1
PCIe 4.0 x1
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
N.v.t.
ASUS ROG Strix B850-F Gaming WIFI
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
N.v.t.
ASUS ROG Strix B850-E Gaming WIFI
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
N.v.t.
ASUS ROG Strix B850-I Gaming WIFI
PCIe 5.0 x16
N.v.t.
N.v.t.
N.v.t.
Gigabyte B850M DS3H
PCIe 5.0 x16
PCIe 3.0 x4
N.v.t.
N.v.t.
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E
PCIe 5.0 x16
PCIe 3.0 x1
PCIe 3.0 x1
PCIe 3.0 x1
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E
PCIe 5.0 x16
PCIe 3.0 x1
PCIe 3.0 x1
N.v.t.
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7
PCIe 5.0 x16
PCIe 3.0 x1
PCIe 3.0 x1
N.v.t.
Gigabyte B850 AI TOP
PCIe 5.0 x16
PCIe 5.0 x8
PCIe 4.0 x2
N.v.t.
Gigabyte B850I Aorus PRO
PCIe 5.0 x16
N.v.t.
N.v.t.
N.v.t.
MSI PRO B850-P WIFI
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
PCIe 3.0 x1
PCIe 3.0 x1
MSI B850 Gaming PLUS WIFI
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
PCIe 3.0 x1
PCIe 3.0 x1
MSI B850 Tomahawk MAX WIFI
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
PCIe 3.0 x1
N.v.t.
USB
Het grote verschil tussen B850-moederborden en de duurdere X870-modellen, is dat B850-borden geen USB4 hoeven te hebben. Alleen de ASUS ROG Strix B850-E Gaming WIFI heeft zo'n aansluiting, waarvoor een ASMedia ASM4241 wordt gebruikt. Over deze controller valt weinig te vinden, maar het ligt voor de hand dat het een eenpoortsversie van de ASM4242 is, die op vrijwel alle X870-borden wordt gebruikt om twee USB4-poorten te bieden.
Op de andere modellen zien we vooral veel relatief langzame USB-poorten. De meeste borden hebben nog heel wat 5Gbit/s-USB-poorten en zelfs USB 2.0 zien we nog veelvuldig terug. Alleen ASUS biedt op zijn modellen een 20Gbit/s-aansluiting.
Alle geteste B850-borden hebben een interne USB-C-header, waarop je de poort aan de voorkant van je behuizing kunt aansluiten. Bij budgetmodellen werkt die meestal op een snelheid van 5Gbit/s of 10Gbit/s, luxere borden bieden vaak 20Gbit/s.
USB 2.0
USB 5Gbit/s
USB 10Gbit/s
USB 20Gbit/s
USB4 40Gbit/s
USB-C intern
ASRock B850 Pro-A WiFi
6
5
1
0
0
20Gbit/s
ASRock B850M Steel Legend WiFi
4
2
2
0
0
5Gbit/s
ASRock B850 LiveMixer WiFi
8
4
2
0
0
20Gbit/s
ASRock B850I PG Lightning WiFi
4
1
3
0
0
5Gbit/s
ASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFI
2
4
3
1
0
10Gbit/s
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI
2
4
3
1
0
10Gbit/s
ASUS ROG Strix B850-F Gaming WIFI
4
4
3
1
0
10Gbit/s
ASUS ROG Strix B850-E Gaming WIFI
4
0
6
1
1
10Gbit/s
ASUS ROG Strix B850-I Gaming WIFI
2
0
5
1
0
10Gbit/s
Gigabyte B850M DS3H
4
2
2
0
0
10Gbit/s
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E
4
3
2
0
0
5Gbit/s
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E
3
3
2
0
0
20Gbit/s
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7
4
5
3
0
0
20Gbit/s
Gigabyte B850 AI TOP
4
4
4
0
0
20Gbit/s
Gigabyte B850I Aorus PRO
2
2
3
0
0
10Gbit/s
MSI PRO B850-P WIFI
4
1
3
0
0
5Gbit/s
MSI B850 Gaming PLUS WIFI
4
1
3
0
0
5Gbit/s
MSI B850 Tomahawk MAX WIFI
4
1
5
0
0
20Gbit/s
Opslag
Het aansluiten van opslag doe je tegenwoordig meestal via een M.2-slot. Drie slots is zelfs in het B850-segment zo'n beetje de standaard; alleen ASUS is bovengemiddeld scheutig met vier of zelfs vijf slots op enkele borden. Zeker bij de goedkopere borden werken sommige slots helaas wel volgens verouderde PCIe-standaarden of met een beperkt aantal lanes.
Bij elk getest bord krijg je minstens één heatsink. Bij luxere modellen krijg je er meer en vanaf een bepaald prijspunt voor ieder M.2-slot. Soms worden meerdere slots bedekt door één grote koelplaat; vandaar dat we niet strikt het aantal heatsinks, maar het aantal gekoelde slots hebben geteld.
Alle borden bieden daarnaast nog twee of vier SATA600-poorten.
SATA
M.2-slots 1/2/3/4/5
Gekoeld
ASRock B850 Pro-A WiFi
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 3.0 x4
n.v.t.
1
ASRock B850M Steel Legend WiFi
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x2
n.v.t.
n.v.t.
2
ASRock B850 LiveMixer WiFi
2
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
n.v.t.
n.v.t.
3
ASRock B850I PG Lightning WiFi
2
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
1
ASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFI
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
n.v.t.
n.v.t.
3
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI
2
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
n.v.t.
4
ASUS ROG Strix B850-F Gaming WIFI
2
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
n.v.t.
4
ASUS ROG Strix B850-E Gaming WIFI
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
5
ASUS ROG Strix B850-I Gaming WIFI
2
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
1
Gigabyte B850M DS3H
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
1
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x2
n.v.t.
n.v.t.
1
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
n.v.t.
n.v.t.
3
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
n.v.t.
n.v.t.
3
Gigabyte B850 AI TOP
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x2
n.v.t.
n.v.t.
3
Gigabyte B850I Aorus PRO
2
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
1
MSI PRO B850-P WIFI
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x2
n.v.t.
n.v.t.
1
MSI B850 Gaming PLUS WIFI
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x2
n.v.t.
n.v.t.
1
MSI B850 Tomahawk MAX WIFI
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x2
n.v.t.
4
Video en audio
HDMI blijft de standaardaansluiting voor het gebruik van een geïntegreerde gpu; vrijwel ieder bord heeft zo'n aansluiting. DisplayPort komt minder vaak voor en enkele borden kunnen ook video uitsturen via USB-C.
