Burgers zouden moeten kunnen inzien wanneer overheden in hun privégegevens rondneuzen. Daarvoor pleit PvdA-Kamerlid Astrid Oosenbrug. Ook moeten burgers kunnen inzien welke instantie de gegevens precies bekijkt.
Nederlanders zouden volgens de plannen van regeringspartij PvdA op internet moeten kunnen inzien welke gegevens van burgers de overheid allemaal verzamelt, welke instanties toegang hebben tot de informatie, wanneer de gegevens voor het laatst zijn ingezien en door welke afdeling dat gebeurd is.
Daarbij gaat het bijvoorbeeld om adresgegevens, maar ook om bijvoorbeeld salarisgegevens die zijn verzameld door de Belastingdienst. Dergelijke gegevens kunnen door andere overheidsinstanties worden gebruikt voor fraude-onderzoek. "Het gekke is dat je op de een of andere manier niet meer het gevoel hebt dat het jouw gegevens zijn", aldus Oosenbrug. "Maar mijn salarisgegevens zijn míjn salarisgegevens." RTL Nieuws berichtte als eerste over de plannen.
Volgens Kamerlid Oosenbrug is het voordeel van het plan tweeledig. "Ik denk dat we hiermee aan de ene kant het wantrouwende gedrag van de overheid kunnen verminderen", aldus Oosenbrug. "Aan de andere kant worden mensen bewuster van wat er allemaal wordt verzameld."
Kamerlid Klaas Dijkhoff van mede-regeringspartij VVD zet vraagtekens bij het plan. "Ik vind het een leuk plan, maar als je alle gegevens op één plek toegankelijk maakt en je login wordt buitgemaakt, dan ligt álles op straat", aldus Dijkhoff. Ook twijfelt hij over de reikwijdte van het plan. "Als ik bij een ambtenaar op bezoek ga en hij googelt mij, moet dat dan worden geregistreerd?", vraagt Dijkhoff zich af.
Overigens geldt de inzagemogelijkheid niet in alle gevallen: als een burgers ergens van wordt verdacht, moet hij niet kunnen inzien dat hij wordt afgeluisterd. Wel wil de PvdA dat burgers dan achteraf op de hoogte worden gebracht, wat nu in veel gevallen ten onrechte niet gebeurt. Er wordt al langere tijd gesproken over het afschaffen van de notificatieplicht, maar als het aan de PvdA ligt, gebeurt dat niet. "We willen dat die notificatieplicht blijft", zegt Oosenbrug.
Verder wil de PvdA dat bedrijven die voor de overheid gegevens van burgers huisvesten, worden verplicht om volgens de Nederlandse wet te handelen. Mocht dat moeilijkheden opleveren, bijvoorbeeld door de Patriot Act, dan moet een aparte juridische entiteit worden opgezet. Daarmee doelt de partij onder meer op Equinx, een Amerikaans datacenterbedrijf waar servers van de overheid zullen worden geplaatst.
Daarnaast moeten de algemene voorwaarden van bedrijven volgens de PvdA in duidelijke taal worden aangeboden en op een half a4'tje kunnen passen, en moeten er hogere boetes komen te staan op de handel in persoonsgegevens.
Volgens Kamerlid Oosenbrug is de overheid bij het verzamelen van gegevens van burgers de proportionaliteit uit het oog verloren. "Alles wordt maar gegooid op kinderporno, terrorisme of het bestrijden van jihadstrijders", aldus Oosenbrug. "Maar om hoeveel mensen gaat het nou? Moeten we de gegevens van zeventien miljoen Nederlanders verzamelen om die paar mensen te pakken?" Begin deze maand werd bekend dat de overheid de reisgegevens van alle burgers wil opslaan.