Misinformatie over dit onderwerp
Als ik twee afbeeldingen van het internet pluk en deze 50/50 samensmelt in photoshop, krijg ik een lelijk amalgamaat dat wel degelijk inbreuk maakt op het auteursrecht van de oorspronkelijke artiesten. Het is niet mijn werk maar ik maak er wel derivaten van zonder toestemming.
Als ik ditzelfde principe toepas, maar eerst een noise algoritme gebruik, de beide noised images dan samenvoeg en vervolgens een omgekeerd denoising algoritme erop los te laten, krijg ik een mooi amalgamaat. Is het dan opeens geen inbreuk op het auteursrecht meer? Daar denken de experts gelukkig anders over.
Het is niet jouw werk om maar te gebruiken voor welke doeleinden dan ook, onder het mom van "rondkijken in een museum". Je hebt het recht niet om andermans werk zomaar te gebruiken. Dat is wettelijk geregeld in de vorm van copyright oftewel auteursrecht.
Auteursrecht
Het
auteursrecht geeft de artiest vanaf het moment van creatie en zonder vereisten voor registratie, onder meer de volgende alleenrechten. Deze rechten hebben een geldigheid tot 70 jaar vanaf de eerste januari na het overlijden van de auteur.
- Het recht op publicatie en vertoning
- Het recht op kopiëren en verveelvuldiging
- Het recht op het maken van afgeleiden
- Het recht op commercialisatie
- Het recht op de overdracht van het auteursrecht naar een ander
- Het recht op het licenseren van het werk voor specifiek gebruik door een ander
Inspiratie opdoen versus maken van afgeleiden
Het valt me op dat in topics over dit onderwerp een significant aantal tweakers gebruikers überhaupt niet eens weten wat het auteursrecht inhoudt of wat het verschil is tussen inspiratie opdoen en plagiaat. Inspiratie opdoen is simpelweg een andere verwoording voor het krijgen van ideeën na het verwerken van ervaringen. Dit kan inderdaad op basis van bestaande kunstwerken zijn, hoewel in de meeste gevallen persoonlijke ervaring van de echte wereld de basisbron voor een idee is.
Het maken van afgeleiden is iets anders. Dit houdt in dat bestaande kunstwerken gebruikt worden, in welke vorm dan ook, om hier nieuwe werken van te maken. Een eenvoudig voorbeeld is het kopiëren van een digitale afbeelding, de "puurste" vorm van dit principe. Denk ook aan het veranderen van de resolutie of oriëntatie. Een ander voorbeeld is het uitknippen van delen van een afbeelding, hoe eenvoudig of complex je dit wil doen. Photoshop leent zich hier zeer goed aan. Evenals aan het maken van wijzigingen in bijvoorbeeld de kleurensamenstelling of het toepassen van filters. Je kan ook een plaatje overtrekken, analoog of digitaal. Ook dat is het maken van een afgeleide. Zo zijn er nog vele voorbeelden te bedenken, maar cruciaal hierin is dat er gebruik wordt gemaakt van een nieuw werk.
AI maakt afgeleiden, het kan geen inspiratie opdoen
Op
deze pagina is een duidelijk voorbeeld gegeven van de werking van diffusie-gebaseerde AI image generators. Het programma neemt bestaande kunstwerken en voert hier een statistische berekening op uit om het om te vormen tot "ruis". De berekening en de ruis (met drastisch lagere hoeveelheid informatie) worden intern bewaard. Met een omgekeerde berekening kan een lossy kopie van het origineel opnieuw verkregen worden.
Ditzelfde principe kan worden toegepast op combinaties van meerdere dergelijke noised images tegelijkertijd, waardoor het resultaat een meer esthetisch plezante samenvoeging van de input wordt. Zie wederom de voorbeelden op de gelinkte website. Door dit mechanisme samen te voegen met een metadata processor, kan de gebruiker met een prompt specificeren welke soort informatie er in het resultaat moet komen en dus welke bronnen uit de dataset gebruikt moeten worden.