HDMI
DisplayPort
USB-C
ASRock B850 Pro-A WiFi
1
0
1
ASRock B850M Steel Legend WiFi
1
1
0
ASRock B850 LiveMixer WiFi
1
1
0
ASRock B850I PG Lightning WiFi
1
0
1
ASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFI
1
1
0
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI
1
1
0
ASUS ROG Strix B850-F Gaming WIFI
1
1
0
ASUS ROG Strix B850-E Gaming WIFI
1
1
1
ASUS ROG Strix B850-I Gaming WIFI
1
0
1
Gigabyte B850M DS3H
1
2
0
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E
1
1
0
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E
1
1
0
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7
0
1
0
Gigabyte B850 AI TOP
1
0
1
Gigabyte B850I Aorus PRO
1
0
0
MSI PRO B850-P WIFI
1
0
0
MSI B850 Gaming PLUS WIFI
0
1
0
MSI B850 Tomahawk MAX WIFI
1
0
0
De mogelijkheden op het gebied van audio worden grotendeels bepaald door de gebruikte audiocodec. In onderstaande tabel hebben we de verschillen tussen de gebruikte codecs nog eens op een rijtje gezet.
Verschillen tussen audiocodecs
Verbinding
Kanalen
Hoofdtelefoon- versterking
Max. dac snr
Max. adc snr
Resolutie
Dac
Adc
Realtek ALC887
HDA
8
2
Tot 32Ω
97dB(A)
90dB(A)
24bit 192kHz
Realtek ALC897
HDA
10
2
Tot 32Ω
99dB(A)
95dB(A)
24bit 192kHz
Realtek ALC1200
HDA
10
2
Tot 32Ω
110dB(A)
102dB(A)
24bit 192kHz
Realtek ALC1220
HDA
10
3
Tot 600Ω
120dB(A)
110dB(A)
24bit 192kHz
Realtek ALC4080
USB
10
3
Tot 600Ω
120dB(A)
110dB(A)
32bit 384kHz
Veel van de goedkopere B850-borden maken gebruik van de relatief simpele ALC897-codec. Vooral Gigabyte gebruikt deze audiochip tot vrij hoog in de line-up; zelfs de B650 Aorus Elite is nog voorzien van deze instapcodec. ASUS kiest juist op al zijn modellen voor de luxere ALC1220 en ALC4080, al moet daar wel bij worden gezegd dat het ook vooral wat duurdere borden heeft ingestuurd voor deze test. Op zijn Strix-E en Strix-I voegt deze fabrikant zelfs een extra versterker voor hoofdtelefoons toe.
Codec
Analoge jacks
S/PDIF
Versterker
ASRock B850 Pro-A WiFi
Realtek ALC897
3
Nee
N.v.t.
ASRock B850M Steel Legend WiFi
Realtek ALC1220
3
Nee
N.v.t.
ASRock B850 LiveMixer WiFi
Realtek ALC1220
2
Ja
N.v.t.
ASRock B850I PG Lightning WiFi
Realtek ALC1220
2
Ja
N.v.t.
ASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFI
Realtek ALC1220
5
Nee
N.v.t.
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI
Realtek ALC4080
2
Ja
N.v.t.
ASUS ROG Strix B850-F Gaming WIFI
Realtek ALC4080
2
Ja
N.v.t.
ASUS ROG Strix B850-E Gaming WIFI
Realtek ALC4080
2
Ja
Savitech SV3H712
ASUS ROG Strix B850-I Gaming WIFI
Realtek ALC4080
3
Ja
Savitech SV3H712
Gigabyte B850M DS3H
Realtek ALC897
3
Nee
N.v.t.
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E
Realtek ALC897
3
Nee
N.v.t.
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E
Realtek ALC897
3
Nee
N.v.t.
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7
Realtek ALC897
2
Ja
N.v.t.
Gigabyte B850 AI TOP
Realtek ALC1220
2
Ja
N.v.t.
Gigabyte B850I Aorus PRO
Realtek ALC4080
2
Nee
N.v.t.
MSI PRO B850-P WIFI
Realtek ALC897
2
Ja
N.v.t.
MSI B850 Gaming PLUS WIFI
Realtek ALC897
2
Ja
N.v.t.
MSI B850 Tomahawk MAX WIFI
Realtek ALC4080
2
Ja
N.v.t.
Netwerk
De meeste B850-borden beschikken over een enkele ethernetpoort met een snelheid van 2,5Gbit/s. Alleen MSI kiest consequent voor de nieuwste 5Gbit/s-chip van Realtek − blijkbaar heeft het die groots ingekocht. Ook de wifi is bij MSI uitzonderlijk goed op orde, met een luxe Qualcomm-chip die 320MHz-netwerken ondersteunt. Bij veel andere merken zien we simpelere Wi-Fi 7-kaartjes die niet verder gaan dan 160MHz of zelfs nog Wi-Fi 6E.
Dat de B850 AI TOP van Gigabyte 10Gbit/s-ethernet biedt, is al bijzonder, maar Gigabyte heeft zelfs in twee chips voorzien, waardoor je dus over twee van deze ultrasnelle netwerkpoorten beschikt.
LAN 1
LAN 2
Wifi
ASRock B850 Pro-A WiFi
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 6E (Mediatek)
ASRock B850M Steel Legend WiFi
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (Mediatek, 160MHz)
ASRock B850 LiveMixer WiFi
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (Mediatek, 160MHz)
ASRock B850I PG Lightning WiFi
Killer 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 6E (Mediatek)
ASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFI
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (Mediatek/Realtek, 160MHz)
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI
Intel 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (Mediatek, 160MHz)
ASUS ROG Strix B850-F Gaming WIFI
Intel 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (Mediatek, 160MHz)
ASUS ROG Strix B850-E Gaming WIFI
Realtek 5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (Mediatek, 320MHz)
ASUS ROG Strix B850-I Gaming WIFI
Intel 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (Mediatek, 160MHz)
Gigabyte B850M DS3H
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
N.v.t.
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E
Realtek 1Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 6E (Intel/Realtek)
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 6E (Realtek)
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (Realtek, 160MHz)
Gigabyte B850 AI TOP
Marvell 10Gbit/s
Marvell 10Gbit/s
Wi-Fi 7 (Realtek, 160MHz)
Gigabyte B850I Aorus PRO
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (Realtek, 160MHz)
MSI PRO B850-P WIFI
Realtek 5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (Qualcomm, 320MHz)
MSI B850 Gaming PLUS WIFI
Realtek 5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (Qualcomm, 320MHz)
MSI B850 Tomahawk MAX WIFI
Realtek 5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (Qualcomm, 320MHz)
Overige features
Alle moederborden bieden voldoende fanheaders en de mogelijkheid om het bios bij te werken zonder dat je een compatibele cpu nodig hebt. Op het mini-ITX-moederbord van ASRock na, dat er vermoedelijk simpelweg geen plaats voor had, bieden alle borden een vorm van probleemdiagnose. Meestal is dat in de vorm van vier leds die hints geven over welk onderdeel te troubleshooten, enkele luxere borden hebben een volwaardig foutcodeschermpje. Gigabyte voorziet bijna al zijn borden van onboard knopjes voor power of reset; een kleine maar soms wel erg handige toevoeging.
Doordat de B850-chipset alle fabrikanten de kans gaf om hun AM5-aanbod van een lik verf te voorzien, komen we veel relatief moderne toevoegingen tegen. Vrijwel alle borden zijn voorzien van een handigheidje om het PCIe-slot te unlocken. Soms is dat een simpel asymmetrisch verlengstukje van de clip, bij duurdere modellen vaker een volwaardig mechanisme met een knopje, maar beide opties doen hun werk. Ook de mogelijkheid om een M.2-ssd te installeren zonder te hoeven schroeven, komen we vaak tegen, in elk geval voor het eerste slot.
Alleen twee van de goedkoopste borden uit de test, de ASRock B850 Pro-A en de Gigabyte B850M DS3H, worden nog geleverd met een ouderwets los i/o-shield. Bij alle andere modellen is dat netjes voorgeïnstalleerd.
Fan-headers
Bios flashen zonder cpu
Probleemdiagnose
Onboard knoppen
Rgb / Argb
M.2 zonder schroeven
PCIe-release
Geïntegreerd i/o-shield
ASRock B850 Pro-A WiFi
7
Ja
Leds
Geen
1 / 3
Nee
Nee
Nee
ASRock B850M Steel Legend WiFi
5
Ja
Leds
Geen
1 / 3
Nee
Ja
Ja
ASRock B850 LiveMixer WiFi
6
Ja
Leds
Geen
1 / 3
Ja, eerste slot
Nee
Ja
ASRock B850I PG Lightning WiFi
3
Ja
Geen
Geen
0 / 2
Nee
Nee
Ja
ASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFI
7
Ja
Leds
Geen
0 / 3
Nee
Ja
Ja
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI
7
Ja
Leds
Geen
0 / 3
Ja, eerste slot
Ja
Ja
ASUS ROG Strix B850-F Gaming WIFI
7
Ja
Leds
Geen
0 / 3
Ja, eerste slot
Ja
Ja
ASUS ROG Strix B850-E Gaming WIFI
8
Ja
Foutcodedisplay
Powerknop
0 / 3
Ja, eerste slot
Ja
Ja
ASUS ROG Strix B850-I Gaming WIFI
4
Ja
Leds
Geen
0 / 2
Nee
Ja
Ja
Gigabyte B850M DS3H
4
Ja
Leds
Resetknop
1 / 3
Nee
Ja
Nee
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E
6
Ja
Leds
Resetknop
1 / 3
Ja
Ja
Ja
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E
6
Ja
Leds
Resetknop
1 / 3
Ja
Ja
Ja
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7
6
Ja
Leds
Powerknop, resetknop
1 / 3
Ja
Ja
Ja
Gigabyte B850 AI TOP
8
Ja
Foutcodedisplay
Powerknop, resetknop
1 / 3
Ja
Ja
Ja
Gigabyte B850I Aorus PRO
3
Ja
Leds
Geen
1 / 2
Ja
Ja
Ja
MSI PRO B850-P WIFI
6
Ja
Leds
Geen
1 / 3
Ja
Ja
Ja
MSI B850 Gaming PLUS WIFI
6
Ja
Leds
Geen
1 / 3
Ja
Ja
Ja
MSI B850 Tomahawk MAX WIFI
8
Ja
Leds
Geen
1 / 3
Ja, eerste slot
Ja
Ja
Vrm-componentanalyse
Hoewel moederbordfabrikanten tegenwoordig minder beknibbelen op vrm-componenten dan vroeger, bekijken we uiteraard even wat er onder de aanwezige heatsinks zit voor de stroomtoevoer van de processor.
Op de moederborden van ASRock en ASUS komen we door de bank genomen de sterkste vrm's tegen. Van beide merken heeft maar één bord een Vcore-vrm met een theoretische rating van minder dan 1000A. Ter vergelijking: zelfs de hongerigste AM5-cpu's hebben niet veel meer dan 200A nodig. Nu wil je niet dat de componenten van je stroomvoorziening op hun achterste tenen moeten lopen, maar extreem krachtige vrm's als die van de Gigabyte B850 AI TOP zijn dus eigenlijk overkill.
MSI is de enige fabrikant die op zijn goedkopere modellen kiest voor losse mosfets in plaats van powerstages. Doorgaans zijn powerstages aanzienlijk efficiënter, maar toch schrijven we deze borden niet per definitie af. Met voldoende koeling en een groot aantal mosfets valt er best een potente stroomvoorziening te bouwen, maar of dat MSI is gelukt, zullen we in de testresultaten moeten bekijken.
Controller
Mosfets Vcore
Rating Vcore
ASRock B850 Pro-A WiFi
Richtek RT3678BE
14x Vishay SiC659 (80A)
1120A
ASRock B850M Steel Legend WiFi
Richtek RT3674AE
12x Vishay SiC623 (60A)
720A
ASRock B850 LiveMixer WiFi
Richtek RT3678BE
14x Vishay SiC659 (80A)
1120A
ASRock B850I PG Lightning WiFi
Renesas RAA229620
10x Renesas R2209004 (110A)
1100A
ASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFI
Digi+ ASP2308
14x A&O AOZ53071QI (80A)
1120A
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI
Digi+ ASP2308
14x Vishay SiC629 (80A)
1120A
ASUS ROG Strix B850-F Gaming WIFI
Digi+ ASP2308
16x Vishay SiC629 (80A)
1280A
ASUS ROG Strix B850-E Gaming WIFI
Digi+ ASP2206
16x MPS MP87691 (90A)
1440A
ASUS ROG Strix B850-I Gaming WIFI
Digi+ ASP2205
10x IR PMC41420 (70A)
700A
Gigabyte B850M DS3H
Richtek RT3678BE
8x NCP302155R (55A)
440A
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E
Richtek RT3678BE
8x NCP302155R (55A)
440A
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E
Richtek RT3678BE
12x NCP302155R (55A)
660A
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7
Richtek RT3678BE
14x NCP302155R (55A)
770A
Gigabyte B850 AI TOP
Infineon XDPE192C3B
16x IR PMC41430 (110A)
1760A
Gigabyte B850I Aorus PRO
Infineon XDPE192C3B
8x IR PMC41410 (80A)
640A
MSI PRO B850-P WIFI
Richtek RT3678BE
12x SM4337 + 4503NH
N.v.t.
MSI B850 Gaming PLUS WIFI
Richtek RT3678BE
12x SM4337 + 4503NH
N.v.t.