De AI, of eigenlijk het machine learning algoritme, weet verder niet beter. Het is niet GAI zoals je van science fiction wellicht kent. Het zijn geen cognitieve robots die daadwerkelijk kunnen nadenken, het zijn programma's die zeer specifiek exact uitvoeren waarvoor ze geprogrammeerd zijn. Deze programmas functioneren uitsluitend op basis van bestaande werken, waarvan het gros beschermd door het auteursrecht. Er is dus feitelijk spraken van het maken van afgeleiden en niet verrassend dat er eindelijk maar toch rechtzaken gaande zijn tegen de respectievelijke bedrijven.
Analogie
Omdat intellectueel eigendom een nogal abstract onderwerp is, helpt het om analogieën met fysiek eigendom te maken. Stel, een bedrijf ontwikkelt een nieuwe technologie waarmee het mogelijk wordt om van duizenden huishoudens tegelijk objecten te ontvreemden, deconstrueren en herconstrueren, om vervolgens te herdistribueren. Elk weldenkend mens heeft direct in de gaten dat dit onethisch is en aangemerkt wordt als diefstal. Ditzelfde principe geldt ook voor intellectueel bezit, zoals een kunstwerk dat je gemaakt hebt. Als iemand die gebruikt zonder jouw toestemming, is dat auteursrechtenschending.
Enkele hardnekkige mythes
Ik zie een aantal bekende gebruikersnamen in deze draad misinformatie verspreiden over dit onderwerp om het gebruik van AI te verdedigen, en erger nog dat deze reacties hoge scores krijgen ondanks volledig onjuist zijn. Het is dweilen met de kraan open om op elk van deze personen te reageren, wetende dat ze zich toch verzetten. Dus in plaats daarvan ontkracht ik hier enkele veelvoorkomende leugens/mythes.
"Maar Stable Diffusion slaat geen afbeeldingen op"
Doet er niet toe. De wetgeving maakt geen uitzondering als de methode van plagiaat geen opslag van het origineel vereist. Als ik iemands werk overtrek en het origineel vernietig, heb ik nog steeds plagiaat gepleegd. Overigens bestaan de datasets waar de algoritmes veelvuldig gebruik van maken, zoals LAION, wel degelijk uit exacte kopieën. Dat AI modellen een intermediaire dataset van de noised varianten gebruiken, of de dataset niet zelf opslaan maar dit door een ander bedrijf laten doen, is eveneens niet relevant. Er wordt nog steeds gebruik gemaakt van bestaande auteursrechtelijk beschermde kunst. Hierom zijn er dan ook rechtzaken.
"Er vindt geen knip- en plakwerk plaats"
Dit is een onjuiste stelling. Er wordt informatie uit afbeeldingen gehaald en verwerkt. Deze informatie kan met het algoritme weer in een bijna 100% kopie van het origineel omgezet worden. Als er niets gekopieerd zou worden, zou dit onmogelijk zijn.
"Het is fair use"
Ten eerste erkent men met deze stelling dat er al sprake is van het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal, anders zou je niet in aanraking met deze clausule komen. Ten tweede is het geen fair use omdat de voorwaarden hiervoor geschonden worden, hieronder benoemd.
1: Er mogen geen negatieve gevolgen ontstaan voor de artiest ten gevolg van het gebruik van diens oorspronkelijke werk. AI schendt dit op extreem grote schaal en brengt zelfs het beroep van de auteur in gevaar.
2: De hoeveelheid van en mate waarin een werk gebruikt wordt is beperkt. Zo is er bijvoorbeeld een limiet van, iirc, 10% voor het gebruik van bestaand werk in een nieuw werk van literatuur. AI probeert zoveel mogelijk visuele informatie uit het origineel te halen en is ook in staat om een vrijwel exacte kopie terug te krijgen, en voldoet dus ook niet aan beperkingen op dit front.