MSI B850 Tomahawk MAX WIFI
MPS MP2857
14x MP87670 (80A)
1120A
Foto's
Hieronder zie je foto's van alle geteste moederborden zonder heatsinks, eerst van het volledige bord en daarnaast een close-up van de processor-vrm.
ASRock B850 Pro-A WiFi
ASRock B850M Steel Legend WiFi
ASRock B850 LiveMixer WiFi
ASRock B850I PG Lightning WiFi
ASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFI
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI
ASUS ROG Strix B850-F Gaming WIFI
ASUS ROG Strix B850-E Gaming WIFI
ASUS ROG Strix B850-I Gaming WIFI
Gigabyte B850M DS3H
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7
Gigabyte B850 AI TOP
Gigabyte B850I Aorus PRO
MSI PRO B850-P WIFI
MSI B850 Gaming PLUS WIFI
MSI B850 Tomahawk MAX WIFI
Testmethode
Het belangrijkste onderdeel van onze moederbordentest is de vrm-test. De vrm is verantwoordelijk voor de omzetting van 12V uit de voeding in de door de processor gewenste spanning. Daarmee is het zowel een van de belangrijkste onderdelen van het moederbord als een onderdeel waarop bij goedkope modellen vaak wordt bezuinigd. In de specificatielijst merk je ontbrekende USB-poorten of M.2-slots immers eerder op dan magere vrm-componenten. Hoe de vrm van een moederbord exact werkt en wat de functie van alle onderdelen is, wordt uitgebreid uiteengezet in dit achtergrondartikel.
Voor de vrm-test gebruiken we het topmodel uit de nieuwste AMD Ryzen 9000-serie: de 16-core-9950X. We gebruiken de processor op de standaardinstellingen en laten het moederbord vrij om zelf de gebruikte spanning te bepalen. Afhankelijk van de tuning die een fabrikant kiest, kunnen hierdoor kleine verschillen in prestaties en stroomverbruik ontstaan.
Meetmethode
Om te beoordelen hoe goed de vrm en de koeling daarvan zijn, meten we de temperatuur met een Flir E60-warmtebeeldcamera. Als een moederbord voorzien is van een backplate, controleren we of deze meting overeenkomt met wat de vrm-temperatuursensor van het moederbord zelf aangeeft, en noteren de hoogste van de twee waardes als testresultaat.
We voeren de tests uit met een gestandaardiseerd systeem in een Fractal Design Define 7 XL-kast. Dat is voorzien van drie Noctua NF-A14 PWM Chromax-ventilators en een forse 360mm-cpu-waterkoeler, die de opgewekte warmte rechtstreeks de behuizing uit blaast. Van een gebrek aan airflow hebben de moederborden dus in elk geval geen last.
De testmethode voor moederborden, met links de ATX-stroommeter en rechts de EPS-stroommeter
Voor de stroommeting gebruiken we zelf ontworpen printplaten waarop we de stroomkabels vanuit het moederbord en vanuit de voeding aansluiten. Hoeveel stroom erdoorheen gaat, meten we bij onze ATX-stroommeter met drie Texas Instruments INA260-sensors (een per spanningsrail) en bij onze EPS-meter met één INA216-sensor. Zo kunnen we in detail inzichtelijk maken waar het energiegebruik van een moederbord vandaan komt, en nemen we de inefficiëntie van de voeding, die zeker bij de lage vermogens van de idlemeting vaak aanzienlijk is, niet mee in onze resultaten.
Een close-up van de ATX-stroommeter
Prestaties en stroomverbruik
Tijdens de vrm-test belasten we de processor gedurende een kwartier met de Cinebench 2024 MT-benchmark. Na afloop van de test analyseren we de logfile en berekenen we zowel de gemiddelde benchmarkscore als de standaardafwijking. Substantiële afwijkingen van de prestaties of een gebrekkige consistentie kunnen immers wijzen op het terugklokken van de cpu: throttling in jargon.
We meten het stroomverbruik van de moederborden direct op de ATX- en EPS-kabels, waarbij we in het geval van de 24-pins-ATX-kabel zowel de 3,3V- als de 5V- en 12V-rails meenemen. Dat doen we zowel in idle als onder maximale cpu-belasting met Cinebench 2024.
Testresultaten
We voeren de vrm-test uit met een AMD Ryzen 9 9950X-processor, die onder maximale belasting ongeveer 200W gebruikt. We meten zowel de prestaties en de consistentie daarvan als de temperaturen van de vrm-componenten. Meer over de gebruikte methodiek lees je op de pagina Testmethode.
Prestaties
De meeste B850-moederborden noteren een Cinebench-score van rond de 2200 punten. De MSI MAG B850 Tomahawk MAX WIFI komt daar iets boven uit, enkele lager gepositioneerde moederborden laten juist een paar procent liggen. We zouden je niet aanraden om op basis hiervan je moederbord uit te kiezen; de gemeten verschillen zijn niet merkbaar in de praktijk.
Binnen een marge is het energiegebruik van de processor op alle moederborden hetzelfde. We komen gelukkig niet langer moederborden tegen met een ingebouwde powerlimit, zoals in onze X870-round-up wel nog het geval was.
Bij een budgetchipset als B850 zien we grotere verschillen in vrm-temperatuur dan bij high-end chipsets; deze grafiek is zodoende een stuk spannender om naar te kijken dan bijvoorbeeld die uit onze X870-test. De Gigabyte B850 AI TOP laat nipt de laagste vrm-temperatuur noteren, maar ook de luxere modellen van ASRock, ASUS en MSI laten uitstekende scores van onder de 50 graden Celsius noteren.
Hoewel ze niet per se een veel minder goede vrm hebben, vinden we de mini-ITX-borden wat lager in de grafieken terug. Er is bij die borden simpelweg minder ruimte voor grote koelblokken, en de componenten zitten doorgaans dichter op elkaar. De twee goedkope borden van MSI zijn de hekkensluiters met temperaturen tegen de 80 graden. Dat is warm, maar buiten de gevarenzone. Hoewel het de aanbeveling verdient om een wat luxer moederbord te kiezen als je net als wij een 9950X-cpu gaat gebruiken, worden ze niet warm genoeg om te gaan throttlen. Voor een iets lichtere processor, zoals de 9800X3D of 9700X, zul je ze al prima kunnen gebruiken, en dat geldt zeker voor de modellen nog lager in AMD's line-up.
Hieronder vind je per bord de foto's die we met de warmtebeeldcamera hebben gemaakt tijdens de test. Als je de muiscursor over een foto beweegt, zie je de naam van het bijbehorende bord. Als je de foto's aanklikt, zie je de naam bovendien boven in beeld staan.
Energiegebruik
Het energiegebruik van de borden in idle loopt best uiteen. ASRock heeft dit over het algemeen opvallend goed onder de knie; de LiveMixer en Steel Legend verbruiken allebei minder dan 30W. Over het algemeen komen we luxere borden met meer functionaliteit eerder onderaan de grafiek tegen, maar een high-end bord als de Gigabyte B850 AI TOP doet het desondanks relatief goed − dat is dus geen ijzeren wet.
Onder belasting plukt ASRock de vruchten van zijn forse vrm's, want die zijn wat efficiënter. Goedkopere borden met een minder efficiënte vrm, zoals de twee goedkope MSI's en de Gigabyte Eagle, doen het hier minder goed.
Wil je een dikke build samenstellen met een socket AM5-processor als basis, dan kom je niet om de duurdere X870-moederborden heen. Maar een moederbord met de goedkopere B850-chipset is een uitstekende basis voor een pc die vriendelijker is voor de portemonnee.
Stiekem is de B850-chipset precies dezelfde chip als B650, en is de B850-serie vooral een kans voor fabrikanten om hun line-up weer bij de tijd te brengen. Zo hebben alle geteste B850-moederborden een PCIe 5.0 x16-slot, wat een prima timing is nu zowel AMD als Nvidia de overstap maken naar die nieuwe standaard, en ten minste één M.2-slot dat op PCIe 5.0-snelheid werkt. Daarnaast komen we features als Wi-Fi 7, 5Gbit/s-ethernet en handigheidjes als schroefloze M.2-montage en eenvoudige PCIe-unlock tegen, die toen B650 uitkwam nog niet beschikbaar of nog niet bedacht waren.
Een AM5-moederbord onder de € 250? Kies voorlopig nog voor B650
Toch hebben met name de goedkopere B850-borden last van het feit dat ze zo veel op B650 lijken. Een van de populairste B650-borden, de ASUS TUF Gaming B650-Plus, kwam op de markt voor 250 euro, maar kost inmiddels nog maar 159 euro (of 169 euro met wifi). Dat B650-bord veegt op alle vlakken de vloer aan met alle geteste B850-borden onder de 200 euro: je krijgt meer en snellere USB-poorten, meer ssd-koelers, betere onboard audio en doorgaans ook een betere vrm. Alleen PCIe 5.0 voor het videokaartslot ontbreekt, maar zelfs bij een RTX 5090 merk je daar helemaal niets van.
Zolang dit soort kwalitatief goede B650-borden breed en voor scherpe prijzen beschikbaar blijven, zijn alle relatief goedkope B850-borden weinig interessant om aan te schaffen.
Met meer budget maakt B850 het verschil
Pas in het luxere segment, waar nieuwe features als Wi-Fi 7 toegepast kunnen worden, biedt een B850-moederbord echt meerwaarde boven een ouder B650-bord. MSI heeft dat uitstekend begrepen met de MAG B850 Tomahawk MAX WIFI. Eigenlijk alles wat B850 nu kan bieden wat nog niet op oude B650-borden zat, heeft MSI op de Tomahawk gestopt: snelle Wi-Fi 7 (inclusief 320MHz-ondersteuning), vier M.2-slots waarvan twee PCIe 5.0, 5Gbit/s-ethernet en alle nieuwe foefjes zoals PCIe-unlock met een knopje en toolless M.2-installatie in het eerste slot. Ook over de audiovoorziening op basis van een Realtek ALC4080 en de prima vrm hebben we niets te klagen. De Tomahawk gaat zodoende naar huis met onze Excellent-award op zak.
Veel meer uitgeven aan een B850-bord wordt dan al gauw weer minder logisch. ASUS voegt bijvoorbeeld een USB4-poort toe aan zijn ROG Strix B850-E, maar voor minder geld heb je al een X870-bord dat er twee heeft, bijvoorbeeld de ASRock X870 Steel Legend. Een high-end bord dat echt in het oog springt is de Gigabyte B850 AI TOP. Met de mogelijkheid om twee PCIe 5.0-videokaarten te gebruiken, twee 10Gbit/s-ethernetpoorten en een zeer krachtige vrm is dit bord onmiskenbaar gericht op een niche, maar daardoor zonder twijfel het ultiemste B850-moederbord, en daarmee ontvanger van een Ultimate-award.
Dan is er nog een buitencategorie, namelijk die van mini-ITX-moederborden. ASRock heeft met zijn PG B850I Lightning de goedkoopste optie van zo'n 220 euro, al lijkt de voorraad op het moment van publicatie even op te zijn. ASUS en Gigabyte vragen allebei rond de 300 euro voor hun model. ASRock heeft gekozen voor Wi-Fi 6E in plaats van 7 en de onnavolgbare keuze gemaakt om geen foutdiagnoseleds aan te brengen, wat ronduit frustrerend zal zijn als je systeem om wat voor reden dan ook niet opstart.
De ASUS ROG Strix B850-I en Gigabyte B850I Aorus PRO verschillen zo weinig van elkaar dat we ze allebei een Excellent-award geven. In theorie is het een voordeel dat het tweede M.2-slot bij de ASUS ook PCIe 5.0 ondersteunt, maar omdat dat slot achterop zit zonder airflow, is dat in de praktijk niet nuttig. De handige knopjes op het i/o-paneel zijn wel een voordeel van de ASUS. Voor het Gigabyte-bord spreekt dan weer de afwezigheid van een vrm-fan.
Bedankt voor de mooie roundup en het fantastische overzicht Tweakers
De component analyse en vrm & (rust)vermogen metingen zijn voor mij zeer waardevol.
Een kleine opmerking over de SATA poorten. Ik heb helaas geconstateerd dat het geen vanzelfsprekendheid meer is om daarmee de volledige bandbreedte / SATA600 prestaties te behalen.
Zo maakt de Asus B650E-E Strix bijvoorbeeld gebruik van Asmedia ASM1061 controllers (PCIe -> 2x Sata). De prestaties daarvan zijn zo slecht, dat het nauwelijks beter is dan een externe SATA-USB controller/opslag.
Bij de Asus B850-E Strix zie ik wederom 2x ASM1061 controllers.
En de MSI B850 Tomahawk maakt blijkbaar gebruik van een ASM1064 PCIe Gen3 1x naar 4x SATA controller, met mogelijk ook ondermaatste prestaties.
Aangezien ik nog steeds redelijk veel SATA opslag bezit, is dit een belangrijk punt voor het maken van een koopoverweging. Ik zou het daarom erg fijn vinden als de prestaties in een volgende review of een follow-up meegenomen kunnen worden.
[Reactie gewijzigd door CMT op 27 februari 2025 20:42]
Helemaal mee eens. Het zou erg interessant zijn om de SATA en M.2 prestaties in dit soort testen mee te nemen qua benchmarks. Ook USB misschien? Mede omdat games steeds groter worden qua install size (80gb voor Battlefield etc) en er dus steeds meer snelle opslag in een systeem nodig is.