3: De aard van het gebruik is van belang. Gebruik voor educatieve doeleinden weegt positief terwijl gebruik voor commerciële doeleinden negatief weegt. Dit weten de AI-bedrijven maar al te goed en daarom hebben ze een bedrijvenconstructie opgezet om te doen alsof ze altruïstisch bezig zijn. Het ene bedrijf doet alsof het onderzoek doet voor wetenschappelijke non-profit doelen, maar speelt vervolgens de data door naar het bedrijf dat winstoogmerk heeft. Data laundering. Duidelijk nog een fair use factor waar niet aan voldaan wordt in het totaalplaatje.
4: De aard van het oorspronkelijk werk speelt ook mee. Is het werk bijvoorbeeld bedoeld voor educatie, of voor het maken van winst? AI ontwikkelaars geven hier niets om en voegen diens werk toe aan de dataset. Sterker nog, dit doen ze ook als gebruikers expliciet aangeven dat ze hun werk niet toestaan voor gebruik door AI.
"Het is net als Photoshop en schilderspullen"
Nee, dat is het niet. Dergelijke dingen zijn instrumenten/tools voor een artiest: objecten of programma's die de artiest ondersteunen om manueel wijzigingen op een canvas aan te brengen, middels diens eigen intellectuele en creatieve inspanningen.
AI image generators omzeilen dit proces volledig en elimineren elke ruimte voor artiesten om hun eigen aanpassingen te doen. Er is geen ruimte voor intellectuele en creative inspanningen tijdens het proces om de afbeelding te maken. Derhalve worden dergelijke werken niet eens als auteursrechtelijke kunstwerken beschouwd, volgens de U.S. Copyright Office.
Stellen dat AI simpelweg een instrument is, is hetzelfde als je vriend opdracht te geven om een schilderij van een kat voor je te maken en dan te doen alsof je dit zelf gemaakt hebt.
Daarnaast is het zo dat instrumenten niet inherent gebruik maken van bestaande kunstwerken. Je kan prima een kwast hanteren zonder dat hiervoor het schilderij van je buurman nodig is. AI is hier niet toe in staat en functioneert niet eens zonder bestaande werken. Met een instrument kan je tevens plagiaat plegen. Met AI kan je niet géén plagiaat plegen, aangezien er tot heden geen enkele generator bestaat die uitsluitend gebruik maakt van afbeeldingen zonder auteursrecht / in het publieke domein.
"Stijl is niet auteursrechtelijk beschermd"
En dat klopt! Stijl is inderdaad niet beschermd, evenals ideeën. Maar dat maakt in deze discussie niets uit, het is niets meer dan een misdirectie van het daadwerkelijke probleem: het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal zonder toestemming. Niet de stijl, maar het werk.
"Alles wat op internet staat is vrij spel, daar moet je maar rekening mee houden"
"Alles wat zich in jouw huis bevindt is vrij spel, daar moet je maar rekening mee houden." Volgens mij is deze vrij duidelijk en hoef ik dit niet verder uit te leggen.
Conclusie
AI image generators, in hun huidige vorm, zijn programma's voor het geautomatiseerd plegen van plagiaat. Iedereen die het tegendeel beweert heeft geen flauw benul van de auteursrechtenwetgeving of de werking van dergelijke programma's. Ze zijn enkel geïnteresseerd in het verkrijgen van een 'vaardigheid' die ze voorheen niet hadden, namelijk het eenvoudig maken van kunst. Dat dit over de rug van hardwerkende artiesten gebeurt, die jarenlang hun vaardigheden verbeterd hebben, doet ze niets. Dat artiesten hun baan verliezen en onmogelijk kunnen concurreren met technologie dat doelbewust hun eigen kunstwerken gebruikt voor commercieel gewin, tja, dat moeten we ook maar voor lief nemen. Welkom in de dystopische toekomst!