En 80GB is niet eens meer zo groot voor een game. Heb even voor de lol in mijn steam library gekeken:
- ME: Shadow of War: 151GB
- Destiny 2: 141GB
- Starfield: 132GB
- Halo MCC: 126GB
- Indiana Jones: 112GB
- Borderlands 3: 106GB
- Halo Infinite: 98GB
Yep. Ik heb 2 Total War titels, Cyberpunk 207, Division 2 en Final Fantasy 15 geïnstalleerd staan en dat vraagt wel wat ruimte, en dat gaat zo de halve bibliotheek.
Ik heb zelf de ASRock B850 Riptide WiFi (Zwarte versie van Steel Legend) gekocht laatst voordat de prijs weer omhoog schoot. Tot nu toe nog nergens last van gehad buiten dat de BIOS echt weigert zichzelf omhoog te scalen naar mijn monitor. Helaas blijkt dat een probleem te zijn met ASRock en 1440p+ monitors..
Vind overigens ook wel stom dat de BIOS een "Scan QR for more information" heeft die naar een 404 gaat...
Gezien dat deze tests gaan over de B850M versie van de Steel Legend/Riptide Wifi, zou ik hier dan betere stats kunnen verwachten of kan ik ze goed vergelijken met de meeste tests op de M variant die hier getoond zijn?
De B850 Steel Legend en B850M Steel Legend zijn wel echt andere moederborden. Meest in het oog springende verschil is dat de vrm van de ATX-versie 55% krachtiger is (1120A vs 720A). Van wat ik verder zo snel zie heeft de ATX-versie ook meer M.2-slots, meer USB-poorten, een andere audiocodec en een snellere interne USB-C-header. Die twee modellen hebben dus een stuk minder met elkaar te maken dan wat je op basis van de naam zou verwachten...
Je B850 Riptide/Steel Legend heeft trouwens wel dezelfde vrm als de B850 Pro-A en de B850 LiveMixer in deze test, dus de vrm-prestaties zullen redelijk vergelijkbaar zijn.
Meest in het oog springende verschil is dat de vrm van de ATX-versie 55% krachtiger is (1120A vs 720A)
Ik gooi hem er gewoon eens in, maar wat maakt dat bij deze stroomsterktes nog uit?
Zowel jullie eigen testen als deze en anderen bronnen komen structureel tot de conclusie dat een VRM in de ordegrote van 700-800A ruim voldoende is en niet warmer wordt dan 50-70 graden bij langdurige vollast van een topmodel AM5 processor. Een nog zwaardere VRM zorgt er naar mijn mening alleen maar voor de prijs van het bord onnodig hoger wordt door de extra en/of duurdere onderdelen die daarvoor gebruikt worden, terwijl het onder de streep gewoon helemaal niks oplevert.
Dat je de instappers met VRM's van 240, 300 of 480A beter kunt mijden (tenzij je echt een heel krap budget hebt en zeker weet bij een instap CPU te blijven), zijn we het over eens denk ik. Maar ik heb ik zelf heel erg het idee dat we na al het nieuws over onderbemeten VRMs bij voornamelijk het 8e en 9e generatie Intel platform nu een beetje de andere op aan het doorslaan zijn en veel borden voor complete overkill gaan. Gewoon zonde geld als je vanwege andere redenen zoals connectiviteit in het duurdere segment terecht komt.
Ah oke, ik was indd wel bewust van de kracht maar was vooral benieuwd of iemand die dus ook al had getest, ik weet zelf te weinig van de power af van zulke borden, maar goed om te weten dat het vergelijkbaar is met de LiveMixer variant. Ik koos die niet omdat die duurder was tov die ik nu had, en leek mij dan ook voldoende. Dan ga ik die eens bekijken, thanks!
B650E is eigenlijk geen echte chipset, of in elk geval geen andere dan B650. Het achtervoegsel 'E' is alleen een marketingindicatie voor het feit dat het primaire PCIe x16-slot voor de videokaart op PCIe 5.0-snelheid werkt. Het is in de praktijk natuurlijk vaak zo dat zo'n B650E-bord duurder was dan een B650-bord, en daarom bijvoorbeeld meer of snellere USB-poorten had, maar dat is dus puur de keuze van de fabrikant en heeft verder niets met de chipset te maken.
Verwarrend genoeg betekent het achtervoegsel -E bij X870E iets totaal anders en is het bij B850 helemaal verdwenen, terwijl die borden vaak wel een PCIe 5.0 x16-slot hebben. Kortom, negeer de naam vooral en kijk liever naar wat voor features een moederbord biedt en of dat aansluit bij jouw wensen
Ik ben verward over dat een 2de M.2 slot als iets positiefs wordt gezien, terwijl in de X870 round-up dit nog als negatief werd gezien:
In theorie is het een voordeel dat het tweede M.2-slot bij de ASUS ook PCIe 5.0 ondersteunt
&
+ Twee PCIe 5.0 M.2-slots
In de vorige round-up werd dit juist als negatief gezien omdat er maar 24 PCIe lanes direct van de CPU beschikbaar zijn en als je dus 2 PCIe 5.0 M.2 slots gebruikt (ook al is de SSD maar 4.0), ga je lanes afsnoepen van je GPU.
Aangezien een 2de 5.0 SSD weinig toegevoegd voor de meeste, zou dit juist een - punt moeten zijn (ook al blijkt de huidige generatie GPUs genoeg te hebben aan 8 lanes).
Het cruciale verschil is dat X870-moederborden vier van die lanes moeten gebruiken voor de USB4-controller. B850-borden hebben die niet en kunnen dus, afhankelijk van de andere keuzes van de fabrikant, twee PCIe 5.0 M.2-slots bieden zonder dat dat ten koste gaat van de 16 lanes voor de videokaart.
Sluit de USB4-controller op de chipset aan. USB4 is, indien de poort in PCIe-mode gebruikt wordt, PCIe gen4, dus het is niet heel handig om daar kostbare gen5 lanes voor op te offeren, gen4-lanes via de chipset zijn goed genoeg. Bovendien is de kans reëel dat de poort helemaal niet in PCIe-mode gebruikt wordt, als iemand de poort bijvoorbeeld in Displayport-mode gebruikt om een monitor op aan te sluiten, zijn die sjieke gen5-lanes helemaal ongebruikt.
Voor zover ik weet is bovenstaande een verplichting vanuit AMD, dus moederbordfabrikanten kunnen dat niet zomaar doen. Wellicht valt daar ook wel wat voor te zeggen, want doordat de chipset zelf maar een x4-link heeft, kan de beschikbare bandbreedte bij het gebruik van chipsetlanes in de praktijk flink minder zijn.
Ja, maar dat is nu precies de bedoeling: Niemand die permanent zijn USB-poorten belast houdt, de kans dat een SSD of netwerkkaart hoog zwaar verkeer heeft is veel groter. Geen idee of het door AMD verplicht is, want het lijk me heel raar dat AMD beslist dat PCIe5-lanes opgeofferd moeten worden, maar of het nu de moederbordfabrikant of AMD is, ik vind het een ronduit bizarre ontwerpbeslissing.
Bedankt voor je inzicht. Ik denk dat ik dan iets verkeerd begrijp, want ik dacht dat de indeling als volgt was (van totaal 24 PCIe lanes):
- 16 voor GPU
- 4 per 5.0 M.2 SSD slot
- 4 naar de chiplet
- ? 4 naar USB 4.0 (voor X870)?
Of begrijp ik nu verkeerd dat de 4 naar de chiplet niet bij de 24 lanes wordt meegerekend?
Je begrijpt het goed, alleen de chipsetlanes zijn al afgetrokken van het gecommuniceerde aantal van 24 PCIe lanes. Bekijk bijvoorbeeld de specificaties van de 9950X. Onder 'Connectivity' staat dat er 28 'Native Total PCIe Lanes' zijn, waarvan 24 'Usable'.
De lane-verdeling van een typisch X870-bord is dus:
4x chipset
16x GPU
4x USB4
4x M.2
Over de €450 voor een bord met een "budget" chipset....
Natuurlijk zijn bepaalde componenten duurder geworden en zijn de moederborden ook ingewikkelder geworden, maar staat dat in verhouding met prijzen die gewoon meer dan verdubbeld zijn t.o.v. de moederborden van pakweg 4-5 jaar geleden. Dit gaat op voor zowel de goedkopere chipsets zoals de b550 alsmede de duurdere zoals de x570.
Het gehele segment lijkt gewoon verplaatst te zijn en waar je voorheen voor het geld een x-chipset kon kopen, krijg je nu een karig b-chipset moederbord...
So dat viel mij ook op, mijn Asus Crosshair Hero VI met een X370 chipset was één van de topborden toen AM4 uitkwam en koste me iets van €300
Het lijkt er ook op dat de borden propvol features gestopt worden om de hogere prijs te verantwoorden. Twee keer 10Gbit is leuk natuurlijk maar hoeveel mensen gebruiken dat nou écht? Uiteraard gaat er nu iemand hieronder reageren die daar al zijn/haar leven op zit te wachten maar realistisch gezien is het een extreem klein percentage
Zelfde met Wifi7, je oude bord upgraden met een m.2 kaartje kost je €20~25. Heb ik toendertijd met mijn Asus Strix Gaming B450-ook gedaan met een Intel AX200.
Mijn zwager was aan het kijken voor een upgrade van een 7700 naar een 7700 maar een a620 ITX bord begint bij €150+ ofzo
Het valt mij sowieso op dat als een koper niet geïnteresseerd is in WiFi (heb thuis kabels liggen) borden zonder WiFi met een lampje moeten worden gezocht. Als ik dan zo een bord checkte dan was het niet zo dat voor de afwezigheid van die WiFi iets anders in de plek kwam, ten opzichte dan van de versie met WiFi. De PCB was op een plekje dan gewoon leeg.
Op enkele borden na kan je als koper dus bijna niet om WiFi heen. De borden zonder zijn er nog wel naar voor de koper is dan de keuze beperkt. En de kans bestaat dat je een gedeeld PCB ontwerp koopt dat ook voor de WiFi variant wordt gebruikt. Wil je iets meer, dan is de gedwongen nering van een WiFi circuit dat in de Bios moet worden uitgeschakeld een consequentie.
Tegenwoordig is Bluetooth wel een vereiste voor veel mensen ivm randapparatuur (toetsenbord, muis, headset, etc.) en dan zit je vrijwel direct vast aan een kaartje met Wifi
Goed punt ja. Ik snapte eerst niet goed waarom de Bluetooth zo brak werkte op m’n pc. Gamen met een controller was niet te doen zelfs m’n eigen knie zorgde voor een verstoord signaal.
Tot ik er achter kwam dat de WiFi antenne dus ook voor het BT signaal wordt gebruikt. De antenne die dus nog in de doos lag omdat het internet via een kabel gaat
Dat het via intern dan ook via dezelfde chip komt is dan inderdaad wel erg plausibel.
Ik weet niet of het niet aansluiten van een WiFi antenne nog er voor kan zorgen dat je WiFi chip op je moederbord opgeblazen wordt. Dat gebeurde vroeger nog weleens. Mogelijk had je geluk dat er niets kapot gegaan is, of misschien zit dat tegenwoordig robuuster in elkaar.
Dat bedoel ik niet: als je geen antenne aansluit, kan de zender kapot gaan. Een antenne is louter een koper draadje van de goede lengte (kwart lambda van de golflengte). Elektrisch is het volgens mij lastig testen of er een antenne is aangesloten, want geen antenne is net als met antenne een oneindige weerstand. Alleen een aansluitconnector detectie lost dat op en daarvan vraag ik me af of die er op zit.
Mijn vorige reactie was gebaseerd op praktijkervaring van een collega.
[Reactie gewijzigd door kdekker op 28 februari 2025 07:39]
€13 Ook goed, want meer kost een Asus BT500 niet. Dit is namelijk de oplossing die ik heb gekocht voor mijn Asrock Deskmini X600. Wifi/BT module kost meer dan €43,-.
Bij die Deskmini is dat een goede oplossing, maar in deze discussie ging het er eerder om dat als je bepaalde functies wilt op een moederbord, je die vaak niet kunt nemen zonder ook de wifi optie.
Die afweging heb ik ook lopen maken. Voor de use case waarvoor ik een moederbord zocht was dit niet aan de orde. Maar wel even bewust bij stil gestaan. Best benieuwd hoeveel mensen die WiFi functie kiezen en dit voor de Bluetooth doen. Op zich is dit trouwens ook met een dongle wel af te dekken. Maar weer een USB poort bezet en de driver software is niet altijd het je van het.
Dat gedeelde PCB-ontwerp is toch geen probleem? Het kost juist meer om 2 PCB's te ontwikkelen en te testen en in voorraad te houden. De kosten zitten hem in de chip, die weggelaten wordt in jouw variant.
[Reactie gewijzigd door _Pussycat_ op 27 februari 2025 07:39]
Nee is het ook niet, ik moest er alleen even bij thuiskomen ("Oh, ja.... natuurlijk.... logisch). We moeten denk ik blij zijn dat sommige merken nog de moeite nemen de non-WiFi varianten aan te bieden.
WiFi voor een desktop is inderdaad niet de ideale verbinding. Als het even kan verbind je je desktop liever met een kabel. Dat is in bijna alle gevallen veel sneller.
Twee maal een 10 Gb netwerkaansluiting is ook weer overdreven. Ik denk niet dat er mensen zijn die dat echt gebruiken.
Het lijkt er ook op dat de borden propvol features gestopt worden om de hogere prijs te verantwoorden.
Maar wat wil je dan? Een high-end plankje zonder 'alle' features?
Als je geen 10G LAN wil zijn er genoeg borden zonder.
Lijkt wel alsof men per se een 'high-end' plankje wil, maar waarom is mij niet duidelijk.
Maar dan wel met top-notch hardware oplossingen. Die doorsnee is dan vaak weer iets lastiger. Voor goeie VRM's en dergelijke heb je dan wat extra features te accepteren omdat het bord als high end wordt gepositioneerd.
Als ik me niet vergis, gaat "bifurcation" over "de lanes afzonderlijk aanspreken" binnen dat slot en niet over "lanes toewijzen aan andere slots/poorten, correct?
Je vergist je. Bifurcation (splitsen van lanes) kan voor of na het fysieke slot. In de context van een moederbord met bifurcation is het logischerwijs voor het fysieke slot. Als je een PCIe kaart hebt met 2 M.2 sloten, dan is het na het fysieke slot. (Gezien vanuit de CPU).
Thx.
Ik vraag het, omdat bv een PCIe-uitbreidingskaart vullen met 4 stuks M.2-SSD enkel zin heeft (of zelfs maar werkt?) als het moederbord toelaat dat 16x- slot aan te spreken met 4x4 lanes. Dat deel snap ik.
Ik herformuleer mijn vraag:
Kan je, met een PCIe 5.0-GPU, dat slot op 8x zetten (blijkbaar zonder negatief effect) en die overige 8x naar andere poorten/slots leiden?
Ik vermoed van niet, omdat het over fysieke traces gaat.
[Reactie gewijzigd door Jan VP op 27 februari 2025 22:44]
De ASUS ROG Strix B850-I heeft volgens de review geen SATA, maar op de foto’s zijn duidelijk twee sata poorten te zien. Zijn die in het echt niet bestuckt?
Dit artikel klopt, waarom upgraden zelf heb ik een 9700x (2e hands 250e) op een b650 (2e hands 150e) op vraag en aanbod gekocht, zie echt geen reden om voor een paar procent snelheidswinst het moederbord te gaan upgraden. Zeker als je ziet wat het verschil is mijn ssd is ook maar pci-e 4.0.
Ik heb een luxere B650E bord gekocht en zie nog geen enkel echt voordele van zelfs de duurste x870 borden. De vorige generatie blijkt echt de allerbeste koop.
Hier ook op een luxe B650E van "slechts" 200 euro....PCIe 5.0, schroefjesloze M2 slots, quickrelease voor de GPU, WiFi 6 (meer heb ik niet nodig met slechts een 1Gb lijntje en hij haalt die snelheid per WiFi ook echt), 12 USB slots aan de achterzijde.
Ik mis een beetje de mATX moederborden. Weinig inzendingen? Bij adviezen is deze maat best populair. Mooie review verder.
Aanvulling (mede omdat anderen iets over Wifi zeggen): mATX borden, met power stages, geen Wifi, 2 SSDs en 2x Video uit en USB-C interne header met minimaal 10Gbps, zijn er op dit moment wel 3 in de pricewatch. Dat is wel erg mager. In tegenstelling voor ATX borden, zijn er niet zo heel veel met interne 10Gpbs of meer header. Helaas.
[Reactie gewijzigd door kdekker op 27 februari 2025 09:30]
Geen idee. Ik vind het wel jammer dat het zoveel jaar duurt voordat je meer dan 5Gbps, wat er al met de allereerste variant van USB 3 was (de standaard was er al in 2008!). En raar genoeg: 1 v.d. goedkoopste moederborden (Asrock B650M-HDV/M.2) heeft het wel, maar de B850 opvolger niet. Dus helemaal op de kosten gooien kan niet, want waarom kon het met B650 wel en nu met B850 niet.
In theorie is 5Gbps mogelijk genoeg voor een externe SSD, maar waarom na al die jaren niet gewoon een stapje hoger? Het hangt een beetje af hoe hoog de praktische maximale USB 3 5Gpbs snelheid is, maar als dat ergens tussen de 150MB/s en 250Mb/s zit, haalt een externe PCI4 SSD dat met gemak. Het is een beetje kip-ei als in het rijtje moederbord, behuizing, externe apparatuur er 1 schakel niet massal overstapt op een hogere snelheid, want dan doet de rest het ook niet/mondjesmaat. Voor behuizingen (ook mATX) is de keuze inmiddels wel ruimer, waar 10Gps of zelfs 20Gbps front aansluitingen zijn.
:fill(white):strip_exif()/i/2007189804.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2007180634.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2007171782.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2007170910.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2007287486.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287488.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287490.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287442.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287446.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287444.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287470.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287472.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287468.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287478.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287480.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287482.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287492.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287496.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287494.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287502.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287504.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287506.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287516.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287512.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287514.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287522.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287524.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287526.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287532.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287536.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287534.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287544.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287540.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287542.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287552.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287554.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287550.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287564.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287560.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287562.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287570.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287574.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287572.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287580.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287584.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287582.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287592.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287594.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287590.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287602.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287598.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287600.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287608.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287610.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287612.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287622.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287618.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287620.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287440.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287438.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287466.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287464.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287476.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287474.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287484.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287500.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287498.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287508.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287510.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287518.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287520.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287530.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287528.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287538.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287546.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287548.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287558.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287556.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287566.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287568.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287578.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287576.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287586.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287588.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287596.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287604.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287606.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287616.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287614.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287624.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007287626.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006962004.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006962006.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007170956.webp?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2007216618.png?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007162466.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006966056.jpeg?f=fpa_thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2007221330.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2007186158.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2007193990.png?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2007171752.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2007171692.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2007171722.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2007171782.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2007171336.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2007180634.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2007170940.webp?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2007173028.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2007170910.webp?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2007173044.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2007174332.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2007189804.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2007174450.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005441302.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2007490204.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005442624.jpeg?f=fpa)
/u/75044/crop5fb7030b0d077.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/299339/anonpict.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1645810/crop61032f304d4e2_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/287731/crop6270fa65746ea_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/23148/crop5aa38c3d4a408_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/32637/crop677ea9d840dae_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/71414/images.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/285051/teaglass_tweakers.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/235429/crop5ec389b86a87b_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/467778/crop5d7a5dd1f296a.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/57096/crop64cbdcb3776f4_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/373647/b1aa8209a437bf987cf066823c044f0a.jpeg?f=community){kind=small}
/u/27299/hoofd.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/242838/brilsmurf.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/916473/crop5df10d5e434a4_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/219059/crop5efafd1bd64af_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